WLB အေထြေထြအတြင္းေရးမႉး ေဒၚတင္တင္ညိဳ (ဓာတ္ပံု – ဧရာဝတီ)
ျမန္မာ့ တပ္မေတာ္၏ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအေပၚ လိင္ပုိင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားသည္ စစ္မွန္သည့္ ဒီမုိကေရစီ အစုိးရ မေပၚေပါက္မခ်င္း ရပ္တန္႔မည္ မဟုတ္ေၾကာင္း အဓိက ေရးသားထားသည့္ “အေရးယူမႈမွ ကင္းလြတ္ျခင္းႏွင့္ မေျပာင္း လဲ ေသးသည့္ စနစ္မ်ား” ဆုိသည့္ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ – ျမန္မာႏုိင္ငံ (WLB) ၏ အစီရင္ခံစာ တေစာင္ကို ၂၀၁၄ ခု ႏွစ္ဇန္န၀ါရီလ ၁၅ ရက္ေန႔တြင္ ရန္ကုန္ႏွင့္ ထုိင္းႏုိင္ငံ ခ်င္းမုိင္ အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာတြင္ ထုတ္ျပန္မည့္ အစီရင္ခံစာ ႏွင့္ပတ္သက္၍ WLB အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ေဒၚတင္တင္ညိဳအား ဧရာ၀တီ သတင္းေထာက္ လင္းသန္႔က ခ်င္းမုိင္ ၿမိဳ႕တြင္ သီးသန္႔ ေတြ႔ဆံု ေမးျမန္းထားသည္။
ေမး။ ။ WLB က ထုတ္ျပန္တဲ့ “အေရးယူမႈမွ ကင္းလြတ္ျခင္းႏွင့္ မေျပာင္းလဲေသးသည့္ စနစ္မ်ား” ဆုိတဲ့ ျမန္မာ အစုိးရ စစ္တပ္က အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရွိေနတဲ့အေၾကာင္း အစီရင္ခံစာ ထြက္ေပၚလာရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းနဲ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္ကို သိပါရေစ။
ေျဖ။ ။ အဓိက လက္ရွိ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဆုိရင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို သြားေနတယ္။ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ တုိင္း ရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္ေနခ်ိန္လည္း ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ့္ အပစ္ ရပ္သြားတာ မဟုတ္ဘဲ ဆက္လက္ၿပီး တိုက္ပြဲေတြက ျဖစ္ေနတယ္။ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ လူ႔အခြင့္ အေရး ခ်ိဳးေဖာက္မႈေတြက ဆက္ရွိေနတယ္။ အဆုိးရြားဆံုးက က်မတုိ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ စစ္ပြဲျဖစ္တဲ့ ေနရာတုိင္းမွာ အဓမၼ ျပဳက်င့္ခံရတယ္။ အဓမၼ အက်င့္ခံရတုိင္း မွာလည္း အေရးယူမႈ တစံုတရာမရွိခဲ့ဘူး။ ဒီလို အေနအထားေတြဟာ က်မတုိ႔ အခု ေဖာ္ေဆာင္ေနတယ္ဆုိတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ အမ်ားႀကီး အဟန္႔အတား ျဖစ္ေစ တယ္။ ဒီလုိ အေနအထားမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ေအာင္ လက္ရွိ တာ၀န္ယူေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္အားလံုးက အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ အခ်က္ တခ်က္အေနနဲ႔ ထည့္သြင္း စဥ္းစားဖုိ႔ လုိတယ္ဆုိတာကို က်မတုိ႔ ေထာက္ျပျခင္းျဖစ္တယ္။
ေမး။ ။ အခု အစီရင္ခံစာမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ အစုိးရတက္လာၿပီး ေနာက္ပုိင္း ျမန္မာစစ္တပ္က စစ္ပြဲျဖစ္တဲ့ ေဒသက အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ စနစ္တက် လိင္အၾကမ္းဖက္မႈ အမႈေပါင္း ၁၀၄ ခု ရွိတယ္လုိ႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒါေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လုိ အခ်က္အလက္ေတြရေအာင္ စုေဆာင္းၿပီး အခုလုိ အစီရင္ခံစာျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့တာလဲ။
ေျဖ။ ။ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ စစ္ပြဲေတြျဖစ္တဲ့ ေဒသေတြမွာ အဓမၼျပဳက်င့္ ခံရတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အခုမွ အခ်က္ အလက္ေတြကို စုေဆာင္းတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြတုန္းကလည္း အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းၿပီး ေတာက္ ေလွ်ာက္ အစီရင္ခံစာေတြ ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ ဥပေဒပုိင္းဆုိင္ရာ အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔နဲ႔ စနစ္ေတြေျပာင္းလဲဖုိ႔ က်မတုိ႔ ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ အခု က်မတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တာက သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ သြားတဲ့အခါ ဒီ အေရးကိစၥေတြကို အေလးအနက္ထား ေဆာင္ရြက္လိမ့္မယ္၊ ၿပီးေတာ့ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရပ္တန္႔သြားမယ္လုိ႔ ယံုၾကည္ခဲ့ေပမယ့္ ဆက္ၿပီးျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာေတြကလည္း တေနရာတည္းမဟုတ္ဘဲ စစ္ျဖစ္တဲ့ ေနရာတုိင္းမွာကို အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ စစ္သားေတြနဲ႔ စစ္တပ္ပိုင္းဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြရဲ႕ အၾကမ္းဖက္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳးေပါ့၊ အထူးသျဖင့္ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးကို ခံေနရတာ က်မတုိ႔ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါကို ၾကည့္ျခင္း အားျဖင့္ စစ္ပြဲမွာ တဘက္ကို အႏုိင္ယူခ်င္တာနဲ႔ တဘက္ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ပုိင္းဆုိင္ရာအရ က်ဆင္းသြားေအာင္ သူတုိ႔ အေနနဲ႔ ဗ်ဴဟာက်က် က်င့္သံုးသလုိေတာင္ က်မတုိ႔က ျမင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒါဟာ စနစ္တက်လုိ႔ က်မတုိ႔ ေထာက္ျပတယ္။ ဒီအထဲမွာ ဘယ္ဟာကို ကုိးကားခ်င္သလဲဆုိရင္ တခ်ိဳ႕ အင္တာဗ်ဴးေတြမွာ ဆုိရင္ ျပဳက်င့္တဲ့ ရဲေဘာ္ေတြ ကုိယ္တုိင္က ဘာေျပာလဲ ဆုိေတာ့ နင္တုိ႔ကို ငါတုိ႔ မုဒိန္းက်င့္ပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္၊ ဒီလို စကားေတြေျပာၿပီး အဓမၼ က်င့္ခဲ့တာေတြ ရွိတယ္။ အဓမၼက်င့္ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အက်င့္ခံရတဲ့အျပင္ အသတ္ခံရတယ္၊ ညႇဥ္းးပန္းႏွိပ္စက္ ခံရတယ္၊ တခ်ိဳ႕ ကိစၥေတြမွာဆုိရင္ သူတုိ႔ မိသားစုအေရွ႕ေတြမွာပဲ အဓမၼ ျပဳက်င့္တာမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္။ ဒါဟာ စိတ္ဆႏၵအေလွ်ာက္ ျဖစ္ေပၚလာလုိ႔ အဓမၼျပဳက်င့္တာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ နည္းေပါင္းစံု စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ ထိခိုက္ေအာင္ အၾကမ္းဖက္တဲ့ ပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း စနစ္တက် လိင္အၾကမ္းဖက္ေနတယ္ ဆုိၿပီး ေထာက္ျပတာပါ။
ေမး။ ။ အဲဒီမွာ စနစ္တက်အျပင္၊ မူ၀ါဒအေနနဲ႔ အခုလို ျမန္မာစစ္တပ္က အမ်ိဳးသမီးေတြကို လိင္အၾကမ္းဖက္တယ္ လို႔ ဆုိေတာ့ ဒါဟာ ဘယ္လုိေၾကာင့္ ေျပာႏုိင္တာလဲ၊ ဘယ္လို ဥပမာေတြ ေပးလုိ႔ရမလဲ။
ေျဖ။ ။ မူ၀ါဒအေနနဲ႔ လုပ္ေနတယ္လို႔ ေျပာတာက ခုနက ေျပာတဲ့ တဘက္ကုိ စိတ္ဓာတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ က်ဆင္းသြား ေအာင္ ဗ်ဴဟာ တရပ္အေနနဲ႔ ျပဳလုပ္တယ္ဆုိတာ က်မတုိ႔က ဒါဟာ မူေၾကာင့္လို႔ ေျပာႏုိင္ပါတယ္။ ေနာက္ ဒီလို ျပဳက်င့္မႈ ေတြကိုလည္း ဘယ္လိုမွ အေရးယူ အျပစ္ေပးတာမ်ိဳးမရွိေတာ့ ဒါဟာ တရား၀င္ က်ဴးလြန္ခြင့္ ေပးထားတယ္ ဆုိတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း မူ၀ါဒအရလုိ႔ က်မတုိ႔က ေထာက္ျပေနတာပါ။ က်မတုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားတာက စစ္ တပ္ ဆုိတာႏုိင္ငံကို ကာကြယ္ဖုိ႔၊ ျပည္သူကို ေစာင့္ေရွာက္ဖုိ႔ျဖစ္တယ္။ အျပစ္မဲ့တဲ့ ျပည္သူေတြကို အခုလို အၾကမ္းဖက္ တဲ့ ပံုစံမ်ိဳးစံုန႔ဲ ႏွိပ္စက္ ဖိႏွိပ္ဖုိ႔ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ နားလည္ထားတာ။
ေမး။ ။ အစီရင္ခံစာမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ကယားျပည္နယ္ေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကုိ စစ္တပ္ကေန အုပ္စုလုိက္ ေန႔စဥ္ရက္ဆက္ အဓမၼျပဳက်င့္တယ္ ဆိုတဲ့ အမႈေတြ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒီလို အခ်က္အလက္ေတြကိုေရာ ဘယ္လုိ ရယူၿပီး ဘယ္လုိ အတည္ျပဳခဲ့သလဲ။
ေျဖ။ ။ က်မတုိ႔က ဒီလို အခ်က္အလက္ ေကာက္ယူတဲ့အခါ အဲဒီ နယ္ေျမ၊ ေဒသေတြမွာ ေနထုိင္တဲ့ အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းတဲ့ က်မတုိ႔ရဲ႕ ၀န္ထမ္းေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးသမီးေတြက စစ္ျဖစ္တဲ့ေနရာေတြမွာ သူတုိ႔ေတြက ရွိေနၿပီး ကူညီေပးေနၿပီး သတင္းေတြလည္း လုိက္ယူၾကတယ္။ လုိက္ယူၾကရင္း ဒါေတြကို ေတြ႔ရွိလုိ႔ ကာယကံရွင္ေတြနဲ႔ အင္တာဗ်ဴး လုပ္ၿပီး မွတ္တမ္းတင္ ထားခဲ့တယ္။ တခ်ိဳ႕ဆုိရင္ အဓမၼေတာ့ အက်င့္ခံရတယ္၊ မေျပာရဲၾကေတာ့ က်မတုိ႔လည္း သံုးလုိ႔မရဘူး။ တခ်ိဳ႕ အုပ္စုလုိက္ မုဒိန္းက်င့္ခံရတာကုိ သူတုိ႔ကုိယ္တုိင္ ရင္ဖြင့္ ေျပာဆုိလာတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ကာယကံရွင္ သက္ေသေတြပါပဲ။ ကူရာ ကယ္ရာမဲ့တဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးေတြလည္း ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ကိစၥမွာ ကာယကံရွင္က အသတ္ခံ လုိက္ရတာ၊ စကားလံုး၀ မေျပာႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတြ ဆုိရင္ ေဘးက မ်က္ျမင္ သက္ေသေတြက တဆင့္ျပန္ေျပာျပတဲ့ ဟာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိတယ္။ အဲဒါကို က်မတုိ႔က စုစည္း မွတ္တမ္းတင္ထားတယ္။ ဒီလုိ အခ်က္အလက္ ေကာက္ယူတဲ့ေနရာမွာ ေကာက္ယူတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို သင္တန္းေတြ ေသေသခ်ာခ်ာ ေပးတယ္။ အတင္း အဓမၼ ျပဳက်င့္ခံရၿပီး လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အင္တာဗ်ဴးတာမွာ ဘယ္လုိပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ အင္တာဗ်ဴးရမယ္ ဆုိတာက အစေပါ့။ ေနာက္တခု စိတ္မေကာင္းစရာက က်မတုိ႔တေတြက တကယ့္ ဥပေဒပိုင္း ဆုိင္ရာနဲ႔ပဲ ခ်ည္းကပ္ရတာ ရွိေတာ့ တခ်ိဳ႕ အခ်က္္အလက္ေတြ အရ သူတုိ႔ေတြ တကယ္ေတြ႔ႀကံဳခဲ့တယ္ ဆုိေပမယ့္ အခ်က္အလက္ မျပည့္စံုေတာ့ က်မတုိ႔ မသံုးႏုိင္ဘူး။ အဲဒီေတာ့ အဲဒီ အမ်ိဳးသမီး အတြက္ ေတာ္ေတာ္နစ္နာတယ္။ အမ်ိဳးသမီးအေရး ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္တဲ့ သူေတြအတြက္လည္း အင္မတန္မွ နစ္နာတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ က်မတို႔က ေသေသခ်ာခ်ာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေဘာင္အတြင္း ၀င္သည္အထိ စစ္တမ္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ေကာက္ယူတယ္။ ကာယကံရွင္ ေျပာဆုိခ်က္တခုတည္းနဲ႔ အတည္မျပဳဘဲ ေဘးက မ်က္ျမင္သက္ေသေတြ၊ ဒီအေၾကာင္းအရာ ေသခ်ာ သိတဲ့သူေတြကိုလည္း ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ၿပီး တိက်မွပဲ ဒီစာအုပ္ထဲမွာ ေဖာ္ျပတာပါ။
ေမး။ ။ အစီရင္ခံစာအရ တုိင္းရင္းသား ေဒသ စစ္ပြဲျဖစ္တဲ့ေနရာေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ လိင္အၾကမ္းဖက္မႈ ေတြကို စစ္တပ္က လက္နက္သဖြယ္ အသံုးျပဳေနတယ္ ဆုိတာက ဘယ္လုိ ရည္ညႊန္းထားတာလဲ။
ေျဖ။ ။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပည္တြင္း စစ္ျဖစ္ေနတာဆုိေတာ့ ကုိယ့္လူမ်ဳိး လြတ္ေျမာက္ဖုိ႔အတြက္၊ ကိုယ္ပုိင္ျပ႒ာန္းခြင့္ အတြက္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး လုပ္ေနၾကသူေတြျဖစ္တယ္။ ဒီမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ဆုိရင္၊ ကခ်င္ဆုိရင္ ကခ်င္ လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔နဲ႔ ဆက္စပ္တယ္၊ ကရင္ဆုိရင္လည္း ကရင္လက္နက္ကိုင္ ေတာ္လွန္ေရး အဖြဲ႔နဲ႔ ဆက္စပ္တယ္ ဆုိၿပီး၊ စြပ္စြဲၿပီး ပုိၿပီးေတာ့မွ ဖိႏွိပ္တာေတြ၊ အၾကမ္းဖက္တာေတြ၊ အဓမၼ ျပဳက်င့္တာေတြ လုပ္တဲ့အေန အထားမ်ိဳး ေတြ႔တယ္။ ဒါဟာ ျမန္မာစစ္တပ္က သူတုိ႔ရဲ႕ တဘက္ ရန္သူကုိ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ထိခိုက္နစ္နာေစလိုတဲ့ ရည္ ရြယ္ခ်က္နဲ႔ လုပ္တာမို႔ ဗ်ဴဟာတရပ္ အေနနဲ႔ သံုးတယ္လို႔ ျမင္လုိ႔၊ ဒါေၾကာင့္ စစ္လက္နက္သဖြယ္ ျပဳတယ္လို႔ ေျပာတာ ပါ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲ ဆုိေတာ့ ကိုယ့္အမ်ိဳးသား အခ်င္းခ်င္း၊ ကိုယ့္လူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း၊ ကိုယ့္သားသမီး၊ ကိုယ့္မိခင္၊ ႏွမ သားခ်င္း ဒီလိုအၾကမ္းဖက္ ခံရၿပီဆိုေတာ့ ဘယ္သူမွ လက္ပိုက္ ၾကည့္ေနႏုိင္တဲ့ အေနအထားမ်ိဳး မရွိဘူး။ ဒီလို ဟာေတြက စိတ္ဓာတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ထိခုိက္ေအာင္ ေသခ်ာ စနစ္တက် လုပ္ေနတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ေနတယ္။
ေမး။ ။ အခု အစီရင္ခံစာ တစံုလံုးမွာ ေဖာ္ျပထားတာက ပဋိပကၡေဒသေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြကို အဓမၼက်ဴးလြန္သူ ဟာ ျမန္မာစစ္တပ္ကလုိ႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြကေရာ တုိင္းရင္းသူ အမ်ိဳး သမီးေတြကို ဒီလို လိင္အၾကမ္းဖက္ က်ဴးလြန္တာမ်ိဳး မရွိဘူးလား။ အဲဒါမ်ိဳးေတြကိုေရာ WLB အေနနဲ႔ မွတ္တမ္းေတြ မေဖာ္ထုတ္ဘူးလား။
ေျဖ။ ။ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ ဘယ္လုိ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ိဳးကိုမဆို ဘယ္သူေတြကပဲ ျပဳလုပ္ျပဳ လုပ္ က်မတုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္တဲ့ သူေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဘက္က ရပ္တည္ သြားမွာပဲ။ ဥပေဒပိုင္း ဆုိင္ရာ အျပစ္ေပး အေရးယူမႈေတြ ရွိလာေအာင္လည္း က်မတုိ႔ တိုက္တြန္းမွာပဲ။ ဒါ ဘယ္သူ မဆုိကို ေျပာခ်င္တာ။ က်မတုိ႔က ဘယ္သူ႔ကုိ မဆုိေျပာခ်င္တယ္။ လက္ရွိအေနအထားမွာ ဒါမ်ိဳးေတြကို စနစ္တက်နဲ႔ သိသိသာသာ က်ဴးလြန္ေနတာက ျမန္မာစစ္တပ္က စစ္သားေတြနဲ႔ တာ၀န္ရွိသူေတြပါ။ က်မတုိ႔ ၾကားဖူးနား၀ အရေရာ၊ ႀကံဳေတြ႔ရတာမ်ိဳး ဆုိရင္၊ က်မဆုိ ABSDF ေက်ာင္းသား တပ္မေတာ္မွာ ေနထိုင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေတာတြင္း ေဒသမွာ ေနခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာလည္း တုိင္းရင္းသူ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အဓမၼက်င့္တာမ်ိဳး ရွိတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒါဟာ ကာမ ဆႏၵအရ အဓမၼ က်င့္လိုက္တာ၊ ၿပီးေတာ့ အျပစ္ေပးမႈ အမ်ိဳးမ်ိဳး လုပ္ခဲ့ၾကတာပဲ၊ တခ်ိဳ႕ဆုိ သတ္တဲ့အထိ လုပ္ၾကတာ။ တျခား KIA တုိ႔ ကရင္တုိ႔ဘက္ အျခမ္းမွာ က်မကိုယ္တုိင္ ႀကံဳေတြ႔တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ ႀကံဳေတြတဲ့ သူေတြေျပာ ျပတာက ေသမိန္႔အထိ ခ်မွတ္အေရးယူတာ ရွိတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အျပစ္ေပး အေရးယူတာမ်ိဳး ရွိတယ္။ အဓမၼ က်ဴးလြန္မႈ မ်ိဳးဟာ မျဖစ္ေတာ့ မျဖစ္သင့္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ က်ဴးလြန္လာရင္ေတာ့ အျပစ္ေပး အေရးယူရမယ္။ ေနာက္တခုက်မတုိ႔ ဆန္းစစ္တာက ဒါဟာ မူအရ ျဖစ္တာလား၊ KNU စစ္သားေတြက အစုိးရ စစ္သားေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈရွိတဲ့ မိသားစုကို သြားၿပီး အဓမၼက်င့္ေနသလား၊ အဲဒီလုိမ်ိဳး ဆုိရင္ အဓိပၸာယ္တမ်ိဳး သက္ေရာက္တယ္။ အဲဒီလိုမဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္လူမ်ိဳး အခ်င္းခ်င္း ျပန္လုပ္တာမ်ိဳး ဆုိေတာ့ ဒါကေနာက္ထပ္ စဥ္းစားခ်က္တခ်ိဳ႕ေပါ့။ ကာမ ဆႏၵအရ ျဖစ္သြားတယ္ ဆုိတာ မ်ိဳးက်မတုိ႔ တြက္လို႔ရတယ္။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ က်မတုိ႔တေတြကေတာ့ ဒီေနာက္ပိုင္းမွာလည္း ဒီလို အမႈမ်ိဳး ထပ္ၾကားတယ္ ဆုိရင္ ဘယ္သူပဲလုပ္လုပ္ အခုအစီရင္ခံစာမွာ ေျပာသလုိပဲ က်မတုိ႔က ေျပာမွာပဲ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လဲဆုိေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ေမြးဖြားလာတယ္ ဆုိတာ ဘယ္သူကမွ အၾကမ္းဖက္ခံဖုိ႔ မဟုတ္ဘူး။ ခုနလုိမ်ိဳး လိင္ေၾကးကၽြန္အျဖစ္နဲ႔ ျပဳလုပ္ဖုိ႔ မဟုတ္ဘူးဆုိတာ အားလံုးကို က်မတုိ႔က သိေစခ်င္တယ္။
ေမး။ ။ အခု အမ်ိဳးသမီးေတြ လိင္အၾကမ္းဖက္ခံေနရတာ စစ္ပြဲေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနသလို စစ္ပြဲေတြကလည္း သယံဇာတေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာမွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဆက္စပ္မႈေတြကို ရွင္းျပေပးပါလား။
ေျဖ။ ။ အထူးသျဖင့္ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ျပည္တြင္းစစ္ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အေနအထားအရေရာ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဆက္ၿပီး အခုထိ ပဋိပကၡေတြ အဓြန္႔ရွည္ေနတယ္ ဆုိတာ ဒီသယံဇာတေတြနဲ႔ အမ်ားႀကီး ဆုိင္ပါတယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစား အစုိးရနဲ႔ သက္ဆုိင္ရာ တုိင္းရင္းသား နယ္ေျမေတြမွာ သယံဇာတကို မွ်မွ်တတနဲ႔ ခြဲေ၀ သံုးစြဲမယ္ဆိုရင္ ဒီ ျပႆနာေတြက ဒီေလာက္အထိေတာင္မွ ႀကီးထြားသြားစရာ အေၾကာင္းမရွိဘူး။ အခုဟာက ေခါင္းပံုျဖတ္ အျမတ္ ထုတ္သလုိ ျဖစ္တယ္။ ဥပမာ တ႐ုတ္နယ္စပ္ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဘက္ျခမ္းက စစ္ပြဲေတြဟာ သယံဇာတ ကိစၥေတြနဲ႔ အမ်ားႀကီး ဆက္စပ္တယ္လုိ႔ က်မ ျမင္တယ္။ ဘယ္သူမွားတယ္၊ ဘယ္သူမွန္တယ္ က်မတုိ႔ ဒီေနရာမွာ မေျပာခ်င္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူက ျပည္သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးကို မၾကည့္ဘဲနဲ႔ ကုိယ့္အက်ိဳးကိုပဲ ၾကည့္ၿပီးေတာ့မွ လူတစု ေကာင္းစားဖုိ႔ ဒီသယံဇာတေတြကို ခ်ယ္လွယ္လုိက္တယ္ ဆုိရင္ ဒါ မလုပ္သင့္တဲ့ အလုပ္လုိ႔ပဲ က်မတုိ႔ ျမင္တယ္ေပါ့။ အဲဒီလို ျဖစ္ၿပီ ဆုိရင္ ၂ ဘက္ တင္းမာမႈအၾကားမွာ အဓိက ဆံုး႐ႈံးနစ္နာတာက အဲဒီမွာ ေနတဲ့ ျပည္သူေတြပဲ။ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ က်မတုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေရႊမထြက္တဲ့ ေနရာမရွိဘူး။ ေရႊထြက္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လည္း သတ္ေနျဖတ္ေနၾကတာ၊ ေရႊထြက္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္လည္း အခု စစ္ျဖစ္တဲ့အခါက်ေတာ့ ထြက္ေျပးၾကရတာ။ ကခ်င္ျပည္နယ္ဘက္မွာ သူတုိ႔ ေျပးလႊား သြားတဲ့အခါ သူတုိ႔ရဲ႕ အိမ္ေအာက္မွာ ေရႊေတြ တူးေနၾကတဲ့ဟာမ်ိဳးေတြ ရွိေတာ့ သူတုိ႔အိမ္ကိုေတာင္ သူတုိ႔ ျပန္ေနလုိ႔ မရေတာ့ဘူး ျဖစ္ကုန္ၿပီ။ ၿခံဆုိလည္း ေရႊထြက္တဲ့ အခါက်ေတာ့ ေရႊေတြတူးေနတယ္။ အဲဒီလို ေရႊတူးတဲ့ ေနရာမွာ အဓိက ခြင့္ျပဳေပးတာက ျမန္မာအစုိးရစစ္တပ္က သူေတြျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒီအျမတ္ေတြ အကုန္လံုး စားေနရ တာ သူတုိ႔တေတြ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒီလိုပံုစံမ်ိဳးေတြ အထိကို ေခါင္းပံုျဖတ္ ခံေနရတဲ့အေနအထားက ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ပဋိပကၡ တခုကို ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္ လုပ္တာ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ ပိုၿပီးေတာ့ ျဖစ္ပြားေစတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ဒီအထဲမွာပဲ ဒုကၡသည္ေတြ၊ အုိင္ဒီပီေတြ ျပန္လာပါလုိ႔ ေျပာေနတယ္။ ျပန္လာပါလုိ႔ ေျပာတဲ့ေနရာမွာ ခုနကလုိမ်ိဳး သူတုိ႔ ေနထုိင္တဲ့ ေနရာေတြ မရွိေတာ့တဲ့အတြက္ အစိုးရကလည္း ေသေသခ်ာခ်ာ မစီစဥ္ေပးရင္ သူတုိ႔ ဘယ္မွာ သြားေနမလဲ၊ ေနာက္ တခုက စစ္တပ္က အဲဒီမွာ ဆက္လက္ၿပီး ေနေနတယ္ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ခုနကလုိမ်ိဳး အဓမၼ ျပဳက်င့္မႈေတြ ဆက္မရွိဘူးလုိ႔ ဘယ္သူက အာမခံေပးမလဲ။ ဒါမ်ိဳးေတြကအစ ေၾကာက္ရြံ႕မႈေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြက ေနထုိင္ေနရတာမွာ ဒီေၾကာက္ရြံ႕မႈ ကို ပယ္ပ်က္ေအာင္ လုပ္ရမွာကလည္း လက္ရွိ တာ၀န္ယူေနၾကတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြပဲ။ ပယ္ေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္မယ္ ဆုိလုိ႔ရွိရင္လည္း အားလံုးရဲ႕ ခံစားခ်က္ေတြနဲ႔ ျပႆနာ အရင္းအျမစ္ေတြကို စဥ္းစားဖုိ႔လုိတယ္။ မွ်မွ်တတနဲ႔ ေလာဘ ကို ေရွ႕တန္းမတင္ဘဲ ကိုယ့္လူထု ေကာင္းစားေရးကိုပဲ ေရွ႕႐ႈၿပီး လုပ္ၾကေစခ်င္ပါတယ္။
ေမး။ ။ သယံဇာတေတြေၾကာင့္ စစ္ပြဲေတြျဖစ္တယ္၊ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရတယ္။ တခါ ဒါေတြကိုလည္း အေရးယူ အျပစ္မေပးဘူး။ ဒီေတာ့ တရားစီရင္ေရးစနစ္၊ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပဳျပင္ဖုိ႔လည္း အစီရင္ခံစာက ဆုိထားေတာ့ ဘယ္လုိပံုစံေတြ ျပဳျပင္ခ်င္သလဲ။
ေျဖ။ ။ က်မတုိ႔ ျမန္္မာႏို္င္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ေရး စနစ္ကို ေထာက္ျပခ်င္တာ ကေတာ့ မွားယြင္းေနတယ္လုိ႔ ျမင္တယ္။ မွားယြင္းေနတယ္ ဆုိတာကလည္း ေတာက္ေလွ်ာက္က တရားစီရင္ေရးရဲ႕ အထက္မွာ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားက ရွိေနလို႔ပဲ။ ဥပမာ အမႈေတြက အထူးသျဖင့္ စစ္တပ္ပိုင္းဆုိင္ရာနဲ႔ သက္ဆုိင္တယ္ဆုိရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားနဲ႔ သူတုိ႔ရဲ႕ အ၀န္းအ၀ိုင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနမယ္ဆုိရင္ အဲဒီအမႈက ဘယ္လုိမွ လုိက္လို႔မရႏုိင္တဲ့ အမႈတခု ျဖစ္သြားတယ္။ ေနာက္တခုက က်မျမင္တာက လာဘ္စားမႈက အရမ္းႀကီးတယ္။ တရားစီရင္ေရး ယႏၱရား အဆင့္ဆင့္ မွာလည္း လာဘ္စားမႈေတြ ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေငြမ်ားတရားႏုိင္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ေျပာေနၾကတာပါ။ ေနာက္တခ်က္က ဥပေဒ ဘက္ေတာ္သားေတြ ဆုိတဲ့ ရဲ၊ ေရွ႕ေန၊ တရားသူႀကီး အကုန္လံုးနီးပါးက အမ်ိဳးသားေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ အခုလို ျပဳက်င့္ခံရတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ အေနနဲ႔ တုိင္တန္းရတာ ခက္ခဲတဲ့အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ ဒီအမ်ိဳးသမီးေတြကို ကိုယ္ခ်င္းစာေပးႏုိင္တဲ့ စိတ္က သူတုိ႔ဆီမွာ အင္မတန္မွ နည္းလုိ႔ပဲ။ ဒါေတြ အကုန္လံုးကုိ တာ၀န္ရွိတဲ့ အစုိးရကေရာ၊ လႊတ္ေတာ္မွာ တာ၀န္ရွိသူေတြ၊ လႊတ္ေတာ္အမတ္ေတြ ကပါ ေသေသ ခ်ာခ်ာ ဆန္းစစ္ရမယ္၊ သံုးသပ္ရမယ္၊ ေလ့လာရမယ္။ ဒီေနရာမွာ လိုက္ေလ့လာတယ္။ လုိက္ေတြ႔ပါတယ္ ဆုိတာမ်ိဳးနဲ႔ မၿပီးဘူး။ လူထုေတြ တကယ္ ေျပာရဲလာေအာင္လည္း လုပ္ရအံုးမယ္။ သူတုိ႔က မေျပာရဲဘူး ဆိုရင္လည္း မွန္ကန္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ရရွိမွာ မဟုတ္ဘူး။ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ တရားစီရင္ေရးအျပင္ ဥပေဒျပဳေရးကလည္း အေရးႀကီး တယ္လုိ႔ က်မျမင္တယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြ မုဒိမ္းက်င့္ခံရတယ္ဆုိရင္ ေထာင္ဒဏ္ ၁၀ ႏွစ္ စသျဖင့္ ေထာင္ခ်တာတုိ႔ ဘာတုိ႔ ျပ႒ာန္းထားတာ ရွိေပမယ့္ ခုနကလို က်မတုိ႔ႏုိင္ငံမွာ ထံုးတမ္းစဥ္လာအရ၊ ယဥ္ေက်းမႈအရ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ အေနနဲ႔ အဓမၼျပဳက်င့္ခံရၿပီ ဆိုရင္ သြားတုိင္ဖုိ႔ အတြက္က ေတာ္ေတာ္ သတၱိရွိမွရတာ၊ အဲဒီလို တိုင္တန္းေပမယ့္ အေရးမယူခဲ့ဘူး၊ ဒါမွမဟုတ္ အဲဒီကိစၥ ဟိုးေလးတေက်ာ္ ျဖစ္သြားၿပီဆုိရင္ အဲဒီအမ်ိဳးသမီးက အဲဒီမွာ ဆက္ေနလုိ႔ မရေတာ့ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ တရားစီရင္ေရးနဲ႔ ပတ္သက္တယ္ဆုိရင္ လွ်ိဳ႕၀ွက္ တရားစီရင္ေရးလည္း ရွိဖုိ႔လိုတယ္။ ဥပေဒ ျပဳေရးမွာလည္း အမ်ဳိးသမီးေတြ အတြက္ အထူး လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ၿပီး ေရးဆြဲဖုိ႔ လုိေနေသးတယ္ ေပါ့ေနာ္။ ၁၀ ႏွစ္ဆုိတာမ်ဳိး လုပ္တာတုိ႔ ဒဏ္ေငြေဆာင္တာမ်ိဳး လုပ္တာေလာက္နဲ႔ မရဘူး။ က်ဴးလြန္တဲ့ အမ်ိဳးသားေတြ အေနနဲ႔ လံုး၀ ေနာင္က်ဥ္သြားေအာင္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြ ရွာသင့္တယ္။ ဒီလူတေယာက္ရဲ႕ အသက္ကို သတ္လိုက္လို႔ အဲဒီလူရဲ႕ အသက္ကို ျပန္ေပးရမယ္လုိ႔ က်မတုိ႔က မဆုိလုိဘူး။ ဒါဟာ မွန္ကန္တဲ့ ေျဖရွင္းနည္း မဟုတ္ဘူး။ သူေနာင္က်ဥ္သြားရမယ္။ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ သူ ေနာင္တရရမယ္။ သူ႔မွာ အသိတရား ရွိသြားရမယ္။ ေနာက္ဆုိ ဒါမ်ိဳး သူမက်ဴးလြန္ေတာ့ဘူး ဆုိတဲ့ အေနအထားမ်ိဳးေတြအထိ က်မတုိ႔ေတြက ေသေသခ်ာခ်ာ အဆင့္လုိက္ ေရးဆြဲထားတဲ့ ဥပေဒေတြ ရွိဖုိ႔ လိုတယ္။ ဥပေဒျပဳေရးမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္တုိ႔ ကိုယ္တုိင္ လုပ္ေနတာေတြ ရွိတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးတဲ့ ဥပေဒေတြ အခုထိ တခုမွ မခ်မွတ္ႏုိင္ေသးဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ အၿမဲတမ္း အဖိႏွိပ္ခံ လူတန္းစား၊ အမ်ားက အႏုိင္ က်င့္ခ်င္သလုိ က်င့္တာ ခံရမယ့္ လူတန္းစားအျဖစ္ သတ္မွတ္ေနလုိ႔ပဲ။
ေျပာရရင္ ဒီကိစၥကို Day 2 က႑ အျဖစ္ထားတယ္။ ဘယ္ေတာ့မွ Day 1 မသတ္မွတ္ဘူး။ အမွန္ျဖစ္ရမွာက က်မတုိ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ကိစၥကလည္း Day 1 ျဖစ္ရမယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြ ကိစၥကို ႏုိင္ငံေရး ကိစၥလုိ႔ မသတ္မွတ္လုိ႔လည္း မရဘူး။ ႏုိင္ငံေရးဆုိတာ ဘာလဲ ဆုိတဲ့ ေမးခြန္း ျပန္ေမးရမလုိ ျဖစ္ေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေျဖရွင္းရမယ့္ အရာရာ တုိင္းဟာ Day 1 ပါဘဲ။ အဲဒီအထဲမွာက ဘယ္ဟာက အရင္၊ ဘယ္ဟာက ေနာက္ဆိုတာမ်ိဳး ရွိရမယ္။ ဒီဟာကေတာ့ စစ္တပ္ကေန အၾကမ္းဖက္တာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမယ့္ က်မတုိ႔ ျမန္မာတႏုိင္ငံလံုးမွာ ၾကည့္လုိက္မယ္ဆုိရင္ အမ်ိဳးသမီး ေတြကို အဓမၼျပဳက်င့္မႈေတြက ပိုၿပီးေတာ့ မ်ားလာတယ္၊ လူေတြရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အရ ပ်က္စီးလာတယ္။ စိတ္ဓာတ္ပုိင္း ပ်က္စီးလာတယ္ ဆုိတာ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ လူတန္းစားက ေသေသခ်ာခ်ာ ဦးေဆာင္ စီမံမႈ မလုပ္ႏုိင္လို႔ပါ။ ေနာက္ၿပီး လူေတြ ဘ၀မွာ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ရႊင္ရႊင္နဲ႔ ေနႏုိင္ေအာင္ စား၊ ၀တ္ေနေရးအတြက္ ေျပလည္ေအာင္ မေျဖရွင္း ေပးေတာ့ လူေတြကလည္း စိတ္ဓာတ္ေတြ ပ်က္ျပားလားတယ္။ ခုိးမယ္၊ ၀ွက္မယ္၊ သတ္မယ္၊ မုဒိန္းက်င့္မယ္၊ ဒါမ်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အမ်ားႀကီး ျပန္လည္ ျပဳျပင္ရမယ္။ အဲဒီလို ျပန္လည္ျပဳျပင္ ေပးမယ္ဆုိရင္ လူထုၾကားမွာ စည္း႐ံုးေရးေတြ လုပ္ရမယ္၊ ပညာေပးေတြ လုပ္ရမယ္။ အေပၚပိုင္း တစုေလာက္ကေန ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေနပါၿပီ ဆုိတာမ်ိဳးနဲ႔ပဲ မရဘူး။ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး က႑အသီးသီး၊ အဆင့္ဆင့္မွာ ပါေနတဲ့သူေတြ ျဖစ္တဲ့ ရဲ၊ စစ္တပ္၊ ဥပေဒဘက္ေတာ္သား၊ လူမႈ၀န္ထမ္းေတြက အစ အဲဒီလူေတြက ပညာေပးေနတဲ့ က႑မွာ သူတုိ႔ ကိုယ္တုိင္ကလည္း ေလ့လာ သင္ယူခြင့္ေတြ ရွိရမွာျဖစ္သလုိ သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္ ပညာလုိက္ေပးတာ မ်ိဳးေတြ လုပ္ရမယ္။ အဲဒါလည္း လုိအပ္တယ္။ ဒါမွသာ က်မတုိ႔ရဲ႕ လူမႈ အေဆာက္အအံု တခုလံုးကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေျပာင္းလဲ သြားႏုိင္မယ့္ အေနအထားမ်ိဳး က်မတုိ႔ ျမင္တယ္။
ေမး။ ။ အခု ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာေရာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို လိင္အၾကမ္းဖက္တယ္ ဆုိတဲ့ စစ္တပ္က လူေတြကို အေရး ယူဖုိ႔ ျပ႒ာန္းခ်က္ေတြ မပါဘူးလား၊ တခါ အစီရင္ခံစာမွာ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံု ျပင္ရမယ္ဆုိတာလည္း တုိက္တြန္း ထားတယ္၊ ဘယ္လုိေၾကာင့္လဲ။
ေျဖ။ ။ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုကို ျပင္ရမယ္။ ျပင္တဲ့ေနရာမွာ လံုး၀ကို အသစ္ ျပန္ျဖစ္ရမယ္လို႔ ေျပာထားတာ ရွိတယ္။ ဘာလုိ႔လဲ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ တစံုလံုးကို ဖတ္ၾကည့္လိုက္မယ္ ဆုိရင္ တပ္မေတာ္က အာဏာ အရွိဆံုးပဲ။ ဘာလုိ႔လဲဆုိရင္ အေျခအေနတခုခုျဖစ္ရင္ အခ်ိန္မေရြး ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က အာဏာသိမ္းပိုင္ခြင့္ ရွိတယ္။ ၿပီးရင္ တခုခု လုပ္မယ္ဆုိတုိင္း ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္နဲ႔ တုိင္ပင္ရမယ္။ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ရဲ႕ သဘာထား မပါရင္ ဘာမွ ဆံုးျဖတ္လို႔မရဘူး။ ဒီလို အေနအထားမ်ိဳးေတြ အကုန္လံုးကို ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုက သတ္မွတ္ ထားေပးတယ္။ ဒီလို အေနအထားမွာ စစ္တပ္မွာ တာ၀န္ရွိသူေတြကို ဘယ္လုိလုပ္သြားၿပီး အျပစ္ေပး အေရးယူမလဲေပါ့။ ဥပမာ အခု သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ဆုိတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အျမင့္ဆံုး အဖြဲ႔က ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ကို မေက်ာ္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ ဘာလုပ္လုိ႔ရမလဲေပါ့။ အေမရိကန္လုိ ႏုိင္ငံမ်ိဳးမွာ သမၼတဟာ အင္မတန္မွ ၾသဇာအာဏာ ရွိတဲ့သူ၊ အဲဒီ သမၼတေတာင္မွ တရားဥပေဒျပဳေရး၊ တရားစီရင္ေရးေတြကို ေက်ာ္ၿပီး လုပ္လုိ႔မရသလုိ စစ္တပ္ကလည္း သူတုိ႔ ေအာက္မွာပဲ ရွိရမယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔လုိ႔ စစ္တပ္ဟာ အရပ္သား အစုိးရေအာက္မွာပဲ ရွိရမယ္ ေထာက္ျပတာပါ။ ေနာက္တခုက အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ သီးသန္႔ အေနနဲ႔လည္း ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုမွာ ဘာမွ မေဖာ္ျပထားတာ အဓိက အားနည္းခ်က္လို သြားျဖစ္တယ္။ ခုနကလုိ အဓမၼ ျပဳက်င့္ခံရတာ၊ စစ္တပ္ကေန အဓမၼျပဳက်င့္တာမ်ိဳး ျဖစ္လာရင္ ဘယ္လုိ ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ရမလဲ၊ ဘယ္္လို အေရး ယူေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးေတြ လုပ္ရမလဲ။ စစ္တပ္ တာ၀န္ရွိသူ တေယာက္က ဒါမ်ိဳး က်ဴးလြန္လို႔ က်မတုိ႔က တရားစြဲခ်င္တယ္ ဆုိရင္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က လက္မခံဘူး၊ ကာကြယ္ေရး ႒ာနက လက္မခံဘူးဆုိရင္ က်မတုိ႔ ဘယ္လုိ လုပ္ရေတာ့မလဲေပါ့။ ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒ တစံုလုံးက ျပႆနာ အရွိဆံုးလို႔ ျမင္တယ္။
ေနာက္တခုက အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဦးေဆာင္တဲ့ အခန္းက႑ေတြမွာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ခ်ရမယ့္ေနရာေတြမွာ မရွိဘူး။ အုပ္ ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရးနဲ႔ တရားစီရင္ေရး ဆုိတဲ့ အေရးႀကီးတဲ့ အခန္းက႑ ၃ ခုလံုးမွာလည္း ဦးေဆာင္မႈမွာ ပါ၀င္ခြင့္ မေပးထားဘူး။ သမၼတ ျဖစ္ခြင့္မွာေတာင္မွ အမ်ိဳးသမီးေတြ မျဖစ္ႏိုင္ေအာင္ စစ္ဘက္ဆုိင္ရာ အေတြ႔အႀကံဳ ရွိရမယ္ဆုိ တာမ်ိဳးေတြ ထည့္သြင္းထားတယ္။ အေတြ႔အႀကံဳနဲ႔ အေတြးအေခၚပိုင္း ဆုိတာ မတူဘူး။ အေတြးအေခၚပိုင္း၊ အသိပညာပုိင္း ဆုိရင္ အမ်ဳိးသမီးေတြလည္း ေလ့လာလုိ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကိုယ္တုိင္ကုိယ္က် ေတြ႔ႀကံဳဖုိ႔ က်ေတာ့ က်မတို႔ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ အခက္အခဲျဖစ္သြားၿပီ။ ဒီလုိမ်ိဳး ကန္႔သတ္မႈမ်ိဳးေတြ ကလည္း အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ နစ္နာတယ္ ဆုိတာ က်မတုိ႔ ေျပာခ်င္တယ္။
အေရးအႀကီးဆံုးကေတာ့ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ျဖစ္စဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ပါ။ ေျပာရမယ္ဆုိရင္ အရင္က က်ဴးလြန္ထား သမွ် အားလံုး လံုး၀ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ ေပးလုိက္တာပါ။ အရင္ စစ္တပ္က က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ သူေတြ၊ စစ္တပ္မွာ တာ၀န္ ယူခဲ့တဲ့သူေတြကို အမွန္က အခြင့္အေရး သိသိသာသာ ေပးလိုက္ၿပီး သူတုိ႔တေတြကို ဘယ္သူကမွ ဘာမွ လုပ္လုိ႔ မရေတာ့ေအာင္ကို ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒက အကာအကြယ္ ေပးလိုက္တဲ့ဟာမ်ိဳး ျဖစ္သြားတယ္။ ဒါက အမ်ိဳးသမီးေတြ အတြက္ ေတာ္ေတာ္နစ္နာတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ အဲဒီအျပင္ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုးမွာ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖာက္ ခံရတဲ့သူေတြ အားလံုးလည္း နစ္နာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံ ဥပေဒမွာ အရမ္းအေရးႀကီးတဲ့ အဲဒီအခ်က္ကိုေတာ့ ျပန္ျဖဳတ္ပစ္ဖု႔ိလုိတယ္။
ေမး။ ။ အခု ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ စစ္ပြဲေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းေအာင္ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြ လည္း လုပ္ေနတယ္၊ အခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြ လိင္အဓမၼျပဳက်င့္ ခံရတာေတြ ဘယ္ေလာက္အထိ ဆက္စပ္မႈ ရွိေနလဲ။
ေျဖ။ ။ အခု ၿငိမ္္းခ်မ္းေရး ေဖာ္ေဆာင္တယ္ဆုိတဲ့ ေနရာမွာ လူတုိင္းရဲ႕ ရင္ထဲမွာ ေအးခ်မ္းသြားေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ဘူး ဆုိရင္ေတာင္မွ ဘ၀မွာ ေတာက္ေလွ်ာက္ အၾကမ္းဖက္ခံေတြ အျဖစ္နဲ႔ ျဖတ္သန္းလာရတဲ့ လူေတြရဲ႕ ရင္ထဲကို တစံုတရာ ၿငိမ္းခ်မ္းေအာင္ေတာ့ လုပ္ရလိမ့္မယ္။ အဲဒီလိုမွ မဟုတ္ဘဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးလုိ႔ စကားေျပာေနၿပီး လူ႔ အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္ ခံေနရတဲ့သူေတြရဲ႕ ဘ၀ေတြ အသံေတြကို ခ်န္လွပ္ထားခဲ့မယ္ ဆုိရင္ စစ္မွန္တဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုိတာ က်မတုိ႔ ဘယ္ေလာက္အထိ ေမွ်ာ္လင့္လုိ႔ရမလဲ၊ ေျပာခ်င္တာက က်မတုိ႔ႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရးအရ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္ေနတယ္။ လူမႈေရး၊ စီးပြားေရးကအစ အကုန္လံုး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္တယ္ဆုိရင္ ဒီအေျပာင္းအလဲဟာ အထက္မွာ ရွိတဲ့ ေခါင္းေဆာင္တစုေလာက္ အတြက္ပဲ သြားေနလုိ႔ မရဘူး။ လိုက္ပါတဲ့ လူထုေတြ အတြက္လည္း လိုအပ္တယ္။ လူထုေတြကလည္း လိုက္ပါခ်င္တယ္ ဆုိတဲ့ စိတ္ဓာတ္ရွိဖုိ႔လိုတယ္။ အဲဒီစိတ္မ်ိဳး ရွိဖုိ႔ ဆုိတာ ယံုၾကည္မႈဆုိတာ အေရး ႀကီးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်မတုိ႔က ျပန္လည္ ရင္ၾကားေစ့ေရး ေျပာေနတာ၊ ယံုၾကည္မႈ ရွိဖုိ႔ ေျပာရတာက ႏွစ္ေပါင္း ၆၀ စစ္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကာလ တဘက္နဲ႔ တဘက္ သတ္ၾကတယ္ ျဖတ္ၾကတယ္။ အားနည္း သူေတြက ပိုၿပီး ဖိႏွိပ္ခံရတယ္။ အၾကမ္းဖက္ခံရတယ္။ ဒီေတာ့ ရင္ထဲမွာ အမုန္းတရားေတြ၊ အၿငိဳးတရာေတြက သိပ္ကို ႀကီးမားတယ္။ ႀကံဳရင္ ႀကံဳသလုိ အခြင့္သာရင္ ျပန္ၿပီး ကလဲ့စားေခ်လိုက္မယ္ဆုိတဲ့ လူေတြလည္း ရွိမွာပဲ။ ဥပမာ က်မရဲ႕ အေမ၊ က်မအေရွ႕မွာ အသတ္ခံရ ၿပီဆုိ က်မဟာ အခ်ိန္မေရြး ဒီလူေတြကို ေတြ႔ရင္ ေတြ႔တဲ့ေနရာမွာ ျပန္ကလဲ့စား ေခ်မယ္ဆုိတဲ့ ဒါမ်ိဳး စိတ္ေတြ လူေတြမွာ ရွိေနတယ္။ ဒီလို စိတ္ေတြေျပေအာင္ လုပ္ရမယ့္ နည္းလမ္းေကာင္း ရွာရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်မတုိ႔တေတြဟာ အမွန္တရား ေဖာ္ထုတ္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြ လုပ္မလား၊ အနည္းဆံုး က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ သူေတြက က်ဴးလြန္ခံရတဲ့သူေတြကို ေတာင္းပန္မလား၊ ဒီလို အစီအစဥ္မ်ိဳးေတြ လုပ္ရမယ္။ အၿမဲေျပာတဲ့ စကားရွိတယ္၊ အၾကမ္းဖက္ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ မိခင္ေတြပါ။ အမ်ိဳးသမီးတုိင္းဟာ မိခင္စိတ္ ရွိတယ္။ ကိုယ့္ကို လာၿပီးသတ္လို႔၊ ကိုယ့္ေယာက္်ားကို ကိုယ့္ေရွ႕မွာ ပစ္သတ္ လုိက္လုိ႔ အဲဒီလို လူတေယာက္ကို သူ ျပန္သတ္ဖုိ႔ အတြက္က သူဟာ မ၀ံ့မရဲ ရွိတာပဲ။ မ၀ံ့မရဲ ျဖစ္ရတာ ေမတၱာ တရားေၾကာင့္မုိ႔၊ ဂ႐ုဏာတရား ႀကီးမား ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီလို ေမတၱာႀကီးမားတာ၊ ဂ႐ုဏာႀကီးမားတာမ်ိဳး အေပၚ အခြင့္ေကာင္းေတာ့ မယူသင့္ဘူး။ ေနာက္ အၾကမ္းဖက္ ခံထားရသူေတြမွာ အငံု႔ စိတ္မ်ိဳး ဆက္ရွိေနရင္ အခ်ိန္မေရြး အခြင့္အေရးတခု ေပၚလာရင္ ျပန္ကလဲ့စား ေခ်မယ္ဆုိတဲ့ အၾကမ္းဖက္မႈ သံသရာက ဆက္ရွည္ေနအံုးမယ္။ ဒါဆုိရင္ က်မတုိ႔ တည္ေဆာက္ခ်င္တဲ့ တကယ့္ ဖြံ႔ၿဖိဳး တုိးတက္တဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းတဲ့ ႏုိင္ငံေတာ္ႀကီးက တည္ေဆာက္လုိ႔ မရႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ၿပီး တုိင္းရင္းသား ေပါင္းစံု အတူတကြ ေပ်ာ္ရႊင္စြာ လက္တြဲေနထုိင္သြားၾကမယ္ ဆုိတာမ်ိဳးကလည္း ျဖစ္လာမွာ မဟုတ္ဘူး။
ဒါေၾကာင့္ က်မတုိ႔ ေျပာခ်င္တာက အခု ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စကားေတြ ေျပာေနၾကတယ္။ အပစ္ရပ္ ကိစၥေတြ ေျပာေနၾက တယ္။ ပထမအဆင့္ အပစ္ရပ္ကိစၥေတြ ေျပာေနၾကတဲ့ အခ်ိန္မွာကတည္းက တကယ့္ နစ္နာဆံုး႐ံႈးခဲ့ရ သူေတြရဲ႕ အသံ ဟာ ဒီအထဲမွာ ပါကိုပါေနရမယ္။ မပါဘူးဆုိရင္ ေရွ႕အစီအစဥ္ေတြ ထဲမွာလည္း ဒီကိစၥေတြ ပါေတာ့မွာ မဟုတ္ေတာ့ ဘူးဆုိတာမ်ိဳး က်မတုိ႔ စိုးရိမ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ အမ်ိဳးသမီးေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ိဳးသမီးေတြရဲ႕ ပါ၀င္မႈကို စဥ္းစား ေပးပါ။ တရားစီရင္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြက ပါ၀င္မႈမရေတာ့ စီရင္ေရးမွာ အမ်ိဳးသမီေတြ ခံစားမႈကို နားမလည္ေတာ့ စီရင္မႈ အပုိင္းေတြ အားနည္းတယ္။ တၿပဳိင္တည္းမွာပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စကားေျပာဆုိမႈမွာ ခုနကလုိ ဆံုး႐ႈံးနစ္နာတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ေတြကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး ေျပာေပးမယ့္ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုယ္တုိင္ မပါရင္ နစ္နာမႈက ႀကီးမားတယ္။ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ မုဆုိးမေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္လာတယ္။ ဒီအျပင္ မိဘမရွိေတာ့တဲ့ သူေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ သူတုိ႔တေတြအတြက္ ဘ၀ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး က်မတုိ႔ ဘာေတြ အထူးအေလးျပဳ လုပ္ေပးမလဲ။ ဒီအျပင္ စစ္ပြဲေတြေၾကာင့္ မသန္စြမ္းျဖစ္သြားရ သူေတြအတြက္ ဘာေတြ လုပ္ေပးမလဲ၊ အဲဒီအထဲမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ အမ်ားႀကီးပဲ၊ မုိင္းနင္းမိတာတုိ႔ ဘာတုိ႔ေၾကာင့္ေပါ့။ ဒါကို အခု စစခ်င္း စကားေျပာေန ခ်ိန္ကတည္းက မထည့္သြင္း ခဲ့ရင္ ေနာက္ဆက္တြဲေတြမွာ ဘယ္လုိလုပ္ၿပီး ဒီကိစၥေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ႏုိင္ေတာ့မလဲ။ ဒါက်မတုိ႔ေတြ ေထာက္ျပခ်င္တဲ့ အခ်က္ျဖစ္တယ္။ အပစ္ရပ္ေျပာတယ္။ အပစ္ရပ္ ကိစၥၿပီးရင္ ႏုိင္ငံေရး ကိစၥ ေျပာေတာ့မယ္။ အခု အပစ္ကိစၥမွာ နင္တုိ႔ မပါနဲ႔၊ ႏုိင္ငံေရး ကိစၥက်မွ ေျပာမယ္ဆုိရင္ ခုနကလုိ ဟာမ်ိဳးေတြ ဘယ္္လို ဆက္ေျပာ ၾကေတာ့ မလဲ၊ ႏုိင္ငံေရး ကိစၥမွာက ပထမ သေဘာတူထားခဲ့တဲ့ ဟာေတြကိုပဲ အတည္ျပဳၿပီး ေဆြးေႏြးမယ့္ အေနအထားမ်ဳိး ျဖစ္တယ္။ ဒီပံုစံမ်ိဳးျဖစ္ရင္ ဘယ္အခ်ိန္မွာ က်မတုိ႔က ဘာသြားေျပာေတာ့မလဲ။ ဒါေပမယ့္ အခုအခ်ိန္မွာလည္း က်မတုိ႔ အခက္အခဲေတြ ႀကံဳေနတုန္းပဲ။ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔ေတြကိုလည္း က်မတို႔ တိုက္တြန္းခ်င္တာက ကိုယ္က်ဴးလြန္ခဲ့တဲ့ အျပစ္ရွိတယ္ဆုိရင္ ကုိယ္လည္း ၀န္ခံ၊ ၿပီးရင္ ႀကံဳလာသမွ် အေရးယူမႈေတြကိုခံ၊ ဒါမွလည္း က်မတုိ႔ေတြက မွန္ကန္တဲ့ လမ္းေၾကာင္းတခုကို ေဖာက္ႏုိင္ မွာေပါ့။ စစ္အစုိးရက ဒါမ်ိဳး လုပ္ခဲ့တယ္ဆုိရင္လည္းပဲ သူတုိ႔လည္း ဒါကုိ တာ၀န္ခံရမယ္ ျဖစ္လာရမယ္။ ကိုယ္က အရင္ဆံုး လမ္းေၾကာင္း မေဖာ္ဘူးေပးဘူးဆုိရင္ တဘက္ကလည္း ဘူးခံ ျငင္းအံုးမွာပဲ။ ဘူးခံျငင္းတဲ့ အေနအထားကလည္း သူတုိ႔မွာ အာဏာ ရွိေနတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သက္ဆုိင္ရာ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကိုင္ ေခါင္းေဆာင္ေတြကိုလည္း တုိက္တြန္းခ်င္တာက ရဲရဲႀကီး ကိုယ့္တာ၀န္ကို ကိုယ္ခံၾကပါ။ အဲဒီလို ကုိယ္က ရဲရဲႀကီး ကိုယ္က တာ၀န္ခံတယ္ဆုိတာ ကိုယ့္ျပည္သူေတြကို ငဲ့ညႇာသနား ေထာက္ထားရာ က်တယ္။ ကိုယ့္ျပည္သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးစီးပြားကို ကုိယ္က ထမ္းေဆာင္ရာ က်တယ္။ ဒါမွ တကယ့္ ႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ေတြလို႔ က်မတို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ဥပမာ သူတုိ႔ကလည္း အျပစ္မဲ့တဲ့ သူေတြကို သတ္လုိက္တယ္ ဆုိရင္ အဲဒီအျပစ္ကို ခံၾကပါ။ ဒါက ဘာကိုျပသလဲဆုိ ဒါဟာ ႏုိင္ငံတကာကိုလည္း ျပရာေရာက္တယ္၊ စစ္တပ္ ကိုယ္တုိင္ ကလည္း ဒီလို လုပ္ျခင္းျဖင့္ သူတုိ႔ကိုယ္တုိင္ကလည္း တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ လုပ္ရဲလာတယ္ ဆုိတဲ့ စိတ္ မ်ိဳးျဖစ္လာမယ္။ ဒါတခုေတာ့ က်မ အေနနဲ႔ ေထာက္ျပခ်င္တယ္။ ေမတၱာလည္း ရပ္ခံခ်င္တယ္။
ေမး။ ။ အခု စစ္တပ္က အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ အဓမၼမႈ က်ဴးလြန္တယ္ဆုိတာေတြ အထဲမွာ အဆိုးရြားဆံုး သာဓက တခု ထုတ္ျပေပးပါလား။
ေျဖ။ ။ ေျပာရရင္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥတခုပါ။ သမီးကိုလည္း အဓမၼက်င့္တယ္။ အေမကိုလည္း အဓမၼ က်င့္တယ္။ ၿပီးေတာ့ သတ္လုိက္တယ္။ အေဖကိုလည္း သတ္တယ္၊ အဲဒီလိုမ်ိဳးေပါ့။ သမီးနဲ႔ အေမကို အဓမၼက်င့္တာ ကလည္း သမီး အေဖေရွ႕မွာ အဓမၼက်င့္တာ ျဖစ္တယ္။ ဒါ ဘယ္ေလာက္အထိ လူတေယာက္ရဲ႕ စိတ္ပိုင္း ဆုိင္ရာအရ လံုး၀ သံုးစားလုိ႔ မရေအာင္ ဖ်က္ဆီးလိုက္တာပဲ။ ဒါ စိတ္ဓာတ္စစ္ဆင္ေရးလုိ႔ ေခၚတယ္။ ၿပီးမွ အေဖကုိလည္း သတ္ပစ္လုိက္တာ။ ဒါ အဆုိးရြားဆံုး ကိစၥတခုအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ဒီထက္ ဆိုးရြားတာလည္း ရွိေကာင္းရွိမယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါက လံုး၀ မလုပ္သင့္တဲ့အေနအထား။ က်မတုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံကို က်မတုိ႔ အၿမဲတမ္းေျပာေနတာက ဗုဒၶဘာသာ ႏုိင္ငံလုိ႔ ေျပာေနတယ္။ ယဥ္ေက်းမႈအရ သိပ္ကို ထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံလုိ႔ ေျပာေနတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး ထြန္းကားတဲ့ ႏုိင္ငံမွာ ဘာျဖစ္လုိ႔ တိရစာၧန္ ေလာက္ေတာင္မွ စိတ္ဓာတ္က ျမင့္မားမႈ မရွိရသလဲေပါ့၊ တိရစာၧန္ကို က်မတုိ႔က ေျပာေနတာက စိတ္ဓာတ္ အရမ္းညံ့တယ္လုိ႔ ေျပာေနတာ။ ဒါေပမယ့္ တိရစာၧန္ေတြေတာင္ ဒီလိုမ်ိဳး လုပ္ခ်င္မွ လုပ္မွာ၊ အခုလုပ္ခဲ့တဲ့ လုပ္ရပ္က တိရစာၧန္ထက္ေတာင္ ဆိုးတဲ့အေနအထားမ်ိဳး ျဖစ္သြားတယ္ဆုိရင္ ကုိယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ျပန္သံုးသပ္ရေတာ့မယ္။ ဒါဟာ ဘယ္ေလာက္အထိ မွားယြင္းေနၿပီလဲ။ က်မတုိ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အေနနဲ႔ ဒါမ်ိဳး လုပ္သင့္သလားေပါ့။ တျခားဘာသာ ေတြလည္း ထုိနည္းအတူပဲ ဒါမ်ိဳးမလုပ္ရဘူး ဆုိတာ သင္ေပးမွာ ပါပဲ။ ဘာသာတုိင္းက သူတပါး အသက္ကို သတ္တာ ဟာ မေကာင္းဘူး၊ သူမ်ား သားသမီးကို ဖ်က္ဆီးတယ္ဆုိတာ မေကာင္းဘူး၊ ဒါ ဘာသာတုိင္း သင္ေပးမွာပဲ။ ဆုိေတာ့ ဒါမ်ိဳးေတြကို အေလးအနက္ထားပါ၊ ဘာသာတရား ကုိလည္း ဦးထိပ္ထားဖုိ႔ လိုတယ္။ ဒါမွလည္း တကယ့္ ယဥ္ေက်းတဲ့ လူေတြျဖစ္လာမယ္။ တကယ့္ယဥ္ေက်းတဲ့ လူေတြ ျဖစ္မွလည္း က်မတုိ႔ ႏုိင္ငံက တုိးတက္မွာေပါ့။
ေမး။ ။ အခု ဒီအစီရင္ခံစာမွာ ျမန္မာအစုိးရ စစ္တပ္က အမ်ိဳးသမီးေတြအေပၚ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ကို အဓိက ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ အဲဒီေတာ့ အခုအစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္တဲ့အေပၚ အစုိးရဘက္က ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ စစ္တပ္ဘက္က ေသာ္လည္းေကာင္း ဘယ္လုိမ်ိဳး တုံ႔ျပန္မႈေတြ ရွိလာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ထားလဲ။
ေျဖ။ ။ အဓိကကေတာ့ က်မတုိ႔က အစိုးရစစ္တပ္ကို တုိက္႐ိုက္ လိပ္မူထားသလုိ ျဖစ္တာဆုိေတာ့ စိတ္ သက္ေသာင့္သက္သာေတာ့ မျဖစ္ဘူးေပါ့ေနာ္။ က်မတုိ႔ ဒီအစီရင္ခံစာ ထုတ္တယ္ဆုိတာက တကယ္ပဲ အေပါင္း လကၡဏာ ေဆာင္တဲ့ အေျပာင္းအလဲ တခုကို ေမွ်ာ္လင့္လုိ႔၊ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ လက္ရွိ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ အစုိးရ ကိုယ္တုိင္ကလည္း ဒီအေျပာင္းအလဲ တခုကို အမွန္တကယ္ လိုလားတယ္လုိ႔ က်မတုိ႔ ယံုၾကည္လုိ႔ ဒီအစီရင္ခံစာကို ထုတ္တယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိေတာ့ က်မတုိ႔က အမွန္တရား တခုကို ေဖာ္ထုတ္တယ္ဆုိရင္ မွားယြင္းေနတဲ့ အေနအထား ကိုေတာ့ ခ်န္လွပ္ထားလို႔မရဘူး။ အခုလုိ က်ဴးလြန္မႈေတြ ျဖစ္ေနတဲ့ ဟာကိုလည္း အေရးယူမႈ မရွိေနတာဟာ ဒီလို က်ဴးလြန္ခြင့္ ေပးထားတာေတြဟာ မွားယြင္းေနတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီ မွားယြင္းေနတဲ့ လုပ္ရပ္ကို ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈကို လုိလားတဲ့ အစုိးရတရပ္ အေနနဲ႔ မရွာေဖြ မေဖာ္ထုတ္ဘူးဆုိရင္ က်မတုိ႔ ႏုိင္ငံအတြက္ အင္မတန္မွ ထိခိုက္ နစ္နာေစမယ္။ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ ကမာၻ႔အလယ္မွာ မ်က္ႏွာပ်က္စရာေတြ ရွိတယ္။ ေနာက္ၿပီး တာ၀န္ ယူေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြ အားလံုးမွာလည္း ဂုဏ္သိကၡာ က်ဆင္းေစတယ္။ ဒါမ်ိဳးေတြကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစား ေပးပါ။ က်မတုိ႔က အစုိးရက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္တဲ့ေနရာမွာ အားေကာင္းေကာင္းနဲ႔ လုပ္ႏုိင္ဖုိ႔ အားျဖည့္တယ္၊ ပံ့ပုိးတယ္လုိ႔ သေဘာထား ေပးေစခ်င္တယ္။ ၿပီးရင္ ဘက္ေပါင္းစံု အေျခအေန အရပ္ရပ္ကို ၀ိုင္း၀န္းၿပီး ရွာေဖြကူညီ တယ္ ဆုိတဲ့ဟာမ်ိဳးကို ျမင္ေစခ်င္တယ္။ ဒီလို လုပ္ေပးတယ္ ဆုိတာကလည္း က်မတုိ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံ့ ဂုဏ္သိကၡာအတြက္ အမ်ားႀကီး ေရွ႕႐ႈတယ္၊ တၿပိဳင္တည္းမွာပဲ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ သမၼတႀကီး ဦးသိန္းစိန္ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တျခားေသာ ဦးေဆာင္ေနတဲ့ သူေတြအားလံုးရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကိုလည္း က်မတုိ႔ေတြက ေရွ႕႐ႈၿပီးေတာ့ ဒီလို အစီရင္ခံစာ တေစာင္ကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီးေတာ့ တကယ့္ အမွန္တရားတခုကို ရရွိသြားေအာင္၊ ေနာက္ခံစားေနရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ အေနနဲ႔ ကလည္း သူ႔ဘ၀မွာ တရားမွ်တမႈေလး ရရွိသြားေအာင္ လုပ္လုိတဲ့ ဆႏၵပဲလုိ႔ က်မအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္ပါတယ္။
ေမး။ ။ အခုလုိမ်ိဳး ပဋိပကၡေဒသေတြမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို စစ္တပ္က လိင္အၾကမ္းဖက္မႈရွိတာေတြကို WLB က ေတာ့ ေဖာ္ထုတ္ေနတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက အမ်ိဳးသမီးေရးရာ အသင္းကိုေရာ အမ်ိဳးသမီးကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ ဘယ္လုိ အႀကံျပဳခ်င္သလဲ။
ေျဖ။ ။ အမ်ိဳးသမီးေရးရာကို ေျပာခ်င္တာက အမ်ိဳးသမီးအေရး လုပ္တယ္ဆုိတာက ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ အလွအပ မ်ိဳးေတြကိုပဲ အာ႐ံုစိုက္တဲ့ အေနအထားထက္၊ တကယ့္ ႏုိင္ငံေရးအရ ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲ ေနတဲ့ အေျခအေနေတြ အေပၚမွာလည္းပဲ ေလ့လာၿပီးေတာ့ လုိက္ပါ လုပ္ေဆာင္လာႏုိင္တဲ့ အထိ ျဖစ္ဖုိ႔ လိုအပ္တယ္။ တခုေတာ့ က်မ အသိအမွတ္ ျပဳခ်င္တာက အမ်ိဳးသမီးေရးရာကလည္း ေနရာတုိင္းေတာ့ မဟုတ္ဘူးေပါ့ေနာ္၊ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာက ပံုစံ ေျပာင္းလာေအာင္ေတာ့ ႀကိဳးစားေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာဆုိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းက တာ၀န္ရွိသူ ေတြရဲ႕ ဇနီး၊ မယားေတြခ်ည္း မဟုတ္ေတာ့ပဲနဲ႔ တကယ့္ အျပင္က ပညာတတ္ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ တျခား စိတ္ဓာတ္ ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပါလာတဲ့ ဟာလည္း က်မတုိ႔ေတြ႔ရတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုကေတာ့ အရင္ပံုစံ၊ အရင္ဖြဲ႔စည္းပံု အတုိင္း ရွိေနဆဲပဲ။ အမ်ိဳးသမီး အေရး လုပ္တယ္ဆိုတာ ပထမတခုက စိတ္ဓာတ္က အေရးအႀကီးဆံုးပဲ။ ဆုိလိုတာက ကိုယ့္အမ်ိဳးသမီး ေတြရဲ႕ တုိးတက္ရာ တုိးတက္ေၾကာင္း ေရွ႕႐ႈၿပီး အလုပ္လုပ္တဲ့ သူေတြေပါ့။ ၿပီးခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီး ဖုိရမ္ လုပ္တုန္းကလည္း အမ်ိဳးသမီး ေရးရာက လာတက္ၾကတာရွိပါတယ္။ သူတုိ႔ေတြလည္း အမ်ိဳးသမီးအေရး လုပ္ေဆာင္ ေနတာေတြကို စိတ္၀င္စားတယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။
ေမး။ ။ ဒီအစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ိုင္းကို ဘယ္လုိ သတင္းစကားမ်ိဳး ေပးခ်င္ပါသလဲ။
ေျဖ။ ။ က်မတခု ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္းက ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ တကယ့္ ေျပာင္းလဲမႈ တခုကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သြားေစခ်င္တယ္ ဆုိလုိ႔ရွိရင္ မ်က္ေစ့ပြင့္၊ နားပြင့္ဖို႔ ပုိလိုတယ္။ အရာရာတုိင္းကို ၿခံဳငံုၿပီး ၾကည့္ေနဖုိ႔ လုိတယ္။ လက္ရွိ အာဏာ ရွိေနတဲ့ အစုိးရရဲ႕ ၿငိဳျငင္မွာကို စိတ္ပူၿပီးေတာ့မွ၊ ဒါမွ မဟုတ္ရင္ ကိုယ့္ရဲ႕ ဆက္ဆံေရး ပ်က္ျပားမွာ စိတ္ပူၿပီးေတာ့မွ အခု မွားယြင္းေနတဲ့ ဟာေတြကို မ်က္ေစ့မွိတ္ၿပီးေတာ့ လ်စ္လ်ဴ႐ႈထားမယ္ဆုိရင္ ကုိယ္ေတြရဲ႕ အကူအညီ ေပးလိုက္တဲ့ ဟာက အကူအညီေပးရာ မေရာက္ဘဲ အဆိပ္ျဖစ္သြားမယ္လို႔ က်မအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ဒါေၾကာင့္မုိ႔ ႏုိင္ငံတကာက အကူအညီမွန္သမွ်ဟာ ျမန္မာျပည္သူေတြ အတြက္ အက်ိဳးခံစားခြင့္ ရွိပါေစ၊ ရွိႏုိင္ေအာင္လည္းပဲ လုပ္ေဆာင္ၾကပါလုိ႔ က်မအေနနဲ႔ ေျပာခ်င္တယ္။
ဧရာ၀တီ
