ျမန္မာ့သစ္ေတာ ထိမ္းသိမ္းေရးအတြက္ အေရးပါတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈ

ေရရွည္ခံမယ့္ သစ္ေတာ ျပဳျပင္ထိမ္းသိမ္းေရး အတြက္ အေရးပါတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈစံနစ္ အေၾကာင္း သစ္ေတာပညာရွင္ ဦးဝင္းေမာ္က ေျပာျပေပးမွာပါ။

သစ္ေတာ သယံဇာတနဲ႔ နံမယ္ႀကီးတဲ့ ျမန္မာႏုိ္င္ငံအတြက္ လက္ရွိမွာ သစ္ေတာ စီမံခန္႔ခြဲေရးနဲ႔ ပါတ္သက္ၿပီး ဘာေတြ လိုအပ္္ေနပါသလဲ။

သစ္ေတာေတြကို ေရရွည္တည္တံ့ ခို္င္ၿမဲေအာင္ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ စံနစ္မွာ သစ္ေတာရဲ့ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္၊ ျပည္သူလူထုရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ေနာက္ စီးပြါးေရးေတြ အဲဒီ ၃ မ်ိဳးကို အဓိကထားၿပီး စဥ္းစားရပါမယ္။ အဲဒီေတာ့ သစ္ေတာထြက္ ပစၥည္းလည္း ရွိရမယ္၊ သဘာဝ ပါတ္ဝန္းက်င္ကိုလည္း ထိမ္းသိမ္းရမယ္၊ ျပည္သူလူထုရဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြကိုလည္း ျဖည့္ဆည္းေပးရမယ္ ဆိုတဲ့ ထဲမွာ အခု သစ္ေတာထြက္ပစၥည္း ထုတ္တာကို တႏွစ္ ရပ္မယ္ဆို ဆံုးျဖတ္လိုက္တာက စီးပြါးေရး အေနနဲ႔ ဝင္ေငြကို ျဖတ္ေတာက္လိုက္တဲ့ သေဘာ၊ ဒီသစ္ေတာထြက္ ပစၥည္းကို မထုတ္ေတာ့ဘူးလုိ႔ ျဖစ္သြားတဲ့အတြက္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အရင္ ဆြဲထားတဲ့ သစ္ထုတ္လုပ္မႈ sustainable management ေရရွည္ခံမယ့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈကေန ေဘးကို ထြက္သြားတဲ့ သေဘာျဖစ္ေနတယ္။ ဒီ့အတြက္ သစ္ေတာပညာ ရႈေဒါင့္က ၾကည့္ရင္ ဒါက လြဲေနပါတယ္။

အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သစ္ထုတ္လုပ္မႈ တႏွစ္ရပ္ဆိုင္းလိုက္တာဟာ သစ္ေတာျပဳန္းတီးမႈကို ကာကြယ္ဖို႔လို႔ ေျပာေပမယ့္ တကယ္တမ္းမွာ အကာကြယ္ မေပးႏုိင္တဲ့ ယိုေပါက္ေတြက အမ်ားႀကီး ရွိေနတာပါ။

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ျမန္မာျပည္မွာ သစ္ထုတ္လုပ္တဲ့ အဖြဲ႔အစည္းက သံုးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ၁ က သစ္လုပ္ငန္း၊ ၂ က သစ္ကုမၸဏီေတြက ထုတ္တယ္၊ ၃ က ကခ်င္တုိ႔ ကရင္တုိ႔က လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြက တရားမဝင္ထုတ္တာေတြ ဆိုၿပီး ၃ မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီ ၃ မ်ိဳးထဲမွာ သစ္လုပ္ငန္းက သစ္ထုတ္တာကို လက္က်န္သစ္ကိုပဲ ထုတ္ခြင့္ေပးမယ္၊ က်န္တဲ့ သစ္ကုမၸဏီေတြကို ဆက္ၿပီး ထုတ္ခြင့္ မေပးေတာ့ဘူး။ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ကထုတ္ေနတာကိုလည္း ထိမ္းမယ္ဆိုၿပီး လုပ္တဲ့ သေဘာပါ။ ဒါေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြကို ဘယ္လို ထိမ္းႏုိင္မလဲ။ သစ္ေတာဦးစီးက လူေတြ အဲဒီကို သြားလို႔ မရဘူး။ ဟိုတေခါက္က သစ္ေတာက သြားတားတဲ့အခါ ပစ္သတ္တာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈကလည္း မရွိဘူး။ အဲဒီ ဘက္က သစ္ေတြ မခုတ္ေအာင္လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ မတားႏုိင္ဘူး။ ေနာက္တခုက သစ္ကုမၸဏီေတြကလည္း အရင္တိုင္းမႈးေတြ စစ္တိုင္းမႈးေတြကို ခြင့္ျပဳထားတာေတြ ရွိတယ္။ အဲဒါေတြက ခြင့္ျပဳထားၿပီးသားေတြ၊ အဲဒါေတြကိုေရာ ခြင့္ျပဳၿပီးသားေတြ၊ ပိုက္ဆံသြင္းၿပီးသားေတြ ရွိေနတယ္။ အဲဒါေတြကိုေရာ ျဖတ္မလား ဆိုတာကလည္း မေျပာႏိုင္ဘူး။ သစ္လုပ္ငန္းကိုလည္း ခြင့္ျပဳမယ္ သစ္လုပ္ငန္းကိုေတာ့ လက္က်န္သစ္ကို ခြင့္ျပဳမယ္ ဆိုတာပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သိထားတယ္။

ဒီလိုမ်ိဳး အေျခေနေတြနဲ႔ အစိုးကေတာ့ တႏွစ္ ရပ္မယ္ ေျပာတယ္။ ေနာက္ကြယ္ကေတာ့ ယိုေပါက္ေတြက အမ်ားႀကီး ရွိေနတယ္။ ဒီလုိ အေျခေနမ်ိဳးမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ သစ္ေတာေတြ၊ သစ္ေတြ မဆံုးရႈံးေအာင္၊ သစ္ေတာပါတ္ဝန္းက်င္ကို မထိခိုက္ေအာင္ ဘာေတြ လုပ္သင့္ပါသလဲ။

သစ္ အဓိက ထုတ္ေနတာက လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းပါ။ အဲဒီ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းက ထုတ္ေနတာကို ထိမ္းဖုိ႔ အတြက္ အဓိကက ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရဖို႔ပဲ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ရမယ္။ စစ္ပြဲေတြ မျဖစ္ဖူး။ သစ္ေတာ ဥပေဒက အားလံုးအေပၚ သက္ေရာက္မယ္၊ ထိမ္းသိမ္းႏုိင္ရမယ္။ ဒါမွသာလ်င္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစည္းေတြ ရွိတဲ့ကခ်င္ျပည္နယ္တို႔၊ ကရင္ျပည္နယ္တို႔၊ တနသၤာရီတို႔ အဲဒီေနရာေတြကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က ထိမ္းသိမ္းႏုိင္မယ္။ နံပါတ္ ၂ အခ်က္ တႏွစ္ရပ္မယ္သာ ေျပာတာ သစ္လုပ္ငန္းက ဆက္ထုတ္ေနမယ္ ဆိုတာက အဲဒီ သစ္လုပ္ငန္းက ထုတ္ခြင့္ျပဳထားတာ ဘယ္ေလာက္က်န္ေနတာလဲ ေတာထဲမွာ။ သူက ဥပမာ တန္ တေသာင္း က်န္ေနတယ္ ဆိုရင္ အဲဒီ တန္တေသာင္းကို ထုတ္ခ်င္ ထုတ္ေနမွာ၊ သစ္လုပ္ငန္းကလည္း သူကိုယ္တိုင္ ထုတ္တာ မဟုတ္ဖူး။ သူကေန ကန္ထရိုက္ျပန္ေပးတာ။ အဲဒီ သစ္ကုမၸဏီေတြ ခြင့္ျပဳထားတဲ့ သစ္ကုမၸဏီက ဟာေတြကိုက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အဲဒါေတြကို စီစစ္ၿပီးေတာ့ ရပ္သင့္ရင္ ရပ္ခိုင္းရမယ္။ ခုတ္ၿပီးသားျဖစ္ရင္ ခုတ္ခြင့္ေပးရမယ္။ အဲဒါေတြကိုပဲ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အာရံုစိုက္ၿပီး လုပ္ရမွာေပါ့။

သစ္လုပ္ငန္းက က်ေတာ့ သစ္လုပ္ငန္းက သစ္ထုတ္ခြင့္ ျပဳထားတာက အခု modified procedure ဆိုတာ ရွိတယ္။ သူတို႔ ခုတ္ခ်င္တဲ့ သစ္ေတြ အကုန္ခုတ္ခဲ့။ ၿပီး ပံုထား။ အဲဒီပံုထားတဲ့ သစ္ကို ကၽြန္ေတာ္တို႔ သစ္ေတာကေနၿပီးေတာ့ ခုတ္ခြင့္ျပဳရတဲ့ စံနစ္။ အဲဒီစံနစ္က ကၽြန္ေတာ့ အျမင္ေျပာရရင္ လံုးဝ မွားေနတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သစ္ေတာက ခြင့္ျပဳတဲ့ သစ္။ သစ္ေတာကေန အပင္ကို ရိုက္ေပးတဲ့သစ္ကိုသာလ်င္ သစ္လုပ္ငန္းက ထုတ္ရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမယ္ အဲဒီလို မဟုတ္ေတာ့ ပဲနဲ႔ သစ္လုပ္ငန္းက ခုတ္တဲ့ သစ္ကို၊ ခုတ္ၿပီး ပံုထားတဲ့ သစ္ကိုမွ သစ္ေတာက သြားၿပီးေတာ့ တံဆိပ္ရိုက္ၿပီး ခြင့္ျပဳေပးတဲ့ စံနစ္က။ အဲဒီစံနစ္ေၾကာင့္ အခု ဒီသစ္ေတာ ပ်က္တာ အဲဒါေတြလည္း ပါေနပါတယ္။

ဒီစံနစ္ကို ဘယ္အခ်ိန္ကစၿပီး က်င့္သံုးလာတာပါလဲ။

၂၀၀၂ - ၂၀၀၃ ေလာက္ကစတာပါ။ ႏုိင္ငံေတာ္က ဘတ္ဂ်က္လ်ာထား ခ်က္ေတြက ဘယ္ဌာနက ေဒၚလာ သန္းဘယ္ေလာက္ လိုတယ္။ ဘယ္ဌာနက ေဒၚလာ သန္း ဘယ္ေလာက္ ရွာရမယ္။ ဆိုတာမ်ိဳး target ခ်တာမ်ိဳး ျဖစ္လာတဲ့ အခါမွာ ဒီပိုုက္ဆံဝင္ေငြ မ်ားမ်ားရဖိုု႔ သစ္မ်ားမ်ား ထုတ္ဖိုု႔ drive ျဖစ္လာတာပါ။ အဓိကက အစိုုးရကေန ေငြလိုုတယ္။ ေငြဘယ္ေလာက္ရွာေပးရမယ္၊ target က ဒီေလာက္ရွိတယ္ ဆိုုတာမ်ိဳး ျဖစ္လာတဲ့ အခါမွာ အဲဒီလိုု ထုုတ္ဖုုိ႔ ျဖစ္လာတယ္။

ေတာထဲက သစ္ကိုုထုုတ္ဖုုိ႔ ဆိုုတာက သစ္ေတာကေန ပင္ေထာင္ လုုိက္ရိုုက္ေပးမယ္ ဆိုုရင္၊ ဥပမာ ဆိုုပါေတာ့ ႀကိဳးဝိုုင္းတဝိုုင္းမွာ သစ္ပင္ ကျပန္႔ၿပီး ေပါက္ေနတယ္ ဆိုုရင္ ဒါမ်ိဳးကိုု လိုုက္မထုုတ္ႏိုုင္ဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ေတာကိုု လမ္းေဖါက္တယ္။ ေဖါက္တဲ့ ေနရာကေနပဲ ရွိသမ ွ် သစ္ေတြ အကုုန္လံုုးကိုု ထုုတ္ပစ္လိုုက္တာ။ တကယ္ေတာ့ သစ္ေတာက ခြင့္ျပဳမယ္ ဆိုုရင္ သစ္ေတာခြင့္ျပဳတဲ့ size အရြယ္အစားဟာ ႀကိဳးဝိုု္င္းတခုုလံုုမွာ ျပန္႔ေနတယ္။ အဲဒီလိုု အရြယ္အစား ျပန္႔ေနတာကိုု လိုုက္မထုုတ္ပဲနဲ႔ အနီး အနားကဟာကိုုပဲ အေျပာင္ ထုုတ္ပစ္လိုုက္တာ။ အဲဒီေတာ့ ရွိသမ ွ် သစ္ကိုုအကုုန္ ခုုတ္တဲ့ သေဘာျဖစ္သြားေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တိုု႔ သစ္ေတာက ေရးထားတဲ့ felling cycle တိုု႔ working plan တိုု႔ ဆိုုတာေတြဟာ လံုုးဝ သံုုးလိုု႔ မရေတာ့ဘူး ျဖစ္သြားတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေတာက ပ်က္သြားတာ။ အဲဒါကိုု အခုု ကၽြန္ေတာ္တုုိ႔ ျပန္ၿပီးလုုပ္မယ္ ဆိုုရင္ ဒီ working plan ေတြ ျပန္ဆြဲရမယ္၊ felling cycle ေတြ ျပန္လုုပ္ရမယ္။

အခုုလိုု ျပင္စရာေတြက အမ်ားႀကီးလုုပ္ဖိုု႔လိုု ေနတဲ့ ထဲက ျမန္မာႏိုုင္ငံရဲ့ သစ္ေတာေတြကိုု ထိမ္းသိမ္းခ်င္ရင္ ပထမဦးဆံုုး working plan လိုု႔ေခၚတဲ့ သစ္ေတာ လုုပ္ကိုုင္ စီမံကိန္းကိုု စၿပီး လုုပ္ဖိုု႔ လိုုအပ္ပါတယ္။

ဒီစီမံကိန္းကိုု ဆြဲမယ္ဆိုုရင္ သစ္ေတာထဲမွာ ရွိတဲ့ သစ္ပင္ရဲ့ ေျမပံုုကိုု ထုုတ္ဖိုု႔လိုုပါတယ္။ သစ္ပင္ေတြ တည္ရွိပံုုကိုု ျပတဲ့ သစ္ပင္ေတြရဲ့ ေျမပံုု၊ သစ္ပင္ေတြရဲ့ အရြယ္အစားေတြ၊ အမ်ိဳးအစားေတြကိုု စာရင္းေကာက္ယူရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီစာရင္းကိုု ရမွ ႏွစ္စဥ္ ေတာထြက္ ပစၥည္းအျဖစ္ ဥပမာ ကၽြန္း၊ သစ္မာ တျခားသစ္မ်ိဳး စသျဖင့္ ခြဲၿပီး ဘယ္အမ်ိုုးအစားကိုု ဘယ္အတိုုင္းတာထိ ခုုတ္မယ္ ဆိုုတာကိုု တြက္လိုု႔ ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သစ္ပင္ေတြရဲ့ grade ေပၚမူတည္ၿပီး အေနထားကိုုၾကည့္ၿပီး ႏွစ္စဥ္ သစ္ခုုတ္ႏိုု္င္တဲ့ ပမာဏ သတ္မွတ္ခ်က္ ကိုု AAC လိုု႔ေခၚပါတယ္။ တႏွစ္အတြက္ ခုုတ္ႏိုုင္တဲ့ annual allowable cut - AAC ကိုု တြက္ခ်က္ၿပီးမွ ထုုတ္ရမွာပါ။

အခုလက္ရွိမွာ ျမန္မာႏုုိင္ငံရဲ့ သစ္ေတာေတြဟာ ေတာျပဳန္းတဲ့ အေနထားကိုု ေရာက္ေနပါတယ္။ အခုုလိုု ေတာျပဳန္းေနရင္လည္း ျပဳန္းပေစ ဒီရွိတဲ့ ေတာရဲ့ AAC ကိုု ျပန္တြက္ရမယ္။ ဒီ working plan ကိုု ျပန္ဆြဲရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ တကယ့္လက္ရွိ ေျမျပင္မွာ ရွိတဲ့ အေနအထားကိုု ျပန္ဆြဲရမွာပါ။ ၿပီးရင္ AAC ကိုု ျပန္တြက္ၿပီး သတ္မွတ္တဲ့ ခြင့္ျပဳ ႏုုိင္တဲ့ ေတာထြက္ပစၥည္းကိုု ျပန္ထုုတ္လိုု႔ ရမွာပါ။ ဒီလိုုလုုပ္မွသာ sustainable forest planning ျဖစ္တာပါ။ အဲဒီလိုု မလုုပ္ပဲ အကုုန္လံုုး ရပ္ပစ္လိုုက္မယ္ ဆိုုရင္ သစ္ေတာထြက္ ပစၥည္းကိုု ကၽြန္ေတာ္တုုိ႔ လံုုးဝ ထုုတ္မသံုုးပဲနဲ႔ သစ္ေတာႀကီးကိုု ထိုုင္ၿပီး အလွၾကည့္တဲ့ သေဘာ ျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈဟာ သိပ္ကိုု အေရးပါတယ္လိုု႔ သစ္ေတာပညာရွင္ ဦးဝင္းေမာ္က ေျပာပါတယ္။

sustainable forest management ေရရွည္ခံမယ့္ သစ္ေတာ ျဖစ္ဖုုိ႔ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ဆိုုတဲ့ ထဲမွာ သစ္ေတာကေန သစ္ေတာထြက္ ပစၥည္းရဖုုိ႔ လိုုသလိုု၊ သဘာဝ ဝန္းက်င္ကိုု ထိမ္းသိမ္းရမွာ ျဖစ္တဲ့ အျပင္ social ျပည္သူေတြရဲ့ လူမႈေရး လိုုအပ္ခ်က္ကိုုလည္း ျဖည့္ဆည္းေပးႏုုိင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာေတြေျပာေနက် စကားရပ္တခုုျဖစ္တဲ့ သားစဥ္ ေျမးဆက္ အစဥ္ အဆက္အတြက္ လိုုအပ္တာကိုု ဆက္ၿပီး သံုုးႏုုိင္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုု သားစဥ္ေျမးဆက္ မဟုုတ္ေတာ့ပဲ မခုုတ္နဲ႔ေတာ့ ရပ္ေတာ့လိုု႔ ေျပာတာဟာ မသံုုးစြဲႏုုိင္ေတာ့တဲ့ အေနထားကိုု ေရာက္သြားတာမိုု႔ ဒီစီမံခန္႔ခြဲမႈ ပ်က္သြားၿပီလိုု႔လည္း သံုုးသပ္ပါတယ္။

VOA