အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား မလာခင္ ဘာေတြျပင္ထားမလဲ

ႏုိင္ငံေတာ္အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ႏွင့္ အေမရိကန္သမၼတအုိဘားမား စက္တင္ဘာ၁၄ရက္က အိမ္ျဖဴေတာ္ရွိ ဘဲဥပုံခန္းမအတြင္း ေတြ႕ဆုံေနစဥ္ (ဓာတ္ပုံ-အီးပီေအ)

အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ရန္ ႏုိင္ငံေတာ္၏အတုိင္ပင္ခံပုဂၢဳိလ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က စက္တင္ဘာ ၁၅ရက္တြင္ အေမရိကန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားႏွင့္ေတြ႕ ဆုံစဥ္ဖိတ္ေခၚလုိက္သည္။

‘‘အေမရိကန္အစိုးရက ပိတ္ဆို႔မႈ၊ အေရးယူမႈေတြ ဖယ္ရွားလုိက္ျခင္းနဲ႔ အသစ္ျပ႒ာန္းမယ့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြက ကမၻာတစ္လႊားက စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာကို ဆြဲေဆာင္လာႏုိင္မယ္လို႔ ကၽြန္မ တို႔ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ကၽြန္မတို႔ ႏုိင္ငံဟာအျမင့္ကို တက္လွမ္းမယ့္အေျခအေန တစ္ရပ္မွာရွိေနပါၿပီ။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ စီးပြားေရးလုပ္ကုိင္ရန္ဖိတ္ေခၚမႈ သည္ ႏုိင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူ လုပ္ငန္းရွင္မ်ားကို ျမန္မာႏုိင္ငံသုိ႔ စီးပြားေရးလာေရာက္လုပ္ကုိင္ ရန္ တြန္းအားတစ္ခုျဖစ္ႏုိင္ ေၾကာင္း ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္ မ်ားက သုံးသပ္ေနၾကသည္။တုိင္း ျပည္စီးပြားေရးတြင္ အဓိကလုိ အပ္ေနသည့္ လွ်ပ္စစ္က႑ႏွင့္အ ေျခခံအေဆာက္အအုံက႑၌ ဦးစြာအေမရိကန္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား၀င္လာမည္ဟု Tun Group Asia Limited ကို တည္ေထာင္သူ ဦးခ်စ္ထြန္းေဖကခန္႔မွန္းသည္။

အေမရိကန္ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ မ်ား၀င္ေရာက္လာပါက ျမန္မာ ႏုိင္ငံတြင္ ၎တို႔ႏွင့္စီးပြားေရးပူး ေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္ရန္ ပုဂၢလိ က လုပ္ငန္းရွင္မ်ားအေနျဖင့္ႀကိဳ တင္ျပင္ဆင္မႈမ်ားစြာလုပ္ကုိင္ရန္ လုိေၾကာင္း အေမရိကန္ပက္(ပ္)စီကုမၸဏီႏွင့္ အက်ဳိးတူပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္ေနသည့္ တုိင္းရင္းသားလုပ္ငန္းရွင္ဦးသိန္းထြန္းကလည္း ေျပာသည္။

အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား သည္ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံတြင္ စီးပြား ေရးလုပ္ကုိင္မည္ဆုိပါက ပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္မည့္သက္ဆုိင္ရာ ကုမၸဏီမ်ား၏ နာမည္ေကာင္းရွိမႈ ယင္းကုမၸဏီ၏ လူမႈတာ၀န္သိမႈ၊ အုပ္ခ်ဳပ္မႈအပိုင္းစီမံခန္႔ခြဲမႈစနစ္ တက်ရွိမႈ၊ မိသားစုစီးပြားေရးပုံစံ  မဟုတ္ဘဲ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္က် က်စီးပြားေရးလုပ္ကုိင္ႏိုင္မႈစ သည္တုိ႔ကို ဦးစြာေလ့လာၿပီးမွ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသည္ဟု ဦးခ်စ္ထြန္း ေဖကေျပာသည္။

‘‘အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြက တစ္ဦးတစ္ေယာက္မဟုတ္ဘဲ အ မ်ားစုေငြနဲ႔စုဖြဲ႕ထားတယ္။ အမ်ား ပုိင္ကုမၸဏီေတြေလ၊ သတ္မွတ္ ခ်က္စံခ်ိန္စံၫႊန္းေတြခုိင္မာမႈကို ျပဖုိ႔လုိတယ္။ မျပႏုိင္ရင္လာမွာမ ဟုတ္ဘူး’’ဟု Alpha ကုမၸဏီပုိင္ ရွင္ဦးရဲျမတ္သူကေျပာသည္။

အေမရိကန္အပါအ၀င္ အ ေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားမွ စီးပြားေရးအရ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈျပဳလုပ္သူမ်ားအ တြက္   ဥပေဒပုိင္းအရ   ဥာဏပစၥည္းဆုိင္ရာဥပေဒ၊ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈ ဥပေဒ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ သက္ ဆုိင္သည့္ဥပေဒ နည္းဥပေဒႏွင့္ မူ၀ါဒမ်ားကို အစုိးရကဦးစြာျပ႒ာန္းအေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ လိုအပ္ေနသည္ဟု စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္အခ်ဳိ႕ကေျပာသည္။

ထုိ႔အျပင္ အလုပ္သမားမ်ား ႏွင့္သက္ဆုိင္သည့္ဥပေဒမ်ားက လည္း ခုိင္မာျပတ္သားရန္လိုအပ္ ေနေၾကာင္း ဦးသိန္းထြန္းကေျပာ သည္။ အလုပ္သမားႏွင့္ အလုပ္ ရွင္ျပႆနာသည္ ႏုိင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားကို ဆြဲေဆာင္ရာ တြင္ ႏုိင္ငံ၏ ပုံရိပ္ကို ထိခုိက္ေစ သည့္ျပႆနာတစ္ခုျဖစ္ေန ေၾကာင္း ၎ကဆက္လက္ေျပာ သည္။

အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ား၏ ယုံၾကည္မႈသည္ ျမန္မာကုမၸဏီ၏ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအျပင္လူမႈတာ ၀န္သိမႈကလည္း အေရးႀကီးသည္ ဟု ဦးရဲျမတ္သူကေျပာသည္။

ကုမၸဏီမ်ား၏ အမည္ ေကာင္းရရွိမႈႏွင့္ပတ္သက္၍ လည္း လုပ္ငန္းရွင္အခ်ဳိ႕ေထာက္ ျပမႈတြင္ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈသည္ အဓိကက်ေနသည္။ လက္ရွိျမန္ မာႏုိင္ငံ၌ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈအရွိ ဆုံးကုမၸဏီသည္ အက္ဖ္အမ္အုိင္၊ Serge Pun & Associate(SPA)၊ မက္စ္ျမန္မာတုိ႔က ထိပ္ပုိင္း၌ ရပ္ တည္ေနေၾကာင္း ျမန္မာ့စီးပြားေရးက႑တာ၀န္ယူမႈရွိေရးအ ေထာက္အကူျပဳဌာန(MCRB)၏ တတိယအႀကိမ္ထုတ္ျပန္သည့္ ျမန္မာကုမၸဏီမ်ားပြင့္လင္းျမင္ သာမႈေလ့လာျခင္းစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။ ယင္းစာတမ္း အရ ျမန္မာထိပ္တန္းကုမၸဏီအ မ်ားစုမွာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အားနည္းေနဆဲျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

‘‘သူတို႔ ယုံၾကည္မႈကို ရ ေအာင္ယူႏုိင္ဖုိ႔လုိတယ္။ ဒါမွ စီး ပြားေရးလာလုပ္မွာ။ ဒီလိုမဟုတ္ ရင္ သူတုိ႔ပစၥည္းပဲ လာေရာင္းတာ ခံရတယ္’’ဟု အေမရိကန္ Gene-ral Motor ကုမၸဏီႏွင့္ အက်ဳိးတူ ပူးေပါင္း၍ ခ်က္ဗလက္ကားအ ေရာင္းျပခန္းဖြင့္လွစ္ထားသည့္ လုပ္ငန္းရွင္ဦးျမတ္သင္းေအာင္ ကေျပာသည္။

လူမႈေရးလုပ္ငန္းမ်ားလုပ္ကုိင္ရာတြင္လည္း မိမိသြား ေရာက္ကူညီေပးသည့္အေျခအ ေနကိုစာရင္းဇယားျဖင့္ေသခ်ာ စြာျပန္လည္မွတ္သားရန္လုိအပ္ သည္ဟုဦးရဲျမတ္သူကဆုိသည္။

ထုိ႔အျပင္ ကုမၸဏီ၏ အုပ္ ခ်ဳပ္မႈအပုိင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ လည္း စနစ္တက်ျပင္ဆင္ထား ႏုိင္မႈသည္ အေရးႀကီးသည့္အ ခ်က္တစ္ခ်က္ျဖစ္သည္ဟု လုပ္ငန္းရွင္အခ်ဳိ႕က သိရွိထားသည္။ သုိ႔ ေသာ္ျပည္တြင္းကုမၸဏီအမ်ားစုမွာ လူသားအရင္းအျမစ္ဌာနကို ပင္ ထားရွိျခင္းမရွိသည္ကုိ စီးပြားေရးပညာရွင္ေဒါက္တာေအာင္ထြန္းသက္က ေဟာေျပာပြြဲမ်ားတြင္ မၾကာခဏသတိေပး ေျပာၾကားေနရသည္။

ကုမၸဏီတြင္ ေငြေၾကးစုိက္ ထုတ္ရင္းႏွီးသည့္  သူေဌးႏွင့္ အုပ္ ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕ကို သီးသန္႔ခြဲျခား ထားရန္လုိေၾကာင္း၊ စာရင္းစစ္အ ဖြဲ႕ကိုလည္း အတြင္းပုိင္းစာရင္း စစ္အျပင္၊ ျပင္ပစာရင္းစစ္အဖြဲ႕ မ်ား၏ ပုံမွန္စစ္ေဆးမႈမ်ားလည္း ထားရွိသင့္သည္ဟု ဦးခ်စ္ထြန္း ေဖက အႀကံျပဳသည္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို မိသားစုပုံစံမ်ဳိးမ ဟုတ္ဘဲ တိက်ေသခ်ာသည့္တာ ၀န္ေပးမႈမ်ားခြဲျခားထားသည့္ ပ ေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ဆန္ေသာ စီမံ ခန္႔ခြဲမႈမ်ဳိးျဖစ္ရန္လုိသည္။

အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ အက်ဳိးတူပူးေပါင္းလုပ္ကုိင္လုိ သည့္ ျပည္တြင္းလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ၏ ျပင္ဆင္မႈမ်ားထဲတြင္ အဓိက အေရးႀကီးသည့္အခ်က္မွာ စာရင္း ဇယားတိက်ခုိင္မာၿပီး ပြင့္လင္း ျမင္သာမႈပင္ျဖစ္ေၾကာင္း စီးပြား ေရးပညာရွင္ေဒါက္တာေအာင္ ထြန္းသက္ကေျပာသည္။ ျပည္ တြင္းကုမၸဏီမ်ားသည္ စာရင္းဇ ယားႏွစ္မ်ဳိးမွသုံးမ်ိဳးအထိရွိတတ္သည္။  အခြန္႐ံုးသို႔ ျပသသည့္ စာရင္း၊ မိမိကုိယ္ ပုိင္စာရင္းမွန္ႏွင့္ အက်ိဳးတူစီးပြား ေရးေပါင္းစပ္လုပ္ကိုင္သည့္သူမ်ားအတြက္ စာရင္းအေနျဖင့္   ခဲြထားတတ္ေၾကာင္း အထက္ပါပုဂၢိဳလ္က ေျပာၾကားသည္။

ထို႔အျပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ရင္း ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံလိုသူမ်ားသည္ ျမန္မာ၏ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ယွဥ္၍ စရိတ္သက္သာမႈကို ဦးစားေပး ထည့္သြင္းစဥ္းစားသည္ကို သတိ ျပဳသင့္ေၾကာင္း ေဒါက္တာေအာင္ ထြန္းသက္က သတိေပးသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေျမေစ်းႏႈန္းႀကီး ျမင့္မႈ၊ လွ်ပ္စစ္မီးအတြက္ ကုန္ က်စရိတ္ႀကီးမားမႈတို႔ကိုလည္း ေလ်ာ့က်ေစရန္ အစိုးရအေနျဖင့္ ေဆာင္ရြက္ေပးရန္လိုေၾကာင္း ၎က ဆုိသည္။

‘‘သူတို႔လာဖို႔က မက္လံုး ေတြ ေပးဖို႔လိုတယ္။ မူ၀ါဒအေန နဲ႔လည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းရွိဖို႔လို တယ္။ အစိုးရလုပ္ထံုးလုပ္နည္း ေတြ၊ ခက္ေအာင္လုပ္တဲ့ဉာဥ္ေတြ ေဖ်ာက္ပစ္ရမယ္’’ဟု ေဒါက္တာ ေအာင္ထြန္းသက္က ေျပာၾကား သည္။

ျပည္တြင္းစီးပြားေရးလုပ္ ငန္းရွင္မ်ား အေမရိကန္ကုမၸဏီ မ်ားႏွင့္ ေပါင္းစပ္လုပ္ကုိင္ရန္ ျပင္ဆင္မႈအပိုင္းသာမက ျပည္သူ မ်ားအေနျဖင့္လည္း ႀကိဳတင္ျပင္ ဆင္ထားရန္လိုအပ္ေနၿပီး အထူး သျဖင့္ အဂၤလိပ္စကားေျပာ ႀကိဳ တင္ျပင္ဆင္သင့္ေၾကာင္း ျပည္ တြင္းအလုပ္အကိုင္ေအဂ်င္စီ တစ္ခုျဖစ္သည့္ ႏြယ္႐ိုးအက်ိဳး ေဆာင္ကုမၸဏီ တာ၀န္ရွိသူတစ္ ဦးက ေျပာသည္။

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က အေမရိကန္ကုမၸဏီမ်ားကို ျမန္မာ ႏိုင္ငံသိ႔ု ဖိတ္ေခၚျခင္းသည္ အ က်ိဳးေက်းဇူးေလးမ်ိဳးရရွိႏိုင္ ေၾကာင္း ေဒါက္တာေအာင္ထြန္း သက္က ေျပာသည္။ ႀကီးမား သည့္ ဘ႑ာေရးႏွင့္ ေငြေၾကးရင္း ႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈရရွိႏုိင္ျခင္း၊ အျပည္ ျပည္ဆုိင္ရာကုမၸဏီမ်ားျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာေစ်းကြက္ကို ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္ႏုိင္ျခင္း၊ လို အပ္ေနသည့္ နည္းပညာပုိင္းရရွိ ႏုိင္ျခင္းႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာစံခ်ိန္မီ စီ မံခန႔္ခဲြမႈအတက္ပညာရရွိႏုိင္ျခင္း စသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ရရွိ မည္ဟု ၎က ဆက္လက္ေျပာ ၾကားသည္။

အေမရိကန္အစိုးရသည္ ႏုိင္ငံေတာ္၏ အတုိင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ အေမ ရိကန္ခရီးစဥ္တြင္ စီးပြားေရးပိတ္ ဆို႔မႈေျဖေလွ်ာ့ေရးသာမက ကုန္ သြယ္မႈ အထူးကင္းလြတ္ခြင့္ (GSP) ကိုလည္း ျပန္လည္ေပး အပ္ခဲ့သည္။ ၂၀၁၆ ႏုိ၀င္ဘာ ၁၃ ရက္ကစတင္ အသက္၀င္မည့္ အ ဆိုပါ GSP အခြင့္အေရးကုိ ျမန္မာ ႏုိင္ငံသားမ်ားအေနျဖင့္ အျပည့္ အ၀ရရွိရန္ ႀကိဳျပင္ဆင္မႈမ်ားျပဳ လုပ္သင့္သည္ဟု စီးပြားေရးပညာ ရွင္အခ်ိဳ႕က အႀကံျပဳေနသည္။ GSP အခြင့္အေရးကို ရရွိႏုိင္ရန္ အစိုးရအေနျဖင့္ စံခ်ိန္စံၫႊန္းႏွင့္ ပတ္သက္သည့္ ဥပေဒမ်ား၊ ၫႊန္း ကိန္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားထုတ္ေပး ရန္ လိုအပ္လာၿပီဟု အမ်ိဳးသား လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးသန္းစုိး (ေဘာဂေဗဒ)က ေျပာသည္။ ႏုိင္ငံတကာအသိအမွတ္ျပဳ နည္း ပညာကုမၸဏီမ်ား၊ သုေတသန ကုမၸဏီမ်ားကို ျပည္တြင္း၌ လာ ေရာက္လုပ္ကိုင္ရန္ ဖိတ္ေခၚသင့္ သည္ဟု ၎ကဆုိသည္။ ထို႔အ ျပင္ ႏုိင္ငံတကာ အသိအမွတ္ျပဳ အဖဲြ႕အစည္းမ်ား၏ မွတ္ပံုတင္မ်ားရယူထားရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း ၎က သတိေပးသင့္သည္။

GSP အခြင့္အေရးသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏   ပို႔ကုန္က႑တုိး တက္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစေသာ္လည္း အထည္ခ်ဳပ္ က႑မွအပ လယ္ယာထြက္ကုန္၊ ေရထြက္ကုန္တင္ပို႔မႈတြင္ အခက္ အခဲမ်ားရွိေသးေၾကာင္း စီးပြား ေရးလုပ္ငန္းရွင္အခ်ိဳ႕က သံုးသပ္ သည္။

‘‘ႏုိင္ငံေရးအသြင္ကူးေျပာင္း မႈျဖစ္ေျမာက္ဖို႔အတြက္ဆုိရင္ ကၽြန္မတို႔အေနနဲ႔ ကၽြန္မတို႔ ျပည္ သူေတြရဲ႕ စီးပြားေရးေမွ်ာ္လင့္ ခ်က္ေတြကိုလည္းပဲ ျဖည့္ဆည္း ၿပီးျဖစ္ရပါမယ္’’ဟု ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္က အေမရိကန္ခရီး စဥ္တြင္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ား ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုပဲြ၌ ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အေမရိကန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္း ရွင္မ်ားအေနျဖင့္    ျမန္မာႏုိင္ငံ တြင္ အမွန္တကယ္အက်ိဳးအ ျမတ္ျဖစ္ထြန္းႏုိင္မည့္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ ႏွံမႈေရြးခ်ယ္လုပ္ကိုင္ၾကရန္ ၎က တိုက္တြန္းေျပာၾကားသည္။

လက္ရွိႏုိင္ငံတကာ စီးပြား ေရးေလာကတြင္ ပိတ္ဆို႔တားျမစ္ ျခင္းထက္ ဖြင့္၍ ယွဥ္ၿပိဳင္ျခင္းစနစ္ မ်ိဳးကို ေျပာင္းလဲေနသျဖင့္ အေမ ရိကန္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျပည္တြင္းသို႔ ၀င္ေရာက္လာပါက အခ်က္သံုးခ်က္ကို ျပည္တြင္းလုပ္ ငန္းရွင္မ်ား သတိထားရမည္ဟု ျမန္မာႏုိင္ငံကုန္သည္မ်ားႏွင့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ားအ သင္းခ်ဳပ္ ဒုတိယဥကၠ႒ ဦးရဲမင္း ေအာင္က ေျပာသည္။

‘‘ႏုိင္ငံတကာမွာ စီးပြားေရး က ၿပိဳင္ႏုိင္ရင္ၿပိဳင္၊ မၿပိဳင္ႏုိင္ရင္ ေပါင္း၊ မေပါင္းႏုိင္ရင္ထြက္ပဲ’’ဟု ဦးရဲမင္းေအာင္က ေျပာသည္။

7Day