“ေဟာသည္ ကမာၻသစ္ႀကီးနဲ႔ လိုက္ဖက္ညီေအာင္ တုန္႔ျပန္ရမယ့္ အလုပ္က ခင္ဗ်ားတို႔ မ်ဳိးဆက္ေတြရဲ႕ တာဝန္ပဲ။ လက္ရွိ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ျပႆနာဟာ ကမာၻႀကီးကို အေမရိကန္က ဦးေဆာင္မလား၊ ဦးမေဆာင္ရဘူးလား ဆိုတဲ့ ျပႆနာ မဟုတ္ဘူး။ ကမာၻႀကီးကို အေမရိကန္က ဘယ္လို ဦးေဆာင္မလဲ ဆိုတဲ့ ျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ သာယာဝေျပာေရး ဆိုတာ အေမရိကန္တစ္ဦးတည္း ျပႆနာ မဟုတ္ဘူး။ ကမာၻတစ္ခုလံုး ေနရာအႏွံ႔အျပားရဲ႕ ျပႆနာႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။”
(အေမရိကန္သမၼတ ဘားရက္ခ္အိုဘားမား၏ ဝက္စ္ပြိဳင့္ အေမရိကန္စစ္တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းဆင္းပြဲ မိန္႔ခြန္းမွ)
ဝက္စ္ပြိဳင့္ စစ္တကၠသိုလ္သည္ သက္တမ္းအရွည္ဆံုး အေမရိကန္ စစ္တကၠသိုလ္ႀကီး ျဖစ္ၿပီး ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္၏ တုိက္တြန္းမႈျဖင့္ ၁၈၀၂ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္လ ၄ ရက္ေန႔တြင္ စတင္ေပၚထြက္လာသည္။ ထိုစစ္တကၠသိုလ္မွ အေမရိကန္သမုိင္းတြင္ ထင္ရွားေသာ စစ္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး အမ်ားအျပားကို ေမြးထုတ္ႏုိင္ခဲ့ၿပီး ယင္းတုိ႔အနက္ အေမရိကန္ ျပည္တြင္းစစ္အတြင္း ေက်ာ္ၾကားခဲ့ၾကေသာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ယူလ္ဆီးဂရန္႔၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဝီလ်ံရွားမင္းတို႔မွ စ၍ ဒုတိယကမာၻစစ္ကာလ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေသာ အုိင္စင္ေဟာင္ဝါ၊ ေဒါက္ဂလပ္စ္ မက္အာသာ၊ အိုမာဘရက္ဒလီ စစ္ၿပီးကာလ ေနာက္ပိုင္း ၾကယ္ေလးပြင့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အလက္ဇႏၵားဟိတ္ႏွင့္ အာဖဂန္စစ္ပြဲ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ စတန္လီခ႐ိုင္စတယ္ စသူမ်ား ပါဝင္ေလသည္။ ထိုကဲ့သို႔ေသာ အထင္ကရ စစ္တကၠသိုလ္ႀကီးတြင္ သမၼတလည္းျဖစ္၊ စစ္ေသနာပတိခ်ဳပ္လည္း ျဖစ္ေသာ အုိဘားမား၏ ေျပာၾကားခ်က္သည္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ အနာဂတ္ စစ္ေရး၊ အနာဂတ္ ႏုိင္ငံေရးမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ေနမည္ကို အထူးေျပာဖို႔ မလိုေတာ့ေပ။သမၼတအိုဘားမား၏ မိန္႔ခြန္းအေပၚ တုန္႔ျပန္မႈ အမ်ဳိးမ်ဳိးလည္း ထြက္ေပၚလာေလသည္။ အခ်ဳိ႕က အုိဘားမား၏ ေရရွည္ ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒ အျမင္သည္ ခ်ဳပ္တည္းႏုိင္ေလေလ ပိုမိုအားေကာင္းေလေလ မူဝါဒျဖစ္သည္။ စစ္ကို ၿငီးေငြ႔ေနေသာ အေမရိကန္မ်ားက ဝမ္းသာအားရ ႀကိဳဆိုမည့္ မူဝါဒ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ အခ်ဳိ႕ကေတာ့ အုိဘားမားသည္ ျပည္ပေရးရာ ကိစၥမ်ားတြင္ အေမရိကန္၏ ေျခေတြလက္ေတြကို ခ်ည္ေႏွာင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနသည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ သူ႔မိန္႔ခြန္းပါ အခ်က္အခ်ဳိ႕ကို အရင္ဆံုး ထုတ္ႏုတ္ ေဖာ္ျပလိုပါသည္။
“အခု ဆက္မယ့္ ျပႆနာက အသစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ လုပ္စဥ္ကတည္းက ရွိလာခဲ့တဲ့ ျပႆနာပါ။ အဲဒါကေတာ့ အေမရိကန္ေတြဟာ ျပည္ပႏုိင္ငံေတြမွာ သြားေရာက္ စြက္ဖက္တဲ့အတြက္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕ လံုၿခံဳေရး၊ ဒါမွမဟုတ္ စီးပြားေရး စည္ပင္ႂကြယ္ဝမႈကို ထိခိုက္ခံလို႔ မျဖစ္ဘူးဆုိတဲ့ ျပႆနာပဲ။ ဒီအခ်က္ကို ကိုယ့္ကိုကိုယ္ Realist လက္ေတြ႔ အရွိျဖစ္ရပ္ကိုပဲ လက္ခံတဲ့ အမည္ခံထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက တစ္ေလွ်ာက္လံုး ေထာက္ျပၾကတယ္။ ဒီေန႔ ယူကရိန္း ျပႆနာ၊ ဆီးရီးယား ျပႆနာ၊ ဗဟိုအာဖရိက သမၼတႏုိင္ငံ ျပႆနာေတြဟာ အေမရိကန္ ဝင္ရွင္းရမယ့္ ကိုယ့္ျပႆနာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။
တစ္ဖက္မွာေတာ့ Interventionist ဆိုတဲ့ ပါဝင္စြက္ဖက္ေရးကို ေတာင္းဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရွိၾကတယ္။ အဲဒီအုပ္စုထဲမွာ လက္ဝဲေရာ လက္ယာပါ ပါတယ္။ ဒီအျမင္အရ ဝ႐ုန္းသုန္းကား ျဖစ္ၿပီး ႐ႈပ္ယွက္ခတ္ေနတဲ့ အႏၲရာယ္ကို ကာကြယ္ဖုိ႔ဆုိရင္ ေနာက္ဆံုး နည္းလမ္းဟာ တစ္ခုပဲ ရွိတယ္။ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ကမာၻအႏွံ႔ အင္အားသံုးၿပီး ပါဝင္စြက္ဖက္ရမယ္လို႔ သူတုိ႔ ယူဆတယ္။
အဲဒီအျမင္ ႏွစ္ခုစလံုးမွာ သက္ဆုိင္ရာ သမုိင္းအေထာက္အထားေတြ ကိုယ္စီ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မ်က္ေမွာက္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ျပႆနာေတြအတြက္ အေျဖေတြကို ဒီအျမင္ႏွစ္ခုစလံုးက အျပည့္အဝ မေပးႏုိင္ဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။
ကြၽန္ေတာ္ကိုင္စြဲတဲ့ အေရးႀကီးဆံုး မူကေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ ကမာၻ႔ဇာတ္ခံုႀကီးမွာ အၿမဲတေစ ဦးေဆာင္ေနရမယ္။ ဒီတာဝန္ကို အေမရိကန္ကလြဲရင္ တျခားဘယ္ႏုိင္ငံမွ မထမ္းေဆာင္ႏုိင္ဘူး။
အဲဒီဦးေဆာင္မႈရဲ႕ ေက်ာ႐ိုးေနရာမွာ ဘယ္သူရွိသလဲ ဆိုေတာ့ အခု ခင္ဗ်ားတို႔ ေရာက္ေနတဲ့ စစ္အင္အားေတြ ရွိလိမ့္မယ္။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္ စစ္ေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္ဟာ အေမရိကန္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးေနတဲ့ ေနရာတိုင္းမွာ ပါဝင္တယ္ ဆိုၿပီး အဓိပၸာယ္မေပါက္မိဖို႔ လိုတယ္။ သံ႐ိုက္တဲ့ တူအေကာင္းစား လက္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့အတြက္ ျပႆနာတိုင္း ေနရာတိုင္းကို ႐ိုက္ရမယ့္ သံေတြလို႔ မျမင္သင့္ပါဘူး။
ကြၽန္ေတာ္ သမၼတ ျဖစ္လာကတည္းက တစ္စိုက္မတ္မတ္ က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ မူတစ္ခုကေတာ့ အေမရိကန္ဟာ စစ္အင္အားကို သံုးတယ္၊ သံုးလည္း သံုးမယ္။ လိုအပ္ရင္ ကိုယ့္ဘာသာ တစ္ႏိုင္ငံတည္း ဆံုးျဖတ္ၿပီး သံုးမယ္။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဒီအင္အားကို သံုးမလဲ။ အေမရိကန္ရဲ႕ အရင္းခံ အက်ဳိးစီးပြားကို ကာကြယ္ဖို႔ လိုခ်ိန္၊ အေမရိကန္လူမ်ဳိးေတြ အၿခိမ္းေျခာက္ခံရခ်ိန္နဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြ ေဘးအႏၲရာယ္ က်ေရာက္ေနခ်ိန္ေတြမွာ သံုးမယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ဳိး ႀကံဳေတြ႔ေနရင္ စစ္အင္အား သံုးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ထိေရာက္မႈ ရွိ မရွိ၊ အခ်ဳိးအစား မွ်မမွ်ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြ ကိုယ့္ဘာသာ ျပန္ေမးတာ ရွိရင္ ရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ဟာ ဘယ္သူ႔ဆီကမွ ကိုယ့္လူမ်ဳိးကိုယ္ ကာကြယ္ပါရေစ၊ ကိုယ့္အမိေျမ ကိုယ္ကာကြယ္ပါရေစ၊ ကိုယ့္ဘဝေနနည္း ကိုယ္ကာကြယ္ပါရေစ ဆိုၿပီး ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းစရာ မလိုဘူး...”
အထက္ပါ မိန္႔ခြန္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး AFP ေဝဖန္သံုးသပ္ေရးဆရာ ဂ်င္ဝပ္ဆင္က အိုဘားမား၏ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒကို Walmart Foreign Policy ဟု အမည္ေပးလိုက္ေလသည္။ Walmart သည္ အားလံုးသိၾကသည့္အတိုင္း လက္လီကုန္ပေဒသာ စတိုးဆိုင္ လုပ္ငန္းႀကီး ျဖစ္ၿပီး ထိုလုပ္ငန္းႀကီး ရွင္သန္ေနျခင္းမွာ ကုန္က်စရိတ္ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေရးႏွင့္ စြန္႔စားမႈ အႏၲရာယ္ ကင္းႏိုင္သမွ် ကင္းေရးမူဝါဒ က်င့္သံုးေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အိုဘားမား၏ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒလည္း Walmart ဆိုင္ႀကီး၏ မူဝါဒကဲ့သို႔ က်န္က်မႈ နည္းနည္း၊ စြန္႔စားမႈ နည္းနည္းျဖင့္ အေမရိကန္၏ ဦးေဆာင္မႈ နည္းသစ္ကို လမ္းေၾကာင္းေနသည္ဟု ဂ်င္ဝပ္ဆင္က ဆိုပါသည္။
အိုဘားမား၏ မိန္႔ခြန္းသည္ မိန္႔ခြန္းႏွင့္ မတူဘဲ ယခင္က သူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအတြက္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ ေပးေနသည္ႏွင့္ တူသည္။ သူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ဆိုရာတြင္ မည္သည့္ကိစၥတြင္ အဘယ့္ေၾကာင့္ အေရးယူကိုင္တြယ္ျခင္း မျပဳခဲ့ေၾကာင္း၊ မည္သည့္ အေရးအခင္းကို အဘယ့္ေၾကာင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ မတံု႔ျပန္ခဲ့ေၾကာင္း ဆင္ေျခဆင္လက္ ေပးေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သူက ေရးေလသည္။ ထို႔အျပင္ နည္းဗ်ဴဟာအရ အိုဘားမားသည္ အလယ္အလတ္တန္းစား ျပႆနာမ်ား Middle Game ကိုပင္ ေကာင္းေကာင္း မကစားတတ္သူ ျဖစ္သည္။ မ်က္ေမွာက္ကမာၻသည္ စစ္ပဲြႀကီးမ်ား၊ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈႀကီးမ်ား သိပ္မရွိလွဘဲ Middle Game မ်ားသာ ေပၚေလ့ရွိသျဖင့္ ယင္းကို မေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္းမွာ အႀကီးဆံုး ေပ်ာ့ကြက္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ အိုဘားမားသည္ Walmart နည္းအတိုင္း ကုန္က်စရိတ္ နည္းေရးကို ဦးစားေပး၍ Minimalist (အနည္းဆံုး အလြယ္ဆံုး လမ္းလိုက္သူ) လုပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ခ႐ိုင္းမီးယား ျပႆနာတြင္ ပူတင္၏ ခ႐ိုနီတစ္စုကို Sanctions ဒဏ္ခတ္ျခင္း၊ အင္တာနက္ သတင္းအခ်က္အလက္ခိုးသူ တ႐ုတ္စစ္ဗိုလ္အခ်ဳိ႕ကို တရား႐ံုးသို႔ လာမည္ မဟုတ္မွန္း သိလ်က္ႏွင့္ တရားစဲြျခင္း၊ ဆီးရီးယား အာဏာရွင္ အာဆတ္၏ ရက္စက္မႈကို မစို႔မပို႔ ဟန္႔တားျခင္းတို႔သာ ျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေဝဖန္ ေထာက္ျပခဲ့ေလသည္။ ထိုမိန္႔ခြန္းတြင္ no good choice ဆိုသည့္ ဆီသည္မ လက္သုတ္ဖတ္ စကားလံုးကို အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ သံုးထားၿပီး လက္ေတြ႔ အလုပ္လမ္းညႊန္ဟူ၍ ေရေရရာရာ မပါေၾကာင္းကိုလည္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ဤေနရာတြင္ ႏိုင္ငံတကာလံုၿခံဳေရးႏွင့္ ပက္သတ္၍ ႏိုင္ငံေရး ခ်ဥ္းကပ္ပံု အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေၾကာင္း အထူးမေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ လံုၿခံဳေရးကိစၥသည္ ႏုိင္ငံေရးတြင္ ထိပ္တန္းမွ ပါဝင္ေနေလသည္။ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးတြင္ လံုၿခံဳေရးကို သက္ဆိုင္ရာ ပိုင္နက္အတြင္းရွိ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံေတာ္တစ္ရပ္က ေျဖရွင္းႏိုင္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံတကာ လံုၿခံဳေရးတြင္မူ မတူသည့္ အုပ္စုမ်ား မတူသည့္ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားအၾကား ထိန္းခ်ဳပ္ေပးမည့္သူ ကင္းမဲ့လ်က္ ရွိသည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ ႏိုင္ငံအသီးသီးသည္ မိမိလံုၿခံဳေရးကို မိမိတာဝန္ယူလာရၿပီး ထိပ္တိုက္ပဋိပကၡမ်ား၊ မင္းမဲ့ အထိန္းအကြပ္မဲ့မႈမ်ား ေပၚလာေလ့ ရွိသည္။
Realism ခ်ဥ္းကပ္ပံုအရ ႏိုင္ငံတကာ့ ႏိုင္ငံေရးဟူသည္မွာ egoism + anarchy = power politice (အတၱဝါဒ + မင္းမဲ့ဝါဒ = အာဏာႏိုင္ငံေရး) ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး ဟူသည္မွာ အာဏာအတြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္တုိက္ျခင္း ျဖစ္သလို အာဏာသည္ လက္ငင္းပန္းတိုင္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတိုင္းသည္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအက်ဳိး၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ရွင္သန္က်န္ရွိေရးကို ေရွ႕တန္းတင္ လုပ္ေနၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံခ်င္းပဋိပကၡမ်ား၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား အေတာမသတ္ ျဖစ္ပြားေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ့ ႏိုင္ငံေရး၏ အျမင့္ဆံုး ရည္မွန္းခ်က္ကို လံုၿခံဳေရးဟု သတ္မွတ္ရမည္။ ႏိုင္ငံတကာ့ မင္းမဲ့စနစ္ႀကီးအတြင္း ရွင္သန္လိုလွ်င္ ႏုိင္ငံတိုင္း ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး၍ စစ္အင္အား ထူေထာင္ရမည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထိုသို႔ စစ္အင္အား ေထာက္ကူမႈျဖင့္ သံတမန္နည္း သို႔မဟုတ္ စစ္ပဲြနည္းမ်ား သံုးကာ မည္သည့္ႏိုင္ငံမွ် အထက္စီးေနရာ မရေအာင္ လုပ္ရမည္ဟုလည္း ယူဆၾကေလသည္။
Liberal ခ်ဥ္းကပ္ပံုကေတာ့ လစ္ဘရယ္ အယူအဆ စံႏႈန္းမ်ားကို ပိုအေျချပဳသည္။ ႏိုင္ငံတကာ့ ႏိုင္ငံေရးတြင္ လူတို႔၏ ဆင္ျခင္ႏိုင္စြမ္း၊ လူတို႔၏ ေကာင္းမြန္ေသာ ကိုယ္က်င့္တရားမ်ားအေပၚ အေျချပဳလွ်င္ အက်ဳိးစီးပြား ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညီမွ်မႈ၊ သဟဇာတျဖစ္မႈမ်ား ထြက္ေပၚႏိုင္မည္ဟု ယူဆေလသည္။ ထိုသို႔ သဟဇာတျဖစ္ရန္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ား ယႏၲရားစနစ္မ်ား လိုအပ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာ ထိန္းအုပ္ေရးအဖဲြ႔မ်ဳိး ႏိုင္ငံတကာ့ အသင္းႀကီးမ်ဳိးျဖင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညီေအာင္ လုပ္ရမည္ဟု ျမင္ၾကေလသည္။
အိုဘားမားအစိုးရ၏ ခ်ဥ္းကပ္ပံုမွာ ယခင္ ေဂ်ာ့ဒဗလ်ဴဘုရွ္ အစိုးရကဲ့သို႔ပင္ Realism သာ ျဖစ္ပါသည္။ သူ႔မိန္႔ခြန္းတြင္ “မိမိဘာသာ Realist ဆိုသူမ်ား” ေျပာၾကားခ်က္ကို အျပည့္အဝ လက္မခံေၾကာင္း ေျပာထားေသာ္လည္း သူ႔မူဝါဒသည္ Realist မူဝါဒျဖစ္ေၾကင္း မိန္႔ခြန္း တစ္ေနရာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေလသည္။ ထိုမိန္႔ခြန္းထဲတြင္ အေမရိကန္၏ စစ္အင္အားကို ပင္မေက်ာ႐ိုးအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ကမာၻႀကီးကို အေမရိကန္မွ ဆက္လက္ဦးေဆာင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လိုအပ္လွ်င္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ စစ္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈ ျပမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အတိအလင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ေလသည္။
ထိုသို႔ အင္တိုက္အားတိုက္ ေဟာေျပာခဲ့ေသာ္လည္း ခ်ဳပ္တည္းမႈမ်ားမ်ား ျပဳလုပ္ေရး၊ လံုၿခံဳေရး တာဝန္မ်ားကို က်န္မဟာမိတ္မ်ားကလည္း ဝင္ေရာက္ထမ္းရြက္ေရး၊ မလိုအပ္ဘဲ အျခားျပည္တြင္းေရးမ်ားတြင္ မပါဝင္ေရးမ်ား ေျပာဆိုထားသျဖင့္ ဂ်င္ဝပ္ဆင္က Walmart Foreign Policy ဟု ကင္ပြန္းတတ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အိုဘားမားမိန္႔ခြန္း၏ အထင္ရွားဆံုး ေပ်ာ့ကြက္မွာ ၂၁ ရာစုတြင္ ႀကံဳေတြ႔ရမည့္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားအတြက္ မဟာဗ်ဴဟာ အေတြးအျမင္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ့ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပမာ- ႏိုင္ငံသံုးခုအထက္ ပါဝင္မည့္ multilateral system သစ္ မည္သို႔ ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္မည္၊ အေမရိကန္ ဥေရာပ၏ အတၱလႏၲိတ္ျဖတ္ေက်ာ္ မဟာမိတ္ မည္သို႔ ျပန္ဖဲြ႔မည္၊ ပစိဖိတ္ေဒသႀကီးအတြင္း အေမရိကန္မွ မည္သည့္ အခန္းမွ ပါဝင္မည္။ ဆိုင္ဘာစစ္ပဲြ၊ နည္းပညာျမင့္ စစ္ပဲြမ်ား ေခတ္အတြက္ မည္သို႔ ရင္ဆိုင္မည္၊ ကမာၻသစ္ႀကီးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္၍ မည္သည့္အခန္းက အေမရိကန္ ပါဝင္မည္ စသည့္ အခ်က္မ်ား ကင္းမဲ့ေနသျဖင့္ ထိုမိန္႔ခြန္းမွာ ေပါ႔ပ်က္ပ်က္ႏိုင္ ေနသည္ဟု ဂ်င္ဝပ္ဆင္က ဆိုပါသည္။
၂၁ ရာစု စိန္ေခၚခ်က္ကို ဂ်င္ဝပ္ဆင္နည္းတူ အိုဘားမားလည္း အသိမွတ္ ျပဳထားပါသည္။ သူ႔မိန္႔ခြန္းတြင္ Classical Realism ျဖစ္သည့္ ေနရာတကာ စစ္အင္အားကို ဦးစားေပးျခင္းကို အျပည့္အဝ မေထာက္ခံေၾကာင္း ေျပာဆိုေနသည္မွာ ၂၁ ရာစု စိန္ေခၚခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္း ၂၁ ရာစု စိန္ေခၚခ်က္မ်ားတြင္ အဓိကအက်ဆံုးမွာ World Order ဆိုသည့္ ကမာၻ႔စနစ္ႀကီး ေျပာင္းလဲေနမႈ၊ အာဏာ၏ လကၡဏာႏွင့္ အာဏာဆက္ဆံေရး (nature of power and power relations) မ်ား ေျပာင္းလဲလာေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္၏ ဦးေဆာင္မႈမွာ ၁၉၉၀ ခုမ်ားကလို အျပတ္အသတ္ သာလြန္ႀကီးမားေသာ hyper power ႏွင့္ ဝင္႐ိုးတစ္ခုထဲ unipolar အေျခအေနမ်ဳိး မဟုတ္ေတာ့ေခ်။ အေမရိကန္သည္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္တြင္ စစ္စခန္း ၇၀၀ ေက်ာ္ ရွိေနေသာ္လည္း မ်က္ေမွာက္စစ္ပဲြမ်ားမွာ အခ်ဳိးမညီစစ္ပဲြ asymmetrical wars မ်ား ျဖစ္ေနၿပီး အရပ္သားႏွင့္ စစ္သား၊ အရပ္ဘက္ ပစ္မွတ္ႏွင့္ စစ္ဘက္ ပစ္မွတ္မ်ား အေရာေရာ အေထြးေထြး ျဖစ္ေနသည္။ အာဏာရွင္ကို ဝင္၍ ျဖဳတ္ခ်ေသာ္လည္း လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡၫြန္ထဲ ပို႔သလို ျဖစ္လာေနသည္။ ဤအေျခအေနတြင္ အေမရိကန္အတြက္ စစ္ေရးအရ ဝင္စြက္မႈ ခ်ဳပ္တည္းေရး၊ ကုန္က်စရိတ္ နည္းပါးေရး Wal-mart ေပၚလစီ ထြက္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။
ေနဦးေဝ
“အခု ဆက္မယ့္ ျပႆနာက အသစ္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေဂ်ာ့ဝါရွင္တန္ ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ လုပ္စဥ္ကတည္းက ရွိလာခဲ့တဲ့ ျပႆနာပါ။ အဲဒါကေတာ့ အေမရိကန္ေတြဟာ ျပည္ပႏုိင္ငံေတြမွာ သြားေရာက္ စြက္ဖက္တဲ့အတြက္ ကိုယ့္ႏုိင္ငံရဲ႕ လံုၿခံဳေရး၊ ဒါမွမဟုတ္ စီးပြားေရး စည္ပင္ႂကြယ္ဝမႈကို ထိခိုက္ခံလို႔ မျဖစ္ဘူးဆုိတဲ့ ျပႆနာပဲ။ ဒီအခ်က္ကို ကိုယ့္ကိုကိုယ္ Realist လက္ေတြ႔ အရွိျဖစ္ရပ္ကိုပဲ လက္ခံတဲ့ အမည္ခံထားတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြက တစ္ေလွ်ာက္လံုး ေထာက္ျပၾကတယ္။ ဒီေန႔ ယူကရိန္း ျပႆနာ၊ ဆီးရီးယား ျပႆနာ၊ ဗဟိုအာဖရိက သမၼတႏုိင္ငံ ျပႆနာေတြဟာ အေမရိကန္ ဝင္ရွင္းရမယ့္ ကိုယ့္ျပႆနာ မဟုတ္ဘူးလို႔ ေျပာၾကတယ္။
တစ္ဖက္မွာေတာ့ Interventionist ဆိုတဲ့ ပါဝင္စြက္ဖက္ေရးကို ေတာင္းဆိုတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြ ရွိၾကတယ္။ အဲဒီအုပ္စုထဲမွာ လက္ဝဲေရာ လက္ယာပါ ပါတယ္။ ဒီအျမင္အရ ဝ႐ုန္းသုန္းကား ျဖစ္ၿပီး ႐ႈပ္ယွက္ခတ္ေနတဲ့ အႏၲရာယ္ကို ကာကြယ္ဖုိ႔ဆုိရင္ ေနာက္ဆံုး နည္းလမ္းဟာ တစ္ခုပဲ ရွိတယ္။ အေမရိကန္အေနနဲ႔ ကမာၻအႏွံ႔ အင္အားသံုးၿပီး ပါဝင္စြက္ဖက္ရမယ္လို႔ သူတုိ႔ ယူဆတယ္။
အဲဒီအျမင္ ႏွစ္ခုစလံုးမွာ သက္ဆုိင္ရာ သမုိင္းအေထာက္အထားေတြ ကိုယ္စီ ရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ မ်က္ေမွာက္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ ျပႆနာေတြအတြက္ အေျဖေတြကို ဒီအျမင္ႏွစ္ခုစလံုးက အျပည့္အဝ မေပးႏုိင္ဘူးလို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။
ကြၽန္ေတာ္ကိုင္စြဲတဲ့ အေရးႀကီးဆံုး မူကေတာ့ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဟာ ကမာၻ႔ဇာတ္ခံုႀကီးမွာ အၿမဲတေစ ဦးေဆာင္ေနရမယ္။ ဒီတာဝန္ကို အေမရိကန္ကလြဲရင္ တျခားဘယ္ႏုိင္ငံမွ မထမ္းေဆာင္ႏုိင္ဘူး။
အဲဒီဦးေဆာင္မႈရဲ႕ ေက်ာ႐ိုးေနရာမွာ ဘယ္သူရွိသလဲ ဆိုေတာ့ အခု ခင္ဗ်ားတို႔ ေရာက္ေနတဲ့ စစ္အင္အားေတြ ရွိလိမ့္မယ္။ သို႔ေသာ္ အေမရိကန္ စစ္ေရး ေဆာင္ရြက္ခ်က္ဟာ အေမရိကန္ ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးေနတဲ့ ေနရာတိုင္းမွာ ပါဝင္တယ္ ဆိုၿပီး အဓိပၸာယ္မေပါက္မိဖို႔ လိုတယ္။ သံ႐ိုက္တဲ့ တူအေကာင္းစား လက္ထဲမွာ ရွိေနတဲ့အတြက္ ျပႆနာတိုင္း ေနရာတိုင္းကို ႐ိုက္ရမယ့္ သံေတြလို႔ မျမင္သင့္ပါဘူး။
ကြၽန္ေတာ္ သမၼတ ျဖစ္လာကတည္းက တစ္စိုက္မတ္မတ္ က်င့္သံုးခဲ့တဲ့ မူတစ္ခုကေတာ့ အေမရိကန္ဟာ စစ္အင္အားကို သံုးတယ္၊ သံုးလည္း သံုးမယ္။ လိုအပ္ရင္ ကိုယ့္ဘာသာ တစ္ႏိုင္ငံတည္း ဆံုးျဖတ္ၿပီး သံုးမယ္။ ဘယ္အခ်ိန္မွာ ဒီအင္အားကို သံုးမလဲ။ အေမရိကန္ရဲ႕ အရင္းခံ အက်ဳိးစီးပြားကို ကာကြယ္ဖို႔ လိုခ်ိန္၊ အေမရိကန္လူမ်ဳိးေတြ အၿခိမ္းေျခာက္ခံရခ်ိန္နဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ မဟာမိတ္ေတြ ေဘးအႏၲရာယ္ က်ေရာက္ေနခ်ိန္ေတြမွာ သံုးမယ္။ ဒီအေျခအေနမ်ဳိး ႀကံဳေတြ႔ေနရင္ စစ္အင္အား သံုးလိုက္ျခင္းေၾကာင့္ ထိေရာက္မႈ ရွိ မရွိ၊ အခ်ဳိးအစား မွ်မမွ်ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြ ကိုယ့္ဘာသာ ျပန္ေမးတာ ရွိရင္ ရွိမယ္။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ဟာ ဘယ္သူ႔ဆီကမွ ကိုယ့္လူမ်ဳိးကိုယ္ ကာကြယ္ပါရေစ၊ ကိုယ့္အမိေျမ ကိုယ္ကာကြယ္ပါရေစ၊ ကိုယ့္ဘဝေနနည္း ကိုယ္ကာကြယ္ပါရေစ ဆိုၿပီး ခြင့္ျပဳခ်က္ ေတာင္းစရာ မလိုဘူး...”
အထက္ပါ မိန္႔ခြန္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး AFP ေဝဖန္သံုးသပ္ေရးဆရာ ဂ်င္ဝပ္ဆင္က အိုဘားမား၏ ႏိုင္ငံျခားေရးမူဝါဒကို Walmart Foreign Policy ဟု အမည္ေပးလိုက္ေလသည္။ Walmart သည္ အားလံုးသိၾကသည့္အတိုင္း လက္လီကုန္ပေဒသာ စတိုးဆိုင္ လုပ္ငန္းႀကီး ျဖစ္ၿပီး ထိုလုပ္ငန္းႀကီး ရွင္သန္ေနျခင္းမွာ ကုန္က်စရိတ္ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေရးႏွင့္ စြန္႔စားမႈ အႏၲရာယ္ ကင္းႏိုင္သမွ် ကင္းေရးမူဝါဒ က်င့္သံုးေနေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ အိုဘားမား၏ ႏိုင္ငံျခားေရး မူဝါဒလည္း Walmart ဆိုင္ႀကီး၏ မူဝါဒကဲ့သို႔ က်န္က်မႈ နည္းနည္း၊ စြန္႔စားမႈ နည္းနည္းျဖင့္ အေမရိကန္၏ ဦးေဆာင္မႈ နည္းသစ္ကို လမ္းေၾကာင္းေနသည္ဟု ဂ်င္ဝပ္ဆင္က ဆိုပါသည္။
အိုဘားမား၏ မိန္႔ခြန္းသည္ မိန္႔ခြန္းႏွင့္ မတူဘဲ ယခင္က သူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားအတြက္ ေလွ်ာက္လဲခ်က္ ေပးေနသည္ႏွင့္ တူသည္။ သူ၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ ဆိုရာတြင္ မည္သည့္ကိစၥတြင္ အဘယ့္ေၾကာင့္ အေရးယူကိုင္တြယ္ျခင္း မျပဳခဲ့ေၾကာင္း၊ မည္သည့္ အေရးအခင္းကို အဘယ့္ေၾကာင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ မတံု႔ျပန္ခဲ့ေၾကာင္း ဆင္ေျခဆင္လက္ ေပးေနျခင္း ျဖစ္သည္ဟု သူက ေရးေလသည္။ ထို႔အျပင္ နည္းဗ်ဴဟာအရ အိုဘားမားသည္ အလယ္အလတ္တန္းစား ျပႆနာမ်ား Middle Game ကိုပင္ ေကာင္းေကာင္း မကစားတတ္သူ ျဖစ္သည္။ မ်က္ေမွာက္ကမာၻသည္ စစ္ပဲြႀကီးမ်ား၊ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈႀကီးမ်ား သိပ္မရွိလွဘဲ Middle Game မ်ားသာ ေပၚေလ့ရွိသျဖင့္ ယင္းကို မေျဖရွင္းႏိုင္ျခင္းမွာ အႀကီးဆံုး ေပ်ာ့ကြက္ျဖစ္သည္ဟု ဆိုပါသည္။ အိုဘားမားသည္ Walmart နည္းအတိုင္း ကုန္က်စရိတ္ နည္းေရးကို ဦးစားေပး၍ Minimalist (အနည္းဆံုး အလြယ္ဆံုး လမ္းလိုက္သူ) လုပ္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ခ႐ိုင္းမီးယား ျပႆနာတြင္ ပူတင္၏ ခ႐ိုနီတစ္စုကို Sanctions ဒဏ္ခတ္ျခင္း၊ အင္တာနက္ သတင္းအခ်က္အလက္ခိုးသူ တ႐ုတ္စစ္ဗိုလ္အခ်ဳိ႕ကို တရား႐ံုးသို႔ လာမည္ မဟုတ္မွန္း သိလ်က္ႏွင့္ တရားစဲြျခင္း၊ ဆီးရီးယား အာဏာရွင္ အာဆတ္၏ ရက္စက္မႈကို မစို႔မပို႔ ဟန္႔တားျခင္းတို႔သာ ျပဳခဲ့ေၾကာင္း ေဝဖန္ ေထာက္ျပခဲ့ေလသည္။ ထိုမိန္႔ခြန္းတြင္ no good choice ဆိုသည့္ ဆီသည္မ လက္သုတ္ဖတ္ စကားလံုးကို အႀကိမ္ေပါင္းမ်ားစြာ သံုးထားၿပီး လက္ေတြ႔ အလုပ္လမ္းညႊန္ဟူ၍ ေရေရရာရာ မပါေၾကာင္းကိုလည္း ေဖာ္ျပခဲ့သည္။
ဤေနရာတြင္ ႏိုင္ငံတကာလံုၿခံဳေရးႏွင့္ ပက္သတ္၍ ႏိုင္ငံေရး ခ်ဥ္းကပ္ပံု အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိေၾကာင္း အထူးမေဖာ္ျပေတာ့ပါ။ လံုၿခံဳေရးကိစၥသည္ ႏုိင္ငံေရးတြင္ ထိပ္တန္းမွ ပါဝင္ေနေလသည္။ ျပည္တြင္းႏိုင္ငံေရးတြင္ လံုၿခံဳေရးကို သက္ဆိုင္ရာ ပိုင္နက္အတြင္းရွိ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ ႏိုင္ငံေတာ္တစ္ရပ္က ေျဖရွင္းႏိုင္ေသာ္လည္း ႏိုင္ငံတကာ လံုၿခံဳေရးတြင္မူ မတူသည့္ အုပ္စုမ်ား မတူသည့္ အက်ဳိးစီးပြားမ်ားအၾကား ထိန္းခ်ဳပ္ေပးမည့္သူ ကင္းမဲ့လ်က္ ရွိသည္။ ထိုအေျခအေနတြင္ ႏိုင္ငံအသီးသီးသည္ မိမိလံုၿခံဳေရးကို မိမိတာဝန္ယူလာရၿပီး ထိပ္တိုက္ပဋိပကၡမ်ား၊ မင္းမဲ့ အထိန္းအကြပ္မဲ့မႈမ်ား ေပၚလာေလ့ ရွိသည္။
Realism ခ်ဥ္းကပ္ပံုအရ ႏိုင္ငံတကာ့ ႏိုင္ငံေရးဟူသည္မွာ egoism + anarchy = power politice (အတၱဝါဒ + မင္းမဲ့ဝါဒ = အာဏာႏိုင္ငံေရး) ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေရး ဟူသည္မွာ အာဏာအတြက္ ယွဥ္ၿပိဳင္တုိက္ျခင္း ျဖစ္သလို အာဏာသည္ လက္ငင္းပန္းတိုင္ ျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံတိုင္းသည္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအက်ဳိး၊ ကိုယ့္ႏိုင္ငံ ရွင္သန္က်န္ရွိေရးကို ေရွ႕တန္းတင္ လုပ္ေနၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံခ်င္းပဋိပကၡမ်ား၊ ၿခိမ္းေျခာက္မႈမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား အေတာမသတ္ ျဖစ္ပြားေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာ့ ႏိုင္ငံေရး၏ အျမင့္ဆံုး ရည္မွန္းခ်က္ကို လံုၿခံဳေရးဟု သတ္မွတ္ရမည္။ ႏိုင္ငံတကာ့ မင္းမဲ့စနစ္ႀကီးအတြင္း ရွင္သန္လိုလွ်င္ ႏုိင္ငံတိုင္း ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုး၍ စစ္အင္အား ထူေထာင္ရမည္ဟု ယူဆၾကသည္။ ထိုသို႔ စစ္အင္အား ေထာက္ကူမႈျဖင့္ သံတမန္နည္း သို႔မဟုတ္ စစ္ပဲြနည္းမ်ား သံုးကာ မည္သည့္ႏိုင္ငံမွ် အထက္စီးေနရာ မရေအာင္ လုပ္ရမည္ဟုလည္း ယူဆၾကေလသည္။
Liberal ခ်ဥ္းကပ္ပံုကေတာ့ လစ္ဘရယ္ အယူအဆ စံႏႈန္းမ်ားကို ပိုအေျချပဳသည္။ ႏိုင္ငံတကာ့ ႏိုင္ငံေရးတြင္ လူတို႔၏ ဆင္ျခင္ႏိုင္စြမ္း၊ လူတို႔၏ ေကာင္းမြန္ေသာ ကိုယ္က်င့္တရားမ်ားအေပၚ အေျချပဳလွ်င္ အက်ဳိးစီးပြား ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညီမွ်မႈ၊ သဟဇာတျဖစ္မႈမ်ား ထြက္ေပၚႏိုင္မည္ဟု ယူဆေလသည္။ ထိုသို႔ သဟဇာတျဖစ္ရန္ ကမာၻလံုးဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ား ယႏၲရားစနစ္မ်ား လိုအပ္သည္။ ႏိုင္ငံတကာ ထိန္းအုပ္ေရးအဖဲြ႔မ်ဳိး ႏိုင္ငံတကာ့ အသင္းႀကီးမ်ဳိးျဖင့္ ခ်ိန္ခြင္လွ်ာညီေအာင္ လုပ္ရမည္ဟု ျမင္ၾကေလသည္။
အိုဘားမားအစိုးရ၏ ခ်ဥ္းကပ္ပံုမွာ ယခင္ ေဂ်ာ့ဒဗလ်ဴဘုရွ္ အစိုးရကဲ့သို႔ပင္ Realism သာ ျဖစ္ပါသည္။ သူ႔မိန္႔ခြန္းတြင္ “မိမိဘာသာ Realist ဆိုသူမ်ား” ေျပာၾကားခ်က္ကို အျပည့္အဝ လက္မခံေၾကာင္း ေျပာထားေသာ္လည္း သူ႔မူဝါဒသည္ Realist မူဝါဒျဖစ္ေၾကင္း မိန္႔ခြန္း တစ္ေနရာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေလသည္။ ထိုမိန္႔ခြန္းထဲတြင္ အေမရိကန္၏ စစ္အင္အားကို ပင္မေက်ာ႐ိုးအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ကမာၻႀကီးကို အေမရိကန္မွ ဆက္လက္ဦးေဆာင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ လိုအပ္လွ်င္ တစ္ကိုယ္ေတာ္ စစ္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈ ျပမည္ျဖစ္ေၾကာင္း အတိအလင္း ထုတ္ျပန္ခဲ့ေလသည္။
ထိုသို႔ အင္တိုက္အားတိုက္ ေဟာေျပာခဲ့ေသာ္လည္း ခ်ဳပ္တည္းမႈမ်ားမ်ား ျပဳလုပ္ေရး၊ လံုၿခံဳေရး တာဝန္မ်ားကို က်န္မဟာမိတ္မ်ားကလည္း ဝင္ေရာက္ထမ္းရြက္ေရး၊ မလိုအပ္ဘဲ အျခားျပည္တြင္းေရးမ်ားတြင္ မပါဝင္ေရးမ်ား ေျပာဆိုထားသျဖင့္ ဂ်င္ဝပ္ဆင္က Walmart Foreign Policy ဟု ကင္ပြန္းတတ္လိုက္ျခင္း ျဖစ္သည္။ အိုဘားမားမိန္႔ခြန္း၏ အထင္ရွားဆံုး ေပ်ာ့ကြက္မွာ ၂၁ ရာစုတြင္ ႀကံဳေတြ႔ရမည့္ စိန္ေခၚခ်က္မ်ားအတြက္ မဟာဗ်ဴဟာ အေတြးအျမင္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ့ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ဥပမာ- ႏိုင္ငံသံုးခုအထက္ ပါဝင္မည့္ multilateral system သစ္ မည္သို႔ ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္မည္၊ အေမရိကန္ ဥေရာပ၏ အတၱလႏၲိတ္ျဖတ္ေက်ာ္ မဟာမိတ္ မည္သို႔ ျပန္ဖဲြ႔မည္၊ ပစိဖိတ္ေဒသႀကီးအတြင္း အေမရိကန္မွ မည္သည့္ အခန္းမွ ပါဝင္မည္။ ဆိုင္ဘာစစ္ပဲြ၊ နည္းပညာျမင့္ စစ္ပဲြမ်ား ေခတ္အတြက္ မည္သို႔ ရင္ဆိုင္မည္၊ ကမာၻသစ္ႀကီးႏွင့္ ဆက္ႏႊယ္၍ မည္သည့္အခန္းက အေမရိကန္ ပါဝင္မည္ စသည့္ အခ်က္မ်ား ကင္းမဲ့ေနသျဖင့္ ထိုမိန္႔ခြန္းမွာ ေပါ႔ပ်က္ပ်က္ႏိုင္ ေနသည္ဟု ဂ်င္ဝပ္ဆင္က ဆိုပါသည္။
၂၁ ရာစု စိန္ေခၚခ်က္ကို ဂ်င္ဝပ္ဆင္နည္းတူ အိုဘားမားလည္း အသိမွတ္ ျပဳထားပါသည္။ သူ႔မိန္႔ခြန္းတြင္ Classical Realism ျဖစ္သည့္ ေနရာတကာ စစ္အင္အားကို ဦးစားေပးျခင္းကို အျပည့္အဝ မေထာက္ခံေၾကာင္း ေျပာဆိုေနသည္မွာ ၂၁ ရာစု စိန္ေခၚခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ယင္း ၂၁ ရာစု စိန္ေခၚခ်က္မ်ားတြင္ အဓိကအက်ဆံုးမွာ World Order ဆိုသည့္ ကမာၻ႔စနစ္ႀကီး ေျပာင္းလဲေနမႈ၊ အာဏာ၏ လကၡဏာႏွင့္ အာဏာဆက္ဆံေရး (nature of power and power relations) မ်ား ေျပာင္းလဲလာေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
အေမရိကန္၏ ဦးေဆာင္မႈမွာ ၁၉၉၀ ခုမ်ားကလို အျပတ္အသတ္ သာလြန္ႀကီးမားေသာ hyper power ႏွင့္ ဝင္႐ိုးတစ္ခုထဲ unipolar အေျခအေနမ်ဳိး မဟုတ္ေတာ့ေခ်။ အေမရိကန္သည္ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္တြင္ စစ္စခန္း ၇၀၀ ေက်ာ္ ရွိေနေသာ္လည္း မ်က္ေမွာက္စစ္ပဲြမ်ားမွာ အခ်ဳိးမညီစစ္ပဲြ asymmetrical wars မ်ား ျဖစ္ေနၿပီး အရပ္သားႏွင့္ စစ္သား၊ အရပ္ဘက္ ပစ္မွတ္ႏွင့္ စစ္ဘက္ ပစ္မွတ္မ်ား အေရာေရာ အေထြးေထြး ျဖစ္ေနသည္။ အာဏာရွင္ကို ဝင္၍ ျဖဳတ္ခ်ေသာ္လည္း လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ပဋိပကၡၫြန္ထဲ ပို႔သလို ျဖစ္လာေနသည္။ ဤအေျခအေနတြင္ အေမရိကန္အတြက္ စစ္ေရးအရ ဝင္စြက္မႈ ခ်ဳပ္တည္းေရး၊ ကုန္က်စရိတ္ နည္းပါးေရး Wal-mart ေပၚလစီ ထြက္ေပၚလာျခင္း ျဖစ္သည္။
ေနဦးေဝ
The Voice Weekly
0 comments:
Post a Comment