တစ္ခ်ိန္ကျဖစ္သည္။ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမ်ား စုေ၀းရာ၊ ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား၏ ျပယုဂ္အျဖစ္ အင္းစိန္ေထာင္နာမည္ေက်ာ္ခဲ့သည္။ အက်ဥ္းသားမ်ားအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္ျခင္း၊ လူသားဆန္မႈႏွင့္ လူ႔ဂုဏ္သိကၡာကုိ အဆံုးစြန္အထိ ခ်နင္းရဲေသာ အာဏာပုိင္တုိ႔၏ လက္ရဲဇက္ရဲႏုိင္မႈမ်ားကုိ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ား၏ ေထာင္လက္ရာစာအုပ္မ်ားတြင္ တခမ္းတနားေဖာ္ျပျခင္းျဖင့္ အင္းစိန္ေထာင္ ကမၻာေက်ာ္ခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။ယေန႔အင္းစိန္ေထာင္မွာေတာ့ ဆယ္တန္းေအာင္အက်ဥ္းသားႏွစ္ဦးကုိ ေမြးထုတ္လိုက္ျခင္းျဖင့္ ဆုိးညစ္ေသာ ေထာင္သမုိင္းကုိ အႀကီးမားဆံုး ေျပာင္းလဲလုိက္သည္။ စာေရးဆရာေဖျမင့္၏ ‘‘စာမသင္ရ၊ စာမဖတ္ရ စာအုပ္မရိွေစရ’’အမည္အတုိင္း ေဘာပင္တစ္ေခ်ာင္းေတြ႕႐ံုျဖင့္ လေပါင္းမ်ားစြာ တုိက္ပိတ္ျပစ္ဒဏ္ေပးခဲ့ရေသာ အင္းစိန္ေထာင္တြင္ စာေမးပြဲေျဖခြင့္ေပးျခင္းမွာ မယံုရင္ပံုျပင္မွတ္ရမလို ျဖစ္ေနသည္။
၂၀၁၀ ေနာက္ပုိင္း အင္းစိန္ေထာင္တြင္ ယခင္က ေက်ာက္ခဲ၊ သဲအလိမ္းလိမ္းျဖင့္ မ၀ေရစာ ေထာင္ထမင္းကုိ ယခုေတာ့ ႀကိဳက္သေလာက္ အ၀စားခြင့္ေပးသည္။ ဆန္ျဖဴဆုိေသာ္လည္း ဆန္ကြဲသာသာျဖစ္ၿပီး ေက်ာက္ခဲႏွင့္ သဲတုိ႔ မပါသည့္ သန္႔ရွင္းေသာထမင္း ျဖစ္လာသည္။ တစ္ပတ္ႏွစ္ရက္ ၾကက္သားကို မွ်စ္ခ်ဥ္၊ ကုလားပဲတုိ႔ျဖင့္ေရာေသာ အသားဟင္းကုိ အက်ဥ္းသားတစ္ဦးလွ်င္ ၆၂၅ က်ပ္ႏႈန္းျဖင့္ စီစဥ္ေကြၽးေမြးသည္။
ေရကန္ေစာင့္ ဗာရာေအာ္မွ ခပ္ခ်ဳိးခြင့္ရေသာ ေရခ်ိဳးစနစ္မရိွေတာ့ဘဲ စိတ္ႀကိဳက္အ၀ခ်ိဳးႏုိင္ေသာ ေရကန္ႀကီးမ်ား ထပ္ျဖည့္တည္ေဆာက္ထားသည္။ ေထာင္၀င္စာေတြ႕ခ်ိန္ကုိ ၁၅ မိနစ္မွ နာရီ၀က္ တိုးေပးလုိက္သည္။ သတင္းစာအပုိင္းအစေလးမ်ားေတြ႕လွ်င္ပင္ အနည္းဆံုး ေထာင္ခုနစ္ႏွစ္ ထပ္ခ်ႏုိင္ေသာ အင္းစိန္ေထာင္ထဲသုိ႔ လစဥ္အပတ္စဥ္ႏွင့္ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာ စာနယ္ဇင္းမ်ား ႀကိဳက္သေလာက္ သယ္ယူဖတ္႐ႈခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ အက်ဥ္းသားအခ်င္းခ်င္း ဗုိလ္က်စုိးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့ေသာ တန္းစီးစနစ္မထားေတာ့ဟု ဆုိသည္။
ယခင္အစဥ္အဆက္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအခ်ိဳ႕ ျဖစ္ေစခ်င္ခဲ့ေသာ ေထာင္စာၾကည့္တုိက္ကုိ လက္ရိွေထာင္ပုိင္ ဦးေက်ာ္ေဌးက ေရြ႕လ်ားစာၾကည့္တုိက္အျဖစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနသည္။ စာမတတ္သူ အက်ဥ္းသားမ်ားကုိ သူငယ္တန္းတြင္ ေက်ာင္းျပန္တက္ခုိင္းၿပီး မသင္မေနရ စာသင္ၾကားေရးစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။ နာမည္ေက်ာ္လွေသာ ေထာင္တြင္း႐ုိက္ႏွက္ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား လံုး၀မရိွေတာ့။ အက်ဥ္းသားကုိ လက္သီးျဖင့္ထုိးခဲ့ေသာ ရဲေဘာ္ကုိပင္ ေထာင္ပိုင္ဦးေက်ာ္ေဌးက ဥပေဒအရ တာ၀န္ရပ္စဲခဲ့သည္။
ေထာင္၏အေဆာင္တုိင္းတြင္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ ၫႊန္ၾကားမႈျဖင့္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ၿဂိဳဟ္တုစေလာင္းမ်ား တပ္ဆင္ထားသည္။ အက်ဥ္းသားတုိင္း အားလပ္ခ်ိန္တြင္ လြတ္လပ္စြာၾကည့္ႏုိင္သည္။ ေထာင္တြင္း ဘယ္အက်ဥ္းသားကုိမွ် သံေျခခ်င္းမခတ္ေတာ့။ ေနာက္တစ္မႈရိွ၍ ႐ံုးထုတ္မွသာ ေျခခ်င္းခတ္သည္။
အင္းစိန္ေထာင္ကမၻာေက်ာ္ရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းမွာ စစ္အစိုးရလက္ထက္က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းျခင္းေၾကာင့္ပင္။ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ကုိ၀င္းႏုိင္ဦးသည္ ေထာင္မွလြတ္ေျမာက္ၿပီး ၁၉၉၀ ၀န္းက်င္တြင္ ဘန္ေကာက္အေျခစုိက္ သတင္းစာတစ္ေစာင္၌ ‘‘အင္းစိန္ေထာင္မွ ငရဲခန္းမ်ား’’ အမည္ျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ရာ အင္းစိန္ေထာင္ညႇဥ္းပန္းမႈမ်ားမွာ ကမၻာ့စာမ်က္ႏွာတြင္ မဖံုးႏုိင္မဖိႏုိင္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
‘‘အရင္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက ေထာင္ကလိုတာထက္ ပုိနာမည္ပ်က္ရတာ ေထာက္လွမ္းေရးတခ်ိဳ႕က ေထာင္၀န္ထမ္း၀တ္စံု၀တ္ၿပီး ၀င္႐ိုက္ႏွက္ၾကတာပါ။ ေထာင္အာဏာပုိင္ဆုိတာကလည္း ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္တာကုိ ဘာမွမတတ္ႏုိင္ဘူး။ ဒီတုိင္းၾကည့္ေနခဲ့ရတာ။ စာဥသီခ်င္းဖြင့္ၿပီး ႐ုိက္ခဲ့တာဆုိ စာဥစစ္ဆင္ေရးဆုိၿပီး နာမည္အရမ္းႀကီးခဲ့တယ္’’ဟု ေထာင္မွဴးႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ေမာင္ျမင့္ကေျပာၾကားသည္။
၈၈ အေရးေတာ္ပုံမွစ၍ ေထာင္က်ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေထာင္တြင္းညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ေရာဂါနာမည္မတပ္ႏုိင္ဘဲ ေသဆံုးခဲ့ရျခင္း၊ ေထာင္မွလြတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ႏွိပ္စက္ဒဏ္ရာမ်ားေၾကာင့္ ကုိယ္အဂၤါအစိတ္အပုိင္းမ်ား ခ်ိဳ႕ယြင္းခဲ့ရျခင္း၊ အဆုတ္အသည္းကဲ့သုိ႔ ကုသရန္ ခက္ခဲေသာ နာတာရွည္ေရာဂါမ်ား လက္ေဆာင္အျဖစ္ရရိွျခင္း၊ မမာမက်န္းျဖစ္ေသာ္လည္း ေဆး၀ါးကုသခြင့္မေပးျခင္း စသည့္ ေထာင္အာဏာပုိင္တုိ႔၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမ်ားကုိ ႏုိင္ငံတကာကပင္ အံ့ၾသထိတ္လန္႔ခဲ့ရသည္။
‘‘ေထာင္တြင္းေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမွန္တကယ္ ေဆး၀ါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈလုိအပ္ေနတဲ့ အက်ဥ္းသားေတြကုိ ေဆးကုသခြင့္ရဖို႔ အဆင့္ဆင့္တင္ျပၿပီး ခြင့္ျပဳခ်က္ယူရတာ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က လက္ေတြ႕ခံစားခဲ့ရေတာ့ အရမ္းသိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုိအပ္တဲ့ ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ အမွန္တကယ္ေပးဖို႔ အက်ဥ္းေထာင္အာဏာပုိင္ေတြကုိ တုိက္တြန္းပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔လုိ အဖဲြ႕ေတြကုိ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း ၀င္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ေပးသင့္ပါတယ္။ အခုထိ ဒါကုိ ျပည္ထဲေရးက ခြင့္မျပဳေသးပါဘူး’’ဟု ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားအဖြဲ႕မွ ဦးျမင့္ေအာင္ကေျပာသည္။
ထို႔အျပင္ ေထာင္တြင္းေရသန္႔စက္မ်ား တပ္လုိက္ၿပီး ေသာက္ေရႏွင့္ ထမင္းဟင္းခ်က္ျပဳတ္ျခင္းကအစ ေရသန္႔သာသံုးသည္။ အင္းစိန္ေထာင္ေခါင္မိုးမ်ားတြင္ ေႏြေနပူကုိ အံတုႏုိင္ရန္ ေရပုိက္မ်ားသြယ္တန္းထားၿပီး ေရဖ်န္းအေအးဓာတ္ေပးထားသည္။ တစ္ေထာင္လံုး စီးမိုးျမင္ႏိုင္သည့္ CCTV ကင္မရာမ်ား တပ္ထားသည္။ ကဲဒီေလာက္ႏွင့္ေတာ့ အင္းစိန္ေထာင္ႀကီး လံုး၀ေျပာင္းလဲသြားၿပီလား။
ႏွစ္ရွည္လမ်ား စနစ္ဆိုးတစ္ခုကုိ ေျပာင္းလဲရန္ မဆုိထားႏွင့္ အရိွန္ရပ္တန္႔ရန္ပင္ မလြယ္လွေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ အင္းစိန္ေထာင္ႀကီး လံုး၀ေျပာင္းလဲရန္ မလြယ္ကူေသး။ လက္ရိွ ဆယ္တန္းေျဖခြင့္ရေအာင္ လုပ္ေပးေသာ ေထာင္၏ အႀကီးဆံုးေထာင္ပုိင္ႀကီး ဦးေက်ာ္ေဌးက ေငြေပး၍ လုပ္ရင္ရသည့္ ကိစၥတစ္ခုမွမရိွဟု အာမခံထားေသာ္လည္း ဒီေလာက္ႀကီးသည့္ ေထာင္အတြင္း လံုး၀ကင္းရွင္းသည္ေတာ့ မဆိုႏုိင္ပါဟု ေျပာသည္။
ဥပမာ ေရာဂါတစ္ခုခုကို အေၾကာင္းျပ၍ ေထာင္ေဆး႐ံုတြင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား တက္ေရာက္ကုသျခင္း၊ ေဆးစာအတုလုပ္၍ သက္ေသခံျခင္းေၾကာင့္ အထက္က လာေရာက္စစ္ေဆးမႈ ငါးႀကိမ္ျပဳလုပ္ထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။
‘‘ခုလည္းရိွေနတယ္။ ေဆး႐ံုမွာ ၁ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္ကုေနတာ။ ေထာင္ ဒီေလာက္ႀကီးတာ အားလံုးေကာင္းတယ္လို႔ မေျပာပါဘူး။ ေငြေပးၿပီးလုပ္လို႔ရတဲ့ ျပႆနာမရိွဘူး။ ကြၽန္ေတာ့္လက္ထက္မွာ။ ၀န္ထမ္းေတြကုိ ေျပာထားတယ္။ ေစတနာရိွလုိ႔ ပန္းသီးတစ္လံုးေကြၽးရင္ စားလုိက္။ ပုဆိုးတစ္ထည္ေပးရင္ ၀တ္လိုက္။ ကြၽဲကူးေရပါေပါ့။ ဒါလုပ္ေပးမယ္ဆုိၿပီးေတာင္းရင္ ညစ္တာ။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အသံၾကားတာနဲ႔ ေျပာင္းရေရႊ႕ရလုပ္တယ္’’ဟု ၎ကေျပာသည္။ ယခင္က အင္းစိန္ေထာင္တြင္း ကုန္ပစၥည္းဖလွယ္ေရးအတြက္ တန္ဖိုးႀကီးပစၥည္းမွာ ေဆးလိပ္ျဖစ္သည္။ ယခု ဦးေက်ာ္ေဌး လက္ထက္တြင္ ေကာ္ဖီမစ္ထုပ္မ်ားက ေထာင္ထဲတြင္ ပိုက္ဆံထက္ ပုိၿပီးတန္ဖိုးရိွသည္။ ေကာ္ဖီမစ္ထုပ္သာ မ်ားမ်ားေဆာင္ထား။ အခ်ိဳအခ်ဥ္ ကြမ္းယာေဆးလိပ္ အားလံုးသံုးစြဲႏုိင္သည္။ မိလႅာအုိးမထမ္းခ်င္ဘူးလား။ ေကာ္ဖီမစ္ ၁၅ ထုပ္ေပးလွ်င္ အလုပ္ျဖစ္သည္။
‘‘႐ုိက္တာ၊ ႏွက္တာေတာ့ လံုး၀မရိွဘူး။ ပါးစပ္ကေတာ့ အေျပာအဆိုနည္းနည္းၾကမ္းတာေပါ့။ အလုပ္လည္း အရမ္းႀကီး ေသလုေအာင္မခုိင္းဘူး။ ေျမႀကီးသယ္၊ အပင္ေရေလာင္း၊ ဒါေလာက္ပဲ။ ေဆးလိပ္ေတာ့ မေသာက္နဲ႔။ အမႈအရမ္းႀကီးတယ္။ အခုေထာင္ထဲမွာ ေဆးလိပ္မိရင္ တိုက္ပိတ္ခံရမယ္။ ေကာ္ဖီမစ္ထုပ္သာ ေဆာင္ထား။ ထမင္းကေတာ့ သိပ္မေကာင္းဘူး။ ဆန္ကြဲေတြေပါ့။ အသားဟင္း ႏွစ္ရက္ေကြၽးတယ္။ အသားမစားတဲ့သူကုိ ဘဲဥသံုးလံုးေကြၽးတယ္။ တန္းစီးေတာ့ ရိွတယ္။ ဗာရာလည္းရိွတယ္’’ဟု မူးယစ္ရမ္းကားမႈျဖင့္ ေထာင္က်ၿပီး ဇြန္လ ၁၃ ရက္ နံနက္က ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည့္ ကုိေအးမင္း(အမည္လႊဲ)ကေျပာသည္။
ေထာင္၀င္စာလာေတြ႕သူမ်ား၏ အထုပ္ထဲမွ ရွာေဖြေရး အေၾကာင္းျပလုယက္ယူငင္မႈမ်ားကေတာ့ မရိွသေလာက္ျဖစ္ေသာ္လည္း မိမိ၏ အက်ဥ္းသားနာမည္တပ္၍ အထုပ္ကုိ ကာယကံရွင္လက္ထဲ အေရာက္ပုိ႔ႏုိင္လွ်င္ စိတ္အခ်ရဆံုးဟု ဇြန္လ ၁၃ ရက္က ကိုေအးမင္းႏွင့္ အမႈတြဲျဖစ္ၿပီး အတူလြတ္ေျမာက္လာသူ ကုိသက္ေထြး(အမည္လႊဲ)ကေျပာသည္။
‘‘အရင္လုိေတာ့ အထုပ္ေတြေျဖၿပီး လုယူတာ ဘာညာမရိွဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဂိတ္၀န္ထမ္းကို ေပးရင္ေတာ့ဗ်ာ ေကာ္ဖီမစ္အထုပ္ႀကီးသံုးထုပ္ဆိုရင္ ကိုယ့္လူက တစ္ထုပ္တစ္၀က္ေလာက္ပဲရမယ္။ ဒါေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ ပုိက္ဆံဆိုလည္း တစ္ေသာင္းေပးရင္ တစ္ဆယ္တိုးျဖတ္ယူတယ္။ ပုိက္ဆံက်ေတာ့ အက်ဥ္းသားကုိင္ခြင့္မရေတာ့ ၀န္ထမ္းကတစ္ဆင့္ပဲ သြင္းရတာေလ။ ပုိက္ဆံသြင္းရင္ေတာ့ ေပးရတယ္။ ေထာင္၀င္စာမလာတဲ့ အက်ဥ္းသားက်ေတာ့ မ်က္ႏွာအရမ္းငယ္ရတာေပါ့ဗ်ာ’’ဟု ၎ကေျပာသည္။
ေထာင္ပုိုင္ႀကီးက ေငြေပး၍မရဆုိေသာ္လည္း ေထာင္၏ အေဆာင္တြင္း မဟုတ္ဘဲ ျပင္ပအလုပ္(ဘုတ္)မ်ားျဖစ္သည့္ ေထာင္တြင္း စုိက္ခင္း၊ ပ်ဳိးခင္း၊ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္၊ ေရသန္႔စက္႐ံု စသည့္အျပင္ ဘုတ္မ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ခြင့္၊ သက္ေသာင့္သက္သာ အလုပ္လုပ္ခြင့္ရရန္ သူ႔ေစ်းႏွင့္သူရိွသည္။ ယုတ္စြအဆံုး ေထာင္တြင္း အဘိဓမၼာသင္တန္း ဆယ္ရက္စခန္း၀င္ခ်င္လွ်င္ပင္ သူ႔လိုင္းႏွင့္သူရိွသည္။
‘‘အျပင္ဘုတ္လုပ္ခ်င္ရင္ ေထာင္တာ၀န္ရိွသူကုိ အပ္ရတယ္။ အပ္ထည္ေပါ့။ တစ္သိန္းခြဲ ေပးရတယ္။ သက္ဆုိင္ရာအလုပ္ဘုတ္ကုိေရာက္ရင္ တာ၀န္ခံကုိ ခုနစ္ေသာင္းထပ္ေပးရတယ္။ ႏွစ္သိန္းေလာက္ရိွရင္ျဖစ္တယ္။ အျပင္ဘုတ္က်ေတာ့ ေထာင္၀င္စာလည္း အိမ္နဲ႔ ေအးေအးေဆးေဆး ေတြ႕လို႔ရတာေပါ့’’ဟု ေထာင္တြင္းအျပင္ဘုတ္က် အက်ဥ္းသားတစ္ဦးကေျပာသည္။ ေထာင္တာ၀န္ရိွသူ ဘယ္သူဆိုတာကိုေတာ့ ၎က ထုတ္ေဖာ္မေျပာၾကားလုိေပ။
ဧကေပါင္း ၁၅၂ ဧက က်ယ္၀န္းၿပီး အက်ဥ္းသား ၇၀၀၀ ရိွေသာ အင္းစိန္ေထာင္တြင္ ၀န္ထမ္းအင္အားမွာ ၅၆၈ ဦးသာရိွသည္။ ေထာင္၀န္ထမ္းႏွင့္ ေထာင္သား အင္အားမမွ်တမႈေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ရွာေဖြေရးကေတာ့ မျဖစ္မေန လုပ္ကုိလုပ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေက်ာ္ေဌးကေျပာသည္။ ရွာေဖြေရးအေၾကာင္းျပၿပီး အက်ဥ္းသားပစၥည္းသိမ္းဆည္းယူငင္မႈမ်ားကုိ အက်ဥ္းသားမ်ားက မေက်နပ္ၾကေပ။ ‘‘ရွာေဖြေရးက ေထာင္ရဲ႕အသက္ပဲ။ ရွာေဖြေရးလုပ္မွ သူတုိ႔ထြက္မေျပးမွာ။ ၀န္ထမ္းေတြကုိ အႏၲရာယ္မျပဳမွာေပါ့။ တခ်ဳိ႕က အရွာမခံခ်င္ဘူး။ အတၱကို ေရွ႕တန္းတင္တယ္။ တခ်ိဳ႕၀န္ထမ္းေတြက်ေတာ့လည္း ၾကက္သားေၾကာ္ေတြ႕ရင္ေတာင္ ယူခ်င္တာ။ တဟဲ့ဟဲ့လုပ္ရတယ္။ မယူဘူး မေျပာပါဘူး။ ဒါမ်ိဳးရိွၾကတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ည့ံရင္ ျဖစ္မွာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္က ဒါမ်ိဳးအျဖစ္မခံဘူး’’ဟု ဦးေက်ာ္ေဌးကေျပာသည္။
ေထာင္တြင္း ခုနစ္သိန္းေပးလွ်င္ ဟန္းဖုန္းတစ္လံုးရသည္ဆုိတာကိုေတာ့ ဦးေက်ာ္ေဌးက ခါးခါးသီးသီးျငင္းဆန္သည္။ သန္းေခါင္စာရင္းမွာပါမွ ေထာင္၀င္စာ ေပးေတြ႕သည့္ စနစ္ကလည္း လိုအပ္ေနဆဲဟုဆုိသည္။
ေထာင္ထဲတြင္ စာေမးပြဲေအာင္သည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားရိွလာျခင္းကုိ ေထာင္ႏွင့္ ေထာင္အာဏာပုိင္မ်ား အားလံုးဂုဏ္ယူေသာ္လည္း ဒါတစ္ခုတည္းႏွင့္ေတာ့ ေထာင္စနစ္ကုိ သာဓုမေခၚ ႏုိင္ေသးေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ အင္းစိန္ေထာင္တြင္ ႏွစ္ရွည္က်ခံခဲ့ဖူးသူ ေရွ႕ေနဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္ကေျပာသည္။ ‘‘ေထာင္မွာ စာေမးပြဲေျဖခြင့္ေပးတာ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီတယ္။ တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အတတ္ပညာေပါင္းစံု သင္ေပးတယ္။ အခု အင္းစိန္မွာက စားပင္သီးပင္ စုိက္တာေလာက္၊ ထမင္းဟင္းခ်က္ ဒီေလာက္ပဲရိွတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေထာင္အေဆာက္အအံုေတြက ႏွစ္တစ္ရာေက်ာ္ေနလို႔ အက်ဥ္းသားေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ရိွတယ္’’၎ကေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အင္းစိန္ေထာင္မွာ အႀကီးဆံုးျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာၾကက္ေျခနီေကာ္မတီအဖဲြ႕ (ICRC)၊ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာကိုယ္စားလွယ္၊ JICA စသည့္ ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႕အစည္းမ်ားလာတုိင္း စံျပနမူနာအျဖစ္ စစ္ေဆးခြင့္ေပးသည့္ ေထာင္လည္းျဖစ္သည္။ အစိုးရသစ္လက္ထက္တြင္ အင္းစိန္ေထာင္ႀကီးသုိ႔ ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႕မ်ားအားလံုး လာေရာက္ေလ့လာခြင့္ေပးထားသည္။
အင္းစိန္ဗဟိုအက်ဥ္းေထာင္ကုိ အစိုးရသစ္လက္ထက္တြင္ Correctional Department ဟု အမည္ေျပာင္းလဲၿပီး ဆုိးညစ္ေသာ ေထာင္သမုိင္းကုိ ေျပာင္းလဲဖို႔ ႀကိဳးစားေနသည္။ ကုိလုိနီေခတ္က ျပ႒ာန္းထားေသာ အက်ဥ္းေထာင္လက္စြဲဥပေဒတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမည့္ အခ်က္အခ်ိဳ႕ရိွသလုိ အခ်က္အလက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေထာင္အာဏာပုိင္တုိ႔၏ ေမ့ေလ်ာ့မႈမ်ားခံေနရသည္။ ေထာင္ဥပေဒကုိေျပာင္းဖို႔ လႊတ္ေတာ္က လုပ္ေဆာင္ေနသကဲ့သုိ႔ ေထာင္သမုိင္းကိုေျပာင္းဖုိ႔ ေထာင္အာဏာပုိင္တုိ႔မွာ တာ၀န္ရိွပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေအာက္ေျခက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုမႈကုိ ဗဟုိအစိုးရအဆင့္ဆင့္ကလည္း လက္ခံနားလည္ျမႇင့္တင္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ ေနရာတုိင္းႀကိဳးနီစနစ္ျဖင့္ ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွလုပ္ရန္ ကန္႔သတ္ခံထားရျခင္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလုိေသာ ေထာင္၀န္ထမ္းမ်ားအတြက္ အကန္႔အသတ္တစ္ခု ျဖစ္ေနသည္။
ဆိုးညစ္ေသာ အင္းစိန္ေထာင္သမုိင္းကုိ သမုိင္းသစ္ေရးထိုးႏိုင္မလား ဆုိတာကေတာ့ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္သည္။
၂၀၁၀ ေနာက္ပုိင္း အင္းစိန္ေထာင္တြင္ ယခင္က ေက်ာက္ခဲ၊ သဲအလိမ္းလိမ္းျဖင့္ မ၀ေရစာ ေထာင္ထမင္းကုိ ယခုေတာ့ ႀကိဳက္သေလာက္ အ၀စားခြင့္ေပးသည္။ ဆန္ျဖဴဆုိေသာ္လည္း ဆန္ကြဲသာသာျဖစ္ၿပီး ေက်ာက္ခဲႏွင့္ သဲတုိ႔ မပါသည့္ သန္႔ရွင္းေသာထမင္း ျဖစ္လာသည္။ တစ္ပတ္ႏွစ္ရက္ ၾကက္သားကို မွ်စ္ခ်ဥ္၊ ကုလားပဲတုိ႔ျဖင့္ေရာေသာ အသားဟင္းကုိ အက်ဥ္းသားတစ္ဦးလွ်င္ ၆၂၅ က်ပ္ႏႈန္းျဖင့္ စီစဥ္ေကြၽးေမြးသည္။
ေရကန္ေစာင့္ ဗာရာေအာ္မွ ခပ္ခ်ဳိးခြင့္ရေသာ ေရခ်ိဳးစနစ္မရိွေတာ့ဘဲ စိတ္ႀကိဳက္အ၀ခ်ိဳးႏုိင္ေသာ ေရကန္ႀကီးမ်ား ထပ္ျဖည့္တည္ေဆာက္ထားသည္။ ေထာင္၀င္စာေတြ႕ခ်ိန္ကုိ ၁၅ မိနစ္မွ နာရီ၀က္ တိုးေပးလုိက္သည္။ သတင္းစာအပုိင္းအစေလးမ်ားေတြ႕လွ်င္ပင္ အနည္းဆံုး ေထာင္ခုနစ္ႏွစ္ ထပ္ခ်ႏုိင္ေသာ အင္းစိန္ေထာင္ထဲသုိ႔ လစဥ္အပတ္စဥ္ႏွင့္ ေန႔စဥ္ထုတ္သတင္းစာ စာနယ္ဇင္းမ်ား ႀကိဳက္သေလာက္ သယ္ယူဖတ္႐ႈခြင့္ျပဳခဲ့သည္။ အက်ဥ္းသားအခ်င္းခ်င္း ဗုိလ္က်စုိးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့ေသာ တန္းစီးစနစ္မထားေတာ့ဟု ဆုိသည္။
ယခင္အစဥ္အဆက္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအခ်ိဳ႕ ျဖစ္ေစခ်င္ခဲ့ေသာ ေထာင္စာၾကည့္တုိက္ကုိ လက္ရိွေထာင္ပုိင္ ဦးေက်ာ္ေဌးက ေရြ႕လ်ားစာၾကည့္တုိက္အျဖစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေနသည္။ စာမတတ္သူ အက်ဥ္းသားမ်ားကုိ သူငယ္တန္းတြင္ ေက်ာင္းျပန္တက္ခုိင္းၿပီး မသင္မေနရ စာသင္ၾကားေရးစနစ္ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ခဲ့သည္။ နာမည္ေက်ာ္လွေသာ ေထာင္တြင္း႐ုိက္ႏွက္ညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ား လံုး၀မရိွေတာ့။ အက်ဥ္းသားကုိ လက္သီးျဖင့္ထုိးခဲ့ေသာ ရဲေဘာ္ကုိပင္ ေထာင္ပိုင္ဦးေက်ာ္ေဌးက ဥပေဒအရ တာ၀န္ရပ္စဲခဲ့သည္။
ေထာင္၏အေဆာင္တုိင္းတြင္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ ၫႊန္ၾကားမႈျဖင့္ ႐ုပ္ျမင္သံၾကား ၿဂိဳဟ္တုစေလာင္းမ်ား တပ္ဆင္ထားသည္။ အက်ဥ္းသားတုိင္း အားလပ္ခ်ိန္တြင္ လြတ္လပ္စြာၾကည့္ႏုိင္သည္။ ေထာင္တြင္း ဘယ္အက်ဥ္းသားကုိမွ် သံေျခခ်င္းမခတ္ေတာ့။ ေနာက္တစ္မႈရိွ၍ ႐ံုးထုတ္မွသာ ေျခခ်င္းခတ္သည္။
အင္းစိန္ေထာင္ကမၻာေက်ာ္ရျခင္း၏ အဓိကအေၾကာင္းမွာ စစ္အစိုးရလက္ထက္က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္စက္ညႇဥ္းပန္းျခင္းေၾကာင့္ပင္။ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း ကုိ၀င္းႏုိင္ဦးသည္ ေထာင္မွလြတ္ေျမာက္ၿပီး ၁၉၉၀ ၀န္းက်င္တြင္ ဘန္ေကာက္အေျခစုိက္ သတင္းစာတစ္ေစာင္၌ ‘‘အင္းစိန္ေထာင္မွ ငရဲခန္းမ်ား’’ အမည္ျဖင့္ ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ရာ အင္းစိန္ေထာင္ညႇဥ္းပန္းမႈမ်ားမွာ ကမၻာ့စာမ်က္ႏွာတြင္ မဖံုးႏုိင္မဖိႏုိင္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။
‘‘အရင္အစိုးရလက္ထက္တုန္းက ေထာင္ကလိုတာထက္ ပုိနာမည္ပ်က္ရတာ ေထာက္လွမ္းေရးတခ်ိဳ႕က ေထာင္၀န္ထမ္း၀တ္စံု၀တ္ၿပီး ၀င္႐ိုက္ႏွက္ၾကတာပါ။ ေထာင္အာဏာပုိင္ဆုိတာကလည္း ေထာက္လွမ္းေရးလုပ္တာကုိ ဘာမွမတတ္ႏုိင္ဘူး။ ဒီတုိင္းၾကည့္ေနခဲ့ရတာ။ စာဥသီခ်င္းဖြင့္ၿပီး ႐ုိက္ခဲ့တာဆုိ စာဥစစ္ဆင္ေရးဆုိၿပီး နာမည္အရမ္းႀကီးခဲ့တယ္’’ဟု ေထာင္မွဴးႀကီးေဟာင္း ဦးခင္ေမာင္ျမင့္ကေျပာၾကားသည္။
၈၈ အေရးေတာ္ပုံမွစ၍ ေထာင္က်ခဲ့သည့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေထာင္တြင္းညႇဥ္းပန္းႏွိပ္စက္မႈမ်ားေၾကာင့္ ေရာဂါနာမည္မတပ္ႏုိင္ဘဲ ေသဆံုးခဲ့ရျခင္း၊ ေထာင္မွလြတ္ခဲ့ေသာ္လည္း ႏွိပ္စက္ဒဏ္ရာမ်ားေၾကာင့္ ကုိယ္အဂၤါအစိတ္အပုိင္းမ်ား ခ်ိဳ႕ယြင္းခဲ့ရျခင္း၊ အဆုတ္အသည္းကဲ့သုိ႔ ကုသရန္ ခက္ခဲေသာ နာတာရွည္ေရာဂါမ်ား လက္ေဆာင္အျဖစ္ရရိွျခင္း၊ မမာမက်န္းျဖစ္ေသာ္လည္း ေဆး၀ါးကုသခြင့္မေပးျခင္း စသည့္ ေထာင္အာဏာပုိင္တုိ႔၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈမ်ားကုိ ႏုိင္ငံတကာကပင္ အံ့ၾသထိတ္လန္႔ခဲ့ရသည္။
‘‘ေထာင္တြင္းေျပာင္းလဲမႈေတြကုိ ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အမွန္တကယ္ ေဆး၀ါးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈလုိအပ္ေနတဲ့ အက်ဥ္းသားေတြကုိ ေဆးကုသခြင့္ရဖို႔ အဆင့္ဆင့္တင္ျပၿပီး ခြင့္ျပဳခ်က္ယူရတာ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က လက္ေတြ႕ခံစားခဲ့ရေတာ့ အရမ္းသိတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လုိအပ္တဲ့ ကုသေစာင့္ေရွာက္မႈေတြ အမွန္တကယ္ေပးဖို႔ အက်ဥ္းေထာင္အာဏာပုိင္ေတြကုိ တုိက္တြန္းပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔လုိ အဖဲြ႕ေတြကုိ အက်ဥ္းေထာင္အတြင္း ၀င္ေရာက္ေလ့လာခြင့္ေပးသင့္ပါတယ္။ အခုထိ ဒါကုိ ျပည္ထဲေရးက ခြင့္မျပဳေသးပါဘူး’’ဟု ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္းမ်ားအဖြဲ႕မွ ဦးျမင့္ေအာင္ကေျပာသည္။
ထို႔အျပင္ ေထာင္တြင္းေရသန္႔စက္မ်ား တပ္လုိက္ၿပီး ေသာက္ေရႏွင့္ ထမင္းဟင္းခ်က္ျပဳတ္ျခင္းကအစ ေရသန္႔သာသံုးသည္။ အင္းစိန္ေထာင္ေခါင္မိုးမ်ားတြင္ ေႏြေနပူကုိ အံတုႏုိင္ရန္ ေရပုိက္မ်ားသြယ္တန္းထားၿပီး ေရဖ်န္းအေအးဓာတ္ေပးထားသည္။ တစ္ေထာင္လံုး စီးမိုးျမင္ႏိုင္သည့္ CCTV ကင္မရာမ်ား တပ္ထားသည္။ ကဲဒီေလာက္ႏွင့္ေတာ့ အင္းစိန္ေထာင္ႀကီး လံုး၀ေျပာင္းလဲသြားၿပီလား။
ႏွစ္ရွည္လမ်ား စနစ္ဆိုးတစ္ခုကုိ ေျပာင္းလဲရန္ မဆုိထားႏွင့္ အရိွန္ရပ္တန္႔ရန္ပင္ မလြယ္လွေပ။ ထို႔ေၾကာင့္ အင္းစိန္ေထာင္ႀကီး လံုး၀ေျပာင္းလဲရန္ မလြယ္ကူေသး။ လက္ရိွ ဆယ္တန္းေျဖခြင့္ရေအာင္ လုပ္ေပးေသာ ေထာင္၏ အႀကီးဆံုးေထာင္ပုိင္ႀကီး ဦးေက်ာ္ေဌးက ေငြေပး၍ လုပ္ရင္ရသည့္ ကိစၥတစ္ခုမွမရိွဟု အာမခံထားေသာ္လည္း ဒီေလာက္ႀကီးသည့္ ေထာင္အတြင္း လံုး၀ကင္းရွင္းသည္ေတာ့ မဆိုႏုိင္ပါဟု ေျပာသည္။
ဥပမာ ေရာဂါတစ္ခုခုကို အေၾကာင္းျပ၍ ေထာင္ေဆး႐ံုတြင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ား တက္ေရာက္ကုသျခင္း၊ ေဆးစာအတုလုပ္၍ သက္ေသခံျခင္းေၾကာင့္ အထက္က လာေရာက္စစ္ေဆးမႈ ငါးႀကိမ္ျပဳလုပ္ထားၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာသည္။
‘‘ခုလည္းရိွေနတယ္။ ေဆး႐ံုမွာ ၁ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္ကုေနတာ။ ေထာင္ ဒီေလာက္ႀကီးတာ အားလံုးေကာင္းတယ္လို႔ မေျပာပါဘူး။ ေငြေပးၿပီးလုပ္လို႔ရတဲ့ ျပႆနာမရိွဘူး။ ကြၽန္ေတာ့္လက္ထက္မွာ။ ၀န္ထမ္းေတြကုိ ေျပာထားတယ္။ ေစတနာရိွလုိ႔ ပန္းသီးတစ္လံုးေကြၽးရင္ စားလုိက္။ ပုဆိုးတစ္ထည္ေပးရင္ ၀တ္လိုက္။ ကြၽဲကူးေရပါေပါ့။ ဒါလုပ္ေပးမယ္ဆုိၿပီးေတာင္းရင္ ညစ္တာ။ ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ အသံၾကားတာနဲ႔ ေျပာင္းရေရႊ႕ရလုပ္တယ္’’ဟု ၎ကေျပာသည္။ ယခင္က အင္းစိန္ေထာင္တြင္း ကုန္ပစၥည္းဖလွယ္ေရးအတြက္ တန္ဖိုးႀကီးပစၥည္းမွာ ေဆးလိပ္ျဖစ္သည္။ ယခု ဦးေက်ာ္ေဌး လက္ထက္တြင္ ေကာ္ဖီမစ္ထုပ္မ်ားက ေထာင္ထဲတြင္ ပိုက္ဆံထက္ ပုိၿပီးတန္ဖိုးရိွသည္။ ေကာ္ဖီမစ္ထုပ္သာ မ်ားမ်ားေဆာင္ထား။ အခ်ိဳအခ်ဥ္ ကြမ္းယာေဆးလိပ္ အားလံုးသံုးစြဲႏုိင္သည္။ မိလႅာအုိးမထမ္းခ်င္ဘူးလား။ ေကာ္ဖီမစ္ ၁၅ ထုပ္ေပးလွ်င္ အလုပ္ျဖစ္သည္။
‘‘႐ုိက္တာ၊ ႏွက္တာေတာ့ လံုး၀မရိွဘူး။ ပါးစပ္ကေတာ့ အေျပာအဆိုနည္းနည္းၾကမ္းတာေပါ့။ အလုပ္လည္း အရမ္းႀကီး ေသလုေအာင္မခုိင္းဘူး။ ေျမႀကီးသယ္၊ အပင္ေရေလာင္း၊ ဒါေလာက္ပဲ။ ေဆးလိပ္ေတာ့ မေသာက္နဲ႔။ အမႈအရမ္းႀကီးတယ္။ အခုေထာင္ထဲမွာ ေဆးလိပ္မိရင္ တိုက္ပိတ္ခံရမယ္။ ေကာ္ဖီမစ္ထုပ္သာ ေဆာင္ထား။ ထမင္းကေတာ့ သိပ္မေကာင္းဘူး။ ဆန္ကြဲေတြေပါ့။ အသားဟင္း ႏွစ္ရက္ေကြၽးတယ္။ အသားမစားတဲ့သူကုိ ဘဲဥသံုးလံုးေကြၽးတယ္။ တန္းစီးေတာ့ ရိွတယ္။ ဗာရာလည္းရိွတယ္’’ဟု မူးယစ္ရမ္းကားမႈျဖင့္ ေထာင္က်ၿပီး ဇြန္လ ၁၃ ရက္ နံနက္က ျပန္လည္လြတ္ေျမာက္လာသည့္ ကုိေအးမင္း(အမည္လႊဲ)ကေျပာသည္။
ေထာင္၀င္စာလာေတြ႕သူမ်ား၏ အထုပ္ထဲမွ ရွာေဖြေရး အေၾကာင္းျပလုယက္ယူငင္မႈမ်ားကေတာ့ မရိွသေလာက္ျဖစ္ေသာ္လည္း မိမိ၏ အက်ဥ္းသားနာမည္တပ္၍ အထုပ္ကုိ ကာယကံရွင္လက္ထဲ အေရာက္ပုိ႔ႏုိင္လွ်င္ စိတ္အခ်ရဆံုးဟု ဇြန္လ ၁၃ ရက္က ကိုေအးမင္းႏွင့္ အမႈတြဲျဖစ္ၿပီး အတူလြတ္ေျမာက္လာသူ ကုိသက္ေထြး(အမည္လႊဲ)ကေျပာသည္။
‘‘အရင္လုိေတာ့ အထုပ္ေတြေျဖၿပီး လုယူတာ ဘာညာမရိွဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဂိတ္၀န္ထမ္းကို ေပးရင္ေတာ့ဗ်ာ ေကာ္ဖီမစ္အထုပ္ႀကီးသံုးထုပ္ဆိုရင္ ကိုယ့္လူက တစ္ထုပ္တစ္၀က္ေလာက္ပဲရမယ္။ ဒါေတာ့ ေသခ်ာတယ္။ ပုိက္ဆံဆိုလည္း တစ္ေသာင္းေပးရင္ တစ္ဆယ္တိုးျဖတ္ယူတယ္။ ပုိက္ဆံက်ေတာ့ အက်ဥ္းသားကုိင္ခြင့္မရေတာ့ ၀န္ထမ္းကတစ္ဆင့္ပဲ သြင္းရတာေလ။ ပုိက္ဆံသြင္းရင္ေတာ့ ေပးရတယ္။ ေထာင္၀င္စာမလာတဲ့ အက်ဥ္းသားက်ေတာ့ မ်က္ႏွာအရမ္းငယ္ရတာေပါ့ဗ်ာ’’ဟု ၎ကေျပာသည္။
ေထာင္ပုိုင္ႀကီးက ေငြေပး၍မရဆုိေသာ္လည္း ေထာင္၏ အေဆာင္တြင္း မဟုတ္ဘဲ ျပင္ပအလုပ္(ဘုတ္)မ်ားျဖစ္သည့္ ေထာင္တြင္း စုိက္ခင္း၊ ပ်ဳိးခင္း၊ လက္ဖက္ရည္ဆုိင္၊ ေရသန္႔စက္႐ံု စသည့္အျပင္ ဘုတ္မ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ခြင့္၊ သက္ေသာင့္သက္သာ အလုပ္လုပ္ခြင့္ရရန္ သူ႔ေစ်းႏွင့္သူရိွသည္။ ယုတ္စြအဆံုး ေထာင္တြင္း အဘိဓမၼာသင္တန္း ဆယ္ရက္စခန္း၀င္ခ်င္လွ်င္ပင္ သူ႔လိုင္းႏွင့္သူရိွသည္။
‘‘အျပင္ဘုတ္လုပ္ခ်င္ရင္ ေထာင္တာ၀န္ရိွသူကုိ အပ္ရတယ္။ အပ္ထည္ေပါ့။ တစ္သိန္းခြဲ ေပးရတယ္။ သက္ဆုိင္ရာအလုပ္ဘုတ္ကုိေရာက္ရင္ တာ၀န္ခံကုိ ခုနစ္ေသာင္းထပ္ေပးရတယ္။ ႏွစ္သိန္းေလာက္ရိွရင္ျဖစ္တယ္။ အျပင္ဘုတ္က်ေတာ့ ေထာင္၀င္စာလည္း အိမ္နဲ႔ ေအးေအးေဆးေဆး ေတြ႕လို႔ရတာေပါ့’’ဟု ေထာင္တြင္းအျပင္ဘုတ္က် အက်ဥ္းသားတစ္ဦးကေျပာသည္။ ေထာင္တာ၀န္ရိွသူ ဘယ္သူဆိုတာကိုေတာ့ ၎က ထုတ္ေဖာ္မေျပာၾကားလုိေပ။
ဧကေပါင္း ၁၅၂ ဧက က်ယ္၀န္းၿပီး အက်ဥ္းသား ၇၀၀၀ ရိွေသာ အင္းစိန္ေထာင္တြင္ ၀န္ထမ္းအင္အားမွာ ၅၆၈ ဦးသာရိွသည္။ ေထာင္၀န္ထမ္းႏွင့္ ေထာင္သား အင္အားမမွ်တမႈေၾကာင့္ ေန႔စဥ္ရွာေဖြေရးကေတာ့ မျဖစ္မေန လုပ္ကုိလုပ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဦးေက်ာ္ေဌးကေျပာသည္။ ရွာေဖြေရးအေၾကာင္းျပၿပီး အက်ဥ္းသားပစၥည္းသိမ္းဆည္းယူငင္မႈမ်ားကုိ အက်ဥ္းသားမ်ားက မေက်နပ္ၾကေပ။ ‘‘ရွာေဖြေရးက ေထာင္ရဲ႕အသက္ပဲ။ ရွာေဖြေရးလုပ္မွ သူတုိ႔ထြက္မေျပးမွာ။ ၀န္ထမ္းေတြကုိ အႏၲရာယ္မျပဳမွာေပါ့။ တခ်ဳိ႕က အရွာမခံခ်င္ဘူး။ အတၱကို ေရွ႕တန္းတင္တယ္။ တခ်ိဳ႕၀န္ထမ္းေတြက်ေတာ့လည္း ၾကက္သားေၾကာ္ေတြ႕ရင္ေတာင္ ယူခ်င္တာ။ တဟဲ့ဟဲ့လုပ္ရတယ္။ မယူဘူး မေျပာပါဘူး။ ဒါမ်ိဳးရိွၾကတယ္။ ေခါင္းေဆာင္ည့ံရင္ ျဖစ္မွာပဲ။ ကြၽန္ေတာ္က ဒါမ်ိဳးအျဖစ္မခံဘူး’’ဟု ဦးေက်ာ္ေဌးကေျပာသည္။
ေထာင္တြင္း ခုနစ္သိန္းေပးလွ်င္ ဟန္းဖုန္းတစ္လံုးရသည္ဆုိတာကိုေတာ့ ဦးေက်ာ္ေဌးက ခါးခါးသီးသီးျငင္းဆန္သည္။ သန္းေခါင္စာရင္းမွာပါမွ ေထာင္၀င္စာ ေပးေတြ႕သည့္ စနစ္ကလည္း လိုအပ္ေနဆဲဟုဆုိသည္။
ေထာင္ထဲတြင္ စာေမးပြဲေအာင္သည့္ ေက်ာင္းသားမ်ားရိွလာျခင္းကုိ ေထာင္ႏွင့္ ေထာင္အာဏာပုိင္မ်ား အားလံုးဂုဏ္ယူေသာ္လည္း ဒါတစ္ခုတည္းႏွင့္ေတာ့ ေထာင္စနစ္ကုိ သာဓုမေခၚ ႏုိင္ေသးေၾကာင္း ႏုိင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈေၾကာင့္ အင္းစိန္ေထာင္တြင္ ႏွစ္ရွည္က်ခံခဲ့ဖူးသူ ေရွ႕ေနဦးေရာဘတ္စန္းေအာင္ကေျပာသည္။ ‘‘ေထာင္မွာ စာေမးပြဲေျဖခြင့္ေပးတာ ႏုိင္ငံတကာအဆင့္မီတယ္။ တျခားႏုိင္ငံေတြမွာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အတတ္ပညာေပါင္းစံု သင္ေပးတယ္။ အခု အင္းစိန္မွာက စားပင္သီးပင္ စုိက္တာေလာက္၊ ထမင္းဟင္းခ်က္ ဒီေလာက္ပဲရိွတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေထာင္အေဆာက္အအံုေတြက ႏွစ္တစ္ရာေက်ာ္ေနလို႔ အက်ဥ္းသားေတြအတြက္ အႏၱရာယ္ရိွတယ္’’၎ကေျပာသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အင္းစိန္ေထာင္မွာ အႀကီးဆံုးျဖစ္ၿပီး ႏုိင္ငံတကာၾကက္ေျခနီေကာ္မတီအဖဲြ႕ (ICRC)၊ ကုလသမဂၢလူ႔အခြင့္အေရးဆုိင္ရာကိုယ္စားလွယ္၊ JICA စသည့္ ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႕အစည္းမ်ားလာတုိင္း စံျပနမူနာအျဖစ္ စစ္ေဆးခြင့္ေပးသည့္ ေထာင္လည္းျဖစ္သည္။ အစိုးရသစ္လက္ထက္တြင္ အင္းစိန္ေထာင္ႀကီးသုိ႔ ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႕မ်ားအားလံုး လာေရာက္ေလ့လာခြင့္ေပးထားသည္။
အင္းစိန္ဗဟိုအက်ဥ္းေထာင္ကုိ အစိုးရသစ္လက္ထက္တြင္ Correctional Department ဟု အမည္ေျပာင္းလဲၿပီး ဆုိးညစ္ေသာ ေထာင္သမုိင္းကုိ ေျပာင္းလဲဖို႔ ႀကိဳးစားေနသည္။ ကုိလုိနီေခတ္က ျပ႒ာန္းထားေသာ အက်ဥ္းေထာင္လက္စြဲဥပေဒတြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမည့္ အခ်က္အခ်ိဳ႕ရိွသလုိ အခ်က္အလက္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ေထာင္အာဏာပုိင္တုိ႔၏ ေမ့ေလ်ာ့မႈမ်ားခံေနရသည္။ ေထာင္ဥပေဒကုိေျပာင္းဖို႔ လႊတ္ေတာ္က လုပ္ေဆာင္ေနသကဲ့သုိ႔ ေထာင္သမုိင္းကိုေျပာင္းဖုိ႔ ေထာင္အာဏာပုိင္တုိ႔မွာ တာ၀န္ရိွပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေအာက္ေျခက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုမႈကုိ ဗဟုိအစိုးရအဆင့္ဆင့္ကလည္း လက္ခံနားလည္ျမႇင့္တင္ေပးရန္ လိုအပ္သည္။ ေနရာတုိင္းႀကိဳးနီစနစ္ျဖင့္ ခြင့္ျပဳခ်က္ရမွလုပ္ရန္ ကန္႔သတ္ခံထားရျခင္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလုိေသာ ေထာင္၀န္ထမ္းမ်ားအတြက္ အကန္႔အသတ္တစ္ခု ျဖစ္ေနသည္။
ဆိုးညစ္ေသာ အင္းစိန္ေထာင္သမုိင္းကုိ သမုိင္းသစ္ေရးထိုးႏိုင္မလား ဆုိတာကေတာ့ ဆက္လက္ေစာင့္ၾကည့္ရမည္ျဖစ္သည္။
7Day Daily
0 comments:
Post a Comment