ကမၻာႀကီးကို ေျပာင္းလဲေစခဲ့တဲ့ မေတာ္တဆ တီထြင္မႈမ်ား

လူ႔အသက္ေပါင္း မ်ားစြာကို ကယ္တင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့ ေဆးပညာေလာက က တီထြင္မႈေတြ၊ တကမာၻလုံး သုံးစြဲ ေသာက္သုံးေနၾကတဲ့ အခ်ိဳရည္ေတြ၊ ယာဥ္ေတြ အတြက္ မရွိမျဖစ္တဲ့ ကားတာယာ တီထြင္ခဲ့မႈေတြ စတဲ့ တီထြင္မႈေတြဟာ မေတာ္တဆ ေတြ႔ခဲ့တဲ့ တီထြင္မႈေတြ ျဖစ္ေနတာ ေတြ႔ရပါတယ္။အံ့ၾသစရာ ေကာင္းေလာက္ေအာင္ကို အေရးပါခဲ့တဲ့ ပစၥည္းေတြ ျဖစ္ေနတာလည္း ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ဒီတပတ္ အတြက္ ေပါ့ေပါ့ပါးပါးဖတ္ ရေအာင္ အဲဒီ တီထြင္မႈေတြ အေၾကာင္း ေရးထားပါတယ္။

စတိန္းလက္စ္စတီး (Stainless Steel)

သင့္ရဲ႕ အိမ္မွာ၊ စားေသာက္ဆိုင္ေတြ၊ ဟိုတယ္ေတြမွာ အစားအေသာက္ေတြ တည္ခင္းဧည့္ခံရာမွာ သုံးတဲ့ဇြန္း၊ ခက္ရင္း၊ ဓားေတြဟာ စတိန္းလက္စ္စတီးနဲ႔ လုပ္ထားတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္။

အဲဒီ စတိန္းလက္စ္ စတီးေတြကို မူလအစ ၂၀ ရာစုတုန္းက ဇြန္း၊ ခက္ရင္းေတြ အတြက္ ရည္ရြယ္ တီထြင္ ထုတ္လုပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ပါဘူး။ ၂၀ ရာစုထဲမွာ လက္နက္ ထုတ္လုပ္တဲ့ သူေတြကေန အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး သတၱဳေဗဒပညာရွင္ ဟာရီဘယ္ရာရီ (Harry Brealy) ကို သံေခ်း၊ အညစ္အေၾကး မတက္တဲ့ ေသနတ္ေျပာင္း တီထြင္ဖို႔ ငွားရမ္းခဲ့ပါတယ္။

သိပ္မၾကာခင္မွာ သတၱဳေတြကို စားတတ္တဲ့ အရာ အမ်ိဳးမ်ိဳး၊ သံပုရာရည္လို အက္ဆစ္ေတြနဲ႔ပါ ဓာတ္မျပဳ၊ မစားတဲ့ သတၱဳဓာတ္ တမ်ိဳးျဖစ္တဲ့ စတိန္းလက္စ္ စတီးကို တီထြင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။
သူဟာ အစားအေသာက္ေတြ တည္ခင္း ဧည့္ခံရာမွာ သုံးတဲ့ဇြန္း၊ ခက္ရင္း၊ ဓားေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႔ စိတ္ကူး ရခဲ့ၿပီး စတိန္းလက္စ္စတီး ဇြန္း၊ ခက္ရင္း၊ ဓားေတြကို ထုတ္လုပ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေန႔ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ အစား အေသာက္ထည့္တဲ့ ပစၥည္းေတြ၊ မီးဖိုေခ်ာင္ ပရိေဘာဂေတြနဲ႔၊ စားေသာက္ ကုန္လုပ္ငန္းစက္႐ုံေတြမွာ စတိန္းလက္စ္ စတီးကို အေျမာက္အမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သုံးစြဲေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

လုံၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့မွန္ (Safety Glass)

ျပင္သစ္ ဓာတုေဗဒပညာရွင္ အက္ဒဝပ္ဘီနီဒစ္တုစ္ (Edouard Benedictus) ဟာ သူ႔စားပြဲေပၚက ဓာတ္ခြဲ ခန္းသံုး ဖန္ပုလင္းကို မေတာ္တဆ တိုက္မိသြားပါတယ္။

အဲဒီပုလင္းဟာ ေအာက္က်ၿပီး အစိတ္စိတ္ အမႊာမႊာ ကြဲသြားရမယ့္ အစား အက္သြားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။

အဲဒီအေျခအေနဟာ ထူးဆန္းေနတာေၾကာင့္ အေသးစိတ္ ေလ့လာၾကည့္တဲ့ အခါမွာ အဲဒီပုလင္းဟာ သိပ္မၾကာခင္ကပဲ ပလပ္စတစ္ဆဲလ္လူလို႔စ္ ႏိုက္ထရိတ္ (Plastic Cellulose Nitrate) ထည့္ထားတဲ့ အတြက္ ဖန္ပုလင္းရဲ႕ အတြင္းဘက္ကုိ အဲဒီ ဓာတုပစၥည္းသုတ္ထား သလိုျဖစ္ေနလုိ႔ အစိတ္စိတ္ အမႊာမႊာကြဲ မသြားတာကို သတိျပဳမိၿပီး လုံၿခံဳစိတ္ခ် ရတဲ့ မွန္ေတြကို တီထြင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

သူဟာ လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ မွန္ကို ၁၉၀၉ မွာ လံုၿခံဳစိတ္ခ် အႏၲရာယ္ကင္းတဲ့ ကားေတြ ထုတ္လုပ္ရာမွာ ကားမွန္ အေနနဲ႔ သံုးဖို႔ မူပိုင္ခြင့္ မွတ္ပံုတင္ခဲ့ေပမယ့္၊ ကားထုတ္လုပ္သူေတြက ကုန္က်စရိတ္ ေလ်ာ့ခ်ႏိုင္ေအာင္ အဲဒီမွန္ေတြ မသံုးခဲ့ပါဘူး။

ပထမကမာၻစစ္ မွာေတာ့ စစ္ပြဲေတြမွာ သံုးဖို႔ဓာတ္ေငြ႔ကာ မ်က္ႏွာဖံုး အတြက္အဲဒီမွန္ ေတြသံုးခဲ့ပါတယ္။ ေမာ္ေတာ္ကားေတြ မွာေတာ့ ၁၉၃၀ ေလာက္ ကစၿပီး တပ္ဆင္သံုးခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ကားတိုင္းမွာ သံုးျဖစ္ပါတယ္။

စူပါဂလူးေကာ္ (Super Glue)

ေသနတ္အေတြ အတြက္ ခ်ိန္သီးမွန္ကို ပလပ္စတစ္နဲ႔လုပ္ဖို႔ ႀကိဳးပမ္းရင္း စူပါဂလူးေကာ္ကို ေတြ႔ရွိခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကိုဒတ္ (Kodak) သုေတသန ဓာတ္ခြဲခန္းက သုေတသီ ဟာရီကူးဗား (Harry Coover) က ဆိုင္ယန္ ႏိုအခ႐ိုက္လိတ္(Cyano-acrylate) ကေန အရာ၀တၳဳ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ကပ္ႏိုင္ေစတဲ့ စူပါ ဂလူးေကာ္ကို ေတြ႔ရွိခဲ့ ပါတယ္။

အဲဒီ ေကာ္ရည္ေတြဟာ အရမ္း ေစးကပ္ေနတဲ့ အတြက္ သူ ရည္ရြယ္တီထြင္တဲ့ ပလပ္စတစ္မွန္ အတြက္ အသုံး မ၀င္ဘူး၊ အဆင္ မေျပဘူး ဆိုၿပီး မသုံးဘဲ ပယ္ခဲ့ပါတယ္။ ႏွစ္ေတာ္ေတာ္ ၾကာခဲ့ၿပီးမွ အဲဒါကို ျပန္သတိထားမိၿပီး ဒီေန႔ ေစ်းကြက္ တင္ေရာင္းခ်ေနတဲ့ စူပါဂလူးေကာ္ေတြ အျဖစ္ ေရာင္းခ်ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ေရာင္စုံရႊံ႕ေစးတု (Play Doh)

ကေလးေတြ အ႐ုပ္ေတြ လုပ္ ကစားဖို႔ ေရာင္စုံရႊံ႕ေစးလို ေရာင္စုံ အတုံးေလးေတြ ေရာင္းခ်တာ သတိထားမိမွာပါ။

အလြယ္ တကူေျခာက္မသြားဘဲ ရႊံ႕ေစးလို၊ ဂ်ံဳလုံးေတြလို ေပ်ာ့တြဲ ေနၿပီး ကေလးေတြ အ႐ုပ္မ်ိဳးစုံလုပ္ကစားဖို႔ ေရာင္းခ် ထားပါတယ္။ အဲဒီ ရႊံ႕ေစးလို အတုံးေလးေတြကို မူလအစ ၂၀ ရာစုတုန္းက နံရံကပ္စကၠဴေတြ သန္႔ရွင္း ေရးလုပ္ဖို႔ ကလီယိုမက္ဗစ္ကာ (Cleo McVicker) က ရည္ရြယ္ တီထြင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီ အခ်ိန္က ေအးတဲ့ ေဒသေတြမွာ အခန္းကို အပူေပးဖို႔ မီးေသြးေတြ သုံးခဲ့တဲ့ အတြက္ အခန္းေတြရဲ႕ နံရံက စကၠဴေတြ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ဖို႔ လိုပါတယ္။ အဲဒီ သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ဖို႔ ထြင္ထားတဲ့ ရႊံ႕ေစးတုေတြကို သူ႔သားက အ႐ုပ္လုပ္ ေဆာ့တာကို ေတြ႔ၿပီး အ႐ုပ္လုပ္ ေဆာ့ဖို႔ ရႊံ႕ေစးတု (Modeling Clay) ေတြ ေစ်းကြက္တင္ ေရာင္းခဲ့တာ အခုထိ ေရာင္းခ်ေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ပစ္တိုင္းေထာင္ စပရိန္ (Slinky)

ဒုတိယ ကမာၻစစ္ အတြင္းမွာ ေရတပ္ အင္ဂ်င္နီယာ ရစ္ခ်တ္ဂ်ိမ္းစ္ (Richard James) ကေန စစ္သေဘၤာေတြမွာ သုံးတဲ့ အထိအခိုက္ မခံတဲ့ ပစၥည္းကိရိယာေတြ အတြက္ စပရိန္ေတြကို တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီ စပရိန္တခုကို စမ္းသပ္ရင္း မေတာ္တဆ လက္ထဲက လြတ္က်သြားပါတယ္။ အဲဒီစပရိန္ဟာ သူ႔ဖာသာသူ ျပန္မတ္သြားတာ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီစပရိန္ေတြကို ကေလးေတြ ေဆာ့ဖို႔ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဓာတုဆိုးေဆး (Synthetic dye)

၁၈၅၆ မွာ ၁၈ႏွစ္သား ဓာတုေဗဒပညာရွင္ ၀ီလီယံပါကင္ (William Perkin) ဟာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကုသဖို႔ ေဆး ထုတ္လုပ္ ႏိုင္ဖို႔ အပတ္တကုတ္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ပါတယ္။

သူ႔ရဲ႕ စမ္းသပ္ႀကိဳးပမ္း မႈတခုဟာ လုံး၀လြဲေနၿပီး၊ ဘာမွ အလုပ္ မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ သူ႔ရဲ႕ ဓာတ္ခြဲခန္းသုံး ဖန္ပန္းကန္ အ၀ိုင္းျပားေလးထဲမွာ လွပတဲ့ မရမ္းေစ့ေရာင္ႏု ေတာက္ေနတာ ေတြ႔ရၿပီး ဓာတုဆိုးေဆးကို တီထြင္ ႏိုင္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ငွက္ဖ်ားေရာဂါ ကုသတဲ့ေဆး တီထြင္ဖို႔ ႀကံတာ ဓာတုဆိုးေဆး ေပၚေပါက္လာခဲ့တာ ဆိုေတာ့ အလြဲေကာင္း လို႔ပဲ ေျပာရမွာပါ။

မိုက္ခ႐ိုေ၀့ဖ္မီးဖို (Microwave Oven)

ခ်က္ျပဳတ္ ေကၽြးေမြးမယ့္သူ မရွိ၊ ခ်က္ျပဳတ္လည္း မစားခ်င္တဲ့ တကုိယ္တည္း လူပ်ိဳႀကီးေတြ ေက်းဇူး တင္ ရမယ့္ တီထြင္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။

အသင့္ခ်က္ျပဳတ္ထားတဲ့ အထုတ္ေတြ ၀ယ္လာၿပီး ေရခဲေသတၱာထဲ ထည့္ထားတဲ့ စားစရာေတြ ကို အလြယ္ တကူ ေႏႊးစားႏိုင္တဲ့ မိုက္ခ႐ိုေ၀့ဖ္မီးဖိုကို တီထြင္ထားလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီမီးဖိုကလည္း မေတာ္တဆ ေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့ တီထြင္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ၁၉၄၅ ဒုတိယကမာၻစစ္ အတြင္းမွာ ေရတပ္ ေရဒါအထူး ကၽြမ္းက်င္သူ ပါစီစပင္န္ဆာ (Percy Spancer) ဟာ မိုက္ခ႐ိုေ၀့ဖ္ေတြ ထုတ္လႊတ္တဲ့ ပစၥည္း ေရွ႕မွာ ဟိုဟိုဒီဒီ သြားလာ လုပ္ကိုင္ရင္း သူ႔ရဲ႕ အိပ္ကပ္ထဲက ေခ်ာကလက္ေတြ အရည္ ေပ်ာ္သြားတာ သတိျပဳမိခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ တျခားတဘက္က ေခ်ာကလက္ေတြကေတာ့ အရည္မေပ်ာ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။

အဲဒီအေျခအေနကို သူျပန္သံုးသပ္ၾကည့္ခဲ့တဲ့အခါမွာ မိုက္ခ႐ိုေဝ့ ေတြဟာ စားအေသာက္ေတြကို အပူေပးႏိုင္ေၾကာင္း သတိထား မိၿပီး တျခား အစားအေသာက္ေတြကို စပ္းသပ္ခဲ့ပါတယ္။

သူ ေနာက္ထပ္ စမ္းသပ္တာက ေျပာင္းေစ့ေတြ ျဖစ္ၿပီး ေျပာင္းဖူး ေပါက္ေပါက္ (Popcorn) ေဖာက္ၾကည့္ တာပါ။ တျခားအစား အေသာက္ေတြ စမ္းသပ္ရာမွာလည္း ေအာင္ျမင္ခဲ့ ပါတယ္။ အဲဒီ အခါမွာ သူဟာ မိုက္ခ႐ိုေဝ့သံုးၿပီး အစားအေသာက္ခ်က္ျပဳတ္၊ အပူေပးႏိုင္တဲ့စက္ကို တီထြင္ခဲ့ပါတယ္။

၁၉၄၇မွာ ေရသီယြန္ (Raytheon) ကေန ပထမဦးဆံုး မိုက္ခ႐ိုေ၀့ဖ္မီးဖိုကို တည္ေဆာက္ခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီမီးဖိုဟာ ေပါင္ ၇၅၀ ေလးၿပီး၊ ၅ေပခြဲျမင့္ကာ ကုန္က်စားရိတ္ ေဒၚလာ ၅၀၀၀ ေလာက္ ရိွပါတယ္။ အိမ္သံုး အေနနဲ႔ကေတာ့ ၁၉၅၀ ေလာက္ေရာက္ရိွ လာေပမယ့္ အရြယ္အစားနဲ႔ ေစ်းႏႈန္းေၾကာင့္ေရပန္းမစား ခဲ့ပါဘူး။

၁၉၆၇ မွာေတာ့ စားပြဲတင္ အရြယ္အစား ထုတ္လုပ္ႏိုင္ ခဲ့ၿပီးေစ်းႏႈန္းက လည္း ၄၉၅ေဒၚလာျဖစ္လာပါတယ္။

အဲဒီ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ အမ်ားျမင္ေတြ႔ေနၾကရတဲ့ မိုက္ခ႐ိုေ၀့ဖ္မီးဖိုေတြ ျဖစ္လာ၊ ထုတ္လုပ္ ေရာင္းခ်လာ ပါတယ္။

၁၉၄၅ ခုႏွစ္မွာ စတင္ခဲ့တဲ့ တီထြင္ ထုတ္လုပ္မႈဟာ ႏွစ္ေပါင္း ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ ၾကာ ၿပီးခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ ေတာ့ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံအိမ္ေတြရဲ႕ ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ မိုက္ခ႐ိုေ၀့ဖ္ မီးဖိုေတြ သံုးစြဲေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါတယ္။

မိုက္ခ႐ိုေ၀့ဖ္ေတြဟာ အစားအေသာက္ေတြကို အပူေပးႏိုင္ေၾကာင္း သတိထားမိၿပီး မိုက္ခ႐ိုေ၀့ဖ္မီးဖို (Microwave Oven) ေတြျဖစ္ လာတာပါ။

ကပ္ခြာ မွတ္စုစာရြက္ (Post-it Notes)

အိမ္က မိသားစုတေယာက္ကို၊ အခန္းေဖာ္သူငယ္ခ်င္း တေယာက္ေယာက္ကို၊ သင္ကိုယ္တိုင္ မေမ့ေအာင္၊ စာအုပ္ တအုပ္မွာ စာမ်က္ႏွာ မွတ္ထားႏိုင္ေအာင္ ေကာ္သုတ္ၿပီးသား စကၠဴေလးေတြ သုံးၾကပါတယ္။

မလိုအပ္ရင္ အလြယ္ တကူ ခြာလိုက္ႏိုင္ၿပီး ေကာ္ေတြ စကၠဴေတြလည္း ကပ္ၿပီး က်န္မေနလို႔ အဆင္ေျပပါ တယ္။

အဲဒီတီထြင္မႈကို ၁၉၆၈ မွာ စပင္ဆာ ဆီးလ္ဗား (Spencer Silver) ကေန သရီးအမ္ (3 M) အတြက္ သိပ္ မကပ္တဲ့ ေကာ္ေတြကို တီထြင္ရင္း၊ သူ႔ရဲ႕ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္ အာသာဖ႐ိုင္း (Arthor Fry) ကေန ေစ်းကြက္ တင္ေရာင္းခ်ဖို႔ သတိထားမိခဲ့ၿပီး ေစ်းကြက္တင္ ေရာင္းခ်ခဲ့လို႔ စာရြက္ မွတ္ဖို႔ မွတ္စုေတြ၊ မေမ့ေအာင္ ေရးမွတ္ဖို႔ သုံးတဲ့ ကပ္ခြာ စကၠဴေလးေတြ (Post-it Notes) ေတြ ဒီေန႔သုံးေနၾကရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ပလပ္စတစ္ (Plastic)

၁၉၀၀ ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္းေလာက္မွာ လွ်ပ္ကာ၊ အပူကာ ပစၥည္းတခု ရွဲလ္လက္ (Shellac) ကုိ အေရွ႕ ေတာင္ အာရွက ပိုးေတာင္မာ (beetle) ကေန ထုတ္လုပ္ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အဲဒီ ကုန္ၾကမ္းပစၥည္းကို တင္သြင္း ထုတ္လုပ္ဖို႔ မလြယ္ကူ ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒီ အတြက္ ဓာတုေဗဒပညာရွင္ လီယိုဟင္းန္ဒရစ္ ဘိတ္ကီလန္င္း (Leo Hendrik Backeland) ကေန အဲဒီ ပစၥည္း ၀ယ္သုံးမယ့္ ပိုက္ဆံတခ်ိဳ႕ကို အစားထိုး သုံးႏုိင္မယ့္ ပစၥည္းတခု တီထြင္ဖို႔ သုံးခဲ့ပါတယ္။

သူ႔ရဲ႕တီထြင္မႈကေန မိုေလာင္းၿပီး သုံးႏိုင္တဲ့ အျပင္ အပူခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားေပးတဲ့ အထိ ပုံေျပာင္း မသြားတဲ့ ပစၥည္းတခုျဖစ္တဲ့ ပလပ္စတစ္ကို တီထြင္ႏိုင္ခဲ့ ပါတယ္။

တက္ဖလြန္ (Teflon)

တက္ဖလြန္ (Teflon) သုတ္ထားတဲ့ ဒယ္အိုးေတြ၊ ခြက္ေတြက အိုးမကပ္ေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။

ၾကက္ဥေမႊေၾကာ္ လို အိုးကပ္တတ္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြ ေၾကာ္ခ်က္ရာမွာ ဆီအမ်ားႀကီး ထည့္စရာမလို ေတာ့ပါဘူး။ ဆီေလွ်ာ့စားေနတဲ့ ဒီေန႔ေခတ္မွာ ေတာ္ေတာ္ အဆင္ေျပပါတယ္။ အဲဒီ တက္ဖလြန္ ကို ေတြ႔ရွိခဲ့တာ ကလည္း စိတ္၀င္စား စရာပါ။

ဓာတုေဗဒပညာရွင္ ရြိဳင္းပလန္းကက္(Roy Plunkett) ဟာ ၂၀ရာစု အစပိုင္း ေလာက္က ဒူးပြန္႔ (DuPont) ကုမၸဏီမွာ အလုပ္ လုပ္ေနခဲ့ပါတယ္။

အဲဒီမွာ ေရခဲ ေစတဲ့အရာ ဓာတုပစၥည္း တခုကို စမ္းသပ္ရင္း ဓာတ္ျပဳမႈကင္းၿပီး အုိးမကပ္တဲ့ ဓာတု ပစၥည္းအသစ္ တခုကို ေတြ႔ရွိခဲ့ ပါတယ္။ ဒူးပြန္႔က အဲဒီ ဓာတုပစၥည္းကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ပဲ မွတ္ပုံတင္မူပိုင္ခြင့္ ရယူခဲ့ ပါတယ္။

အဲဒီ ဓာတုပစၥည္းက အခု လူအမ်ားသိေန၊ သုံးေနၾကတဲ့ တက္ဖလြန္ (Teflon) ျဖစ္ပါတယ္။

ဧရာ၀တီ