သတင္းစာေတြ နိဂုံးခ်ဳပ္ေတာ့မည္လား

Time သတင္းမဂၢဇင္းႀကီး၏  ‘ေထာင္စုႏွစ္၏ အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္ရပ္ ၁ဝဝ’ တြင္ ကမၻာ႔ပထမဆံုး သတင္းစာအျဖစ္ ဂ်ာမနီႏုိင္ငံ Strassburg ၿမိဳ႕ တြင္ ၁၆ဝ၉ ခုႏွစ္က စတင္ ထုတ္ေဝ ေသာဆက္ဆံေရးသတင္းစာ Relation ကို မွတ္တမ္းတင္ခဲ့သည္။

‘ဒီမုိကေရစီ စနစ္၏ သမၼာက်မ္းစာ’ ေဆာင္းပါး ၄ မ်က္ႏွာ၊ ဂယ္လီလီယို၏ နကၡတ္ၾကည့္  မွန္ေျပာင္းသတင္း၊ လူမႈေရးသတင္း အခ်ဳိ႕ ပါဝင္ေလသည္။သတင္းစာတြင္ ေခါင္းႀကီး၊ ေၾကာ္ ျငာ၊ ကာတြန္း၊ ထင္ျမင္ခ်က္တုိ႔ မပါဝင္ ေသာ္လည္း ကမၻာ႔ပထမဆံုး သတင္း စာ အျဖစ္ ကမၻာ႔မွတ္တမ္းဝင္ခဲ့သည္။  အမ်ားျပည္သူ အမ်ားစု ဖတ္႐ႈခြင့္ရ ေသာ သာမန္ျပည္သူတို႔ၾကားထဲ ထိုး ေဖာက္ဝင္ေရာက္ေသာ သတင္းစာကား ၁၈၃၃ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံမွ ထုတ္ေဝေသာ ‘တစ္ပဲနိ’သတင္းစာ ျဖစ္ သည္။ ယေန႔ေခတ္ ဖတ္႐ႈေနၾကရေသာ သတင္းစာ၏ ေရွ႕ေျပးသတင္းစာပင္ ျဖစ္ေတာ့သည္။

ဤတစ္ပဲနိသတင္းစာသည္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု၏ ပထမဆံုး သတင္းစာမဟုတ္ေပ။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပထမဆံုးထုတ္ေဝ ေသာ သတင္းစာမွာ ၁၆၉ဝ ျပည့္ႏွစ္ ထုတ္ ‘ေဘာ္စတြန္ေန႔စဥ္သတင္းစာ’ ျဖစ္သည္။ ၁၈၄၈ ခုႏွစ္တြင္ အေမရိကန္ သတင္းစာလုပ္ငန္း၌ ေၾကးနန္း သတင္း စာမ်ား စတင္ အသံုးျပဳလာခဲ့သည္။ ၁၈၇၃ ခုႏွစ္တြင္ သတင္းဓာတ္ပံုမ်ား၊ ၁၉၁၄ ခုႏွစ္တြင္အေမရိကန္သတင္းစာ ေလာက၌ ေအာ့ဖ္ဆက္စာပံုႏွိပ္စနစ္ကို စတင္ အသံုးျပဳလာခဲ့သည္။ သတင္းစာမ်ား လူထု အတြင္း ေရာက္ရိွေလေလ သတင္းစာလြတ္လပ္ ခြင့္မ်ား ပိုမိုေတာင္းဆုိလာၾကေလ ျဖစ္ ၿပီး အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ဖဲြ႕စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒအမွတ္ (၁) တြင္ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္သည္ လြတ္ လပ္စြာ ေရးသားထုတ္ေဝျခင္းအား ခ်ဳပ္ ခ်ယ္တားျမစ္ေသာ ဥပေဒကို မျပ႒ာန္း ရ ဟု ရွင္းရွင္းလင္း လင္း ေရးဆဲြ အတည္ ျပဳ ထားေလသည္။

သတင္းစာရိွေသာ ကမၻာ

၁၉ ရာစု အလယ္ပုိင္းေလာက္ မွစ၍ ႏွစ္ဆယ္ရာစု အကုန္ထိကား သတင္းစာသည္ ဒီမုိကေရစီ၏ ျပယုဂ္၊ မေကာင္ဆိုးဝါးတုိ႔ အတြက္ ႏွင္တံ၊ ျပည္ သူေတြအ တြက္ တံ ခြန္ျဖစ္ေလသည္။ ပထမျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒပါ ျပ႒ာန္း ခ်က္မ်ားအတုိင္း ဒီမိုကေရစီႏုိင္ငံႀကီး တစ္ႏုိင္ငံျဖစ္ေသာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံသည္ တစ္ဆံျခည္မွ်င္မွ် မတိမ္း မေစာင္း ဘဲ ခုိင္ခိုင္မတ္မတ္ ရပ္တည္ခဲ့ေလသည္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအတြင္း ျဖစ္ပြား ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ အမႈအခင္းမ်ားကို ၾကည့္လွ်င္ သိသာလွပါသည္။

၁၉၃၁ -နီးရားသတင္းစာ ႏွင့္ အစိုးရ (မင္နီဆိုးတားျပည္နယ္)
၁၉၇၁ – ဝါရွင္တန္ပို႔စ္သတင္းစာ ႏွင့္ အစိုးရ (ပင္တဂြန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္)
၁၉၇၂ – ဝါရွင္တန္ပို႔စ္သတင္းစာ ႏွင့္ အစိုးရ (ဝါးတားဂိတ္႐ုံးခ်ဳပ္)
၁၉၇၉ – တုိးတက္ေရးသတင္းစာ ႏွင့္ အစိုးရ (ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန)

ဤအမႈအခင္းအားလံုးတြင္ တရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က အစိုးရကုိျပစ္တင္ ႐ႈတ္ခ်ၿပီး သတင္းစာမ်ားကုိ အႏုိင္ေပးခဲ့ သည္ခ်ည္း ျဖစ္သည္။ ‘ဝါရွင္တန္ပို႔စ္ သတင္းစာ-ဝါးတား ဂိတ္အေရးအခင္း’ သည္ ကမၻာေက်ာ္အေရးအခင္း ျဖစ္ၿပီး သမၼတနစ္ဆင္ ႏုတ္ထြက္ေပးလိုက္ရ သည္။ ထို႔အတူပင္ ပင္တဂြန္ လွ်ဳိ႕ဝွက္ စာတမ္းမ်ား သတင္းစာမ်ား၌ ပံုႏွိပ္ ေဖာ္ျပျခင္းကို ကန္႔ကြက္တားဆီးေပး ရန္ အေမရိကန္ အစိုးရ၏ အဆုိျပဳခ်က္ မွာလည္း အေရးနိမ့္ခဲ့ရေလသည္။ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က လြတ္ လပ္စြာ ေရး သား ထုတ္ေဝခြင့္၏ မဟာ ရည္မွန္းခ်က္မွာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝျခင္း လုပ္ငန္းကုိ ကန္႔ကြက္တားဆီးျခင္း မျပဳ ရန္ပင္ ျဖစ္သည္…ဟု ဆံုးျဖတ္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေလ သည္။ ဤကား လြတ္ လပ္ေသာ သတင္း စာရိွေသာ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံ၏ ေရႊေရာင္ ဝင္းပခဲ့ေသာ ကာလတစ္ခု ျဖစ္သည္။ ယေန႔အခ်ိန္အထိလည္း သတင္းစာ၏ ဂုဏ္သေရေ လ်ာ့ ပါးျခင္း မရိွေ သး..။ သုိ႔ေသာ္…။

သတင္းစာအေပၚအျမင္မ်ား

၂ဝ ရာစု တစ္ေခတ္လံုး ေရပန္း အစားဆံုး အထိေရာက္ဆံုး၊ အေလးဂ႐ု အျပဳခံရဆံုး မီဒီယာမွာ သတင္းစာပင္  ျဖစ္သည္။ မနက္မိုးလင္း၍ မ်က္ႏွာသစ္ ၿပီး သည္ႏွင့္ ေကာ္ဖီႏွင့္အတူ သတင္း စာဖတ္႐ႈရျခင္းသည္ လူအမ်ားစုႀကီး၏ အစဲြလန္းဆံုး အေလ့အထ ျဖစ္လာ သည္။ ပန္းၿခံထဲမွာ၊ ေကာ္ဖီဆုိင္မွာ၊ မီး ရထားေပၚမွာ သက္ေသာင့္   သက္သာ ႏွင့္ သတင္းစာမွ မဖတ္ရလွ်င္ မျပည့္စံု သလိုလို၊ ေနမထိထိုင္မသာ မနက္ခင္း ျဖစ္ေတာ့သည္။ သို႔ေသာ္ သတင္းစာေတြ အေပၚ ထားေသာ သေဘာထားကေရာ ထပ္တူက်ပါရဲ႕လား။

သတင္းေထာက္ေတြ စုေဝးအလုပ္ လုပ္ကိုင္ရာေနရာဟာ အဲ့ဒီနယ္ေျမႏုိင္ငံ တည္တံ့ရွင္သန္ေရးအတြက္ အေရးႀကီး တဲ့ စတုတၴမ႑ိဳင္ စိုက္ထူရာေနရာ ျဖစ္တယ္။

(ေသာမတ္မေကၠာေလး)

အကယ္၍ သတင္းစာမရိွတဲ့ အစိုးရႏွင့္ အစိုးရမရိွတဲ့ သတင္းစာ ႏွစ္မ်ဳိးအနက္ တစ္ခုခုကုိ ေရြးခ်ယ္ ဆံုးျဖတ္ပါဆုိရင္ ဒုတိယကိုပဲ ကြၽန္ေတာ္ ေရြးမယ္။

(ေသာမတ္ဂ်က္ဖာဆင္)

သတင္းစာဆုိတာ မရိွမျဖစ္လုိအပ္ တဲ့ မေကာင္းဆုိးရြားပဲ ျဖစ္တယ္။

သမၼတေဟာင္း ေဂ်ာ့ခ်္ဘုရ္ွ(အႀကီး)

ဒီမုိကေရစီက်င့္သံုးေသာ ႏုိင္ငံတို႔ တြင္ သတင္းစာသည္ လြတ္လပ္မႈ အေပါင္း၏ အလံ ျဖစ္သည္။ သတင္းစာ ေၾကာင့္ လူထုေထာက္ခံမႈေတြ ဒီေရလို တုိးျမင့္လာႏုိင္သလို သတင္းစာေၾကာင့္ ပင္ ေျမာင္းထဲေရာက္သြားသူေတြ မေရ တြက္ႏုိင္ေတာ့။ သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ေရြးေကာက္ပဲြဝင္ရန္ သက္ဆုိင္ရာ ပါတီက ေရြးခ်ယ္အမည္စာရင္း တင္ သြင္း ၿပီးကာမွ အတိတ္က အရိပ္မည္းႀကီးေတြ ေၾကာင့္ အမည္စာရင္းကို ျပန္လည္ ႐ုပ္ သိမ္းခဲ့ရတာေတြလည္း အနမတဂၢပင္။ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သတင္းစာေတြသည္ ကမၻာ တစ္လႊားမွ ေန႔စဥ္ျဖစ္ပ်က္ေျပာင္း လဲေနတာေတြကို တစ္ထုိင္တည္း တစ္ ေနရာတည္းက ၾကားသိေနႏုိင္ျခင္းက သတင္းစာ၏ေနရာကို ျပ႒ာန္းေပး ထားျခင္း ျဖစ္ သည္။ အမွန္တရားကို လိုလားျမတ္ႏုိးသူေတြအတြက္ သတင္း စာသည္ သစၥာဘက္ေတာ္သား ျဖစ္သည္။သုိ႔ေသာ္…ဒါေတြသည္ မေန႔ တစ္ေန႔က ျဖစ္သည္။ ဂလိုဘယ္ လိုက္ ေဇးရွင္း ေခတ္ဦးကာလအထိ ျဖစ္သည္။ သည္ကေန႔ မဟုတ္ေတာ့။

သင္လြတ္ေအာင္ မေျပးႏုိင္ပါဘူး

လြန္ခဲ့ေသာ ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုခန္႔ ၂ဝဝဝ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္မွစ၍ ကမၻာ႔ သတင္းစာတုိက္ႀကီးမ်ားက သတင္းစာ လုပ္ငန္းႀကီး တျဖည္းျဖည္း ဆုတ္ယုတ္ က်ဆင္းေနၿပီဟု ဖြင့္ဟဝန္ခံခဲ့ၾကသည္။ သတင္းစာမ်ား၏ အဓိက ဝင္ေငြအမ်ား စုကို ေၾကာ္ျငာက႑မ်ားမွ ရရိွေနၾက ျခင္း ျဖစ္သည္။ သတင္းစာ ေစာင္ေရ အလိုက္ ေၾကာ္ျ ငာခႏႈန္း ထားမ်ားကုိ သတ္မွတ္ေလ့ရိွသည္။ ယခုအခါမွာ ေတာ့ သတင္းစာဖတ္သူ ဦးေရ တျဖည္း ျဖည္း ေလ်ာ့နည္းက်ဆင္းေနလ်က္ ရိွၿပီး ျပန္လည္ ဦးေမာ့လာစရာ အေၾ ကာင္း ကလည္း သိပ္မျမင္ေတာ့။ နာမည္ေက်ာ္ ကမၻာ႔ သတင္းစာတုိက္ႀကီး တခ်ဳိ႕ ေရာင္းသူေရာင္း၊ ပိတ္သူပိတ္၊ လုပ္ငန္း ခ်ဳံ႕သူခ်ဳ႕ံႏွင့္ အေတာ္ေလး ဖ႐ုိဖရဲ ျဖ စ္ေနၾကၿပီ။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား က်ဆင္း၊ သတင္းစာဖတ္သူ အေရ အတြက္ က်ဆင္း။ သတင္းစာစီးပြားေရး လုပ္ငန္း မွာ နာလန္မထူေတာ့။အျခားတစ္ဖက္တြင္ကား သတင္း မ်ားကုိ အင္တာနက္ေပၚတြင္ ဖတ္႐ႈ လာႏုိင္ျခင္းက သတင္းစာကို အလဲထိုး လိုက္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ သတင္းစာမ်ား တြင္ သတင္းမ်ား၊ ေဆာင္းပါးမ်ား ထည့္ သြင္းေဖာ္ျပဖို႔ ကုန္က်စရိတ္ရိွသည္။ ပံု ႏွိပ္ဖို႔အခ်ိန္လိုသည္။ ေၾကာ္ျငာက႑မွရ ေသာဝင္ေငြမွာလည္းယခင္ကလို သတင္း စာတစ္ေစာင္၏ စရိတ္ကုိ ေထာက္ကူ မေပးႏုိင္ေတာ့။ အဆုိးဆံုးအခ်က္ကား အင္တာနက္ေပၚတြင္ အခမဲ့ ဖတ္ေနရ ေသာသတင္းမ်ားအတြက္ မည္သူက ေငြေပး၍ ဖတ္ခ်င္မည္နည္း။

အခုေလာေလာဆယ္ လုပ္ေနၾက ရသည္ကား သတင္းစာ၏ လိုအပ္ခ်က္ ႏွင့္ သတင္းစာဖတ္သူတုိ႔၏ လုိအပ္ခ်က္ ကုိ ထိန္းညိႇရင္း သတင္းစာဖတ္သူဦး ေရ ဦးစုိက္က် ဆင္း မသြားေစရန္ အလိုက္သင့္ေျပာင္းလဲ ထိန္းေက်ာင္း႐ုံ သာ ျဖစ္သည္။

CNN ကေတာ့ ေၾကာ္ျငာႏုိင္ရက္သည္။
CNN ကလြတ္ေအာင္ သင္မေျပး ႏုိင္ပါဘူး’…။

အုိဘားမားကလည္း တေမွာင္႕

ၿပီးခဲ့ေသာလက အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုတြင္ အုိဘားမားက ဤသို႔ မိန္႔ျမြက္ခဲ့ေလၿပီ။ အေမဇုန္အြန္လိုင္းမွ တစ္ဆင့္ထုတ္လႊင့္ျပသခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ သတင္း စာ လုပ္ငန္းဟာ ေမွးမွိန္ၿပီး အက်ဘက္သို႔ ေရွး႐ႈေနပါၿပီ။ မီဒီယာေလာကမွာ ယထာဘူတ လက္ေတြ႕က်မႈနဲ႔ လက္ရိွအခ်ိန္တြင္ အားခ်င္းၿပိဳင္ေနၿပီး သတင္းမီဒီ ယာမ်ား ရဲ႕ သတင္းထုတ္ေဝမႈ လက္လီျဖန္႔ေဝ ေရာင္းခ်မႈ က႑တုိ႔ရဲ႕ လမ္းစဥ္ေဟာင္း ႀကီးမွာ ထာဝရခ်ဳပ္ၿငိမ္းသြားဖြယ္ ဦးတည္ေနပါၿပီ။ အင္တာနက္ရဲ႕ လႊမ္းမုိးႏုိင္ မႈ၊ ေခတ္ ရဲ႕ ေတာင္းဆုိမႈကို သတင္းစာ မီ ဒီယာက က်ားကုပ္က်ားခဲ ခုခံေနရတဲ့ ခက္ခဲ ၾကမ္းတမ္းတဲ့ ကာလတစ္ခုပါပဲ..။..တဲ့။ သတင္းစာေတြအတြက္ သတင္း ဆုိးတစ္ပုဒ္ပင္။

ေမာင္ခိုင္လတ္

Popular Myanmar News Journal