“ၿမိဳ႕နယ္တကာ့ထိပ္ေခါင္ဗုိလ္တေထာင္”

ၿမိဳ႕နယ္တကာ့ထိပ္ေခါင္ျဖစ္သည့္ ဗိုလ္တေထာင္ၿမိဳ႕နယ္ဟာ အေရွ႕ပိုင္းခ႐ိုင္အတြင္းရွိ ၿမိဳ႕နယ္ (၁၄) ၿမိဳ႕နယ္မွာ အမွတ္စဥ္ (၁) တြင္ ပါဝင္ေနသည္၊ ၿမိဳ႕နယ္သည္ အေရွ႕ပိုင္းခ႐ိုင္အတြင္းရွိၿမိဳ႕နယ္ (၁၄)ၿမိဳ႕နယ္မွာအမွတ္စဥ္ (၁) တြင္ ပါဝင္ေနသည္။ ၿမိဳ႕နယ္အက်ယ္အဝန္း ဝ ဒသမ ၉၂ မိုင္အတြင္း ရပ္ကြက္ (၁ဝ) ရပ္ကြက္ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည္။ အေရွ႕ဘက္မွာ သန္လ်က္စြန္းလမ္း၊ အေနာက္ဘက္မွာ ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္း၊ ေျမာက္ဘက္မွာ ပုဇြန္ေတာင္လမ္းႏွင့္ ေတာင္ဘက္မွာ ကမ္းနားလမ္းမႀကီး (Strand) အတြင္းတည္ရွိေနသည္္။

“တဖုႆႏွင့္ ဘလႅိကညီေနာင္တို႔၏ မဇၥ်ိမေဒသမွ ျမတ္ဘုရား”

ေဂါတမ၏ဆံေတာ္ရွစ္ဆူကို ပင့္ေဆာင္လာၾကၿပီး ေပါကၡရဝတီဆိပ္ကိုေရာက္ရွိသီတင္းသံုးစဥ္ ဥကၠလာပ မင္းႀကီးက ဗိုလ္ေျခတစ္ေထာင္ျဖင့္လာေရာက္ႀကိဳဆိုပင့္ေဆာင္ခဲ့တဲ့အတြက္ ဗိုလ္တေထာင္ အမည္တြင္ခဲ့ သည္လို႕လည္းေကာင္း၊ ေရႊတိဂံုေစတီႀကီးတည္ရာ သိဂၤုတၱရကုန္းျမတ္၏ အေရွ႕ေတာင္ေထာင့္ စြန္းစြန္း၊ တာတစ္ေထာင့္ခန္႔အကြာတြင္တည္ထားလုိ႔ တာတစ္ေထာင္မွ ဗိုလ္တေထာင္မည္သည္လို႕လည္းေကာင္း၊ နယ္ခ်ဲ႕တို႔ကို စစ္အင္အားျပသရန္အတြက္ စစ္သည္ရဲမက္မ်ားကို အကြပ္အကဲဗိုလ္တစ္ေထာင္ႏွင့္ တပ္စခန္းတည္ေဆာက္ခ်ရပ္ခဲ့သည့္ေဒသျဖစ္လို႔ ဗိုလ္တေထာင္ရပ္ အမည္တြင္ခဲ့သလို မြန္ဘာသာက်ိဳက္ေဒးအပ္အရ အဘိုးအိုက ဆံေတာ္ ေခတၱစံပယ္ရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့သျဖင့္ အဘိုးေတာင္းကေန ဗိုလ္တေထာင္ျဖစ္လာသည္ လို႔လည္းေကာင္း ယူဆခ်က္ အေထြေထြရွိခဲ့သည္။၊

“ဗိုလ္တစ္ေထာင္ၿမိဳ႕နယ္က ဧကရီကြၽန္း”

ရန္ကုန္ျမစ္(ခ)လႈိင္ျမစ္၊ ပဲခူးျမစ္ႏွင့္ ပုဇြန္ေတာင္ေခ်ာင္းတို႔ေပါင္းဆံုရာ ျမစ္သံုးဆိုင္ထိပ္မွာ ကြၽန္းဦးတည္ရာ သန္လ်က္ခံုႏွင့္ ၿမိဳ႕ေတာ္ရန္ကုန္ကို အနားကြပ္ေပးထားသည့္အစြန္းအငူျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အႏြတၱသညာျပဳကာ သန္လ်က္စြန္းလို႕ ေခၚတြင္သလို ဒီေရေရာက္အရပ္တြင္ ဓနိပင္၊ လမုပင္စသည့္ ဒီေရေရာက္ေတာအုပ္ႀကီးျဖစ္၍ ဧကရီကြၽန္း (Queen's Island) ဟုအမည္ရခဲ့ဖူးသည္။

နယ္ခ်ဲ႕အဂၤလိပ္ေတြက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို အလစ္အငိုက္မွာ ဝင္တိုက္သည့္အခါ ေတာအုပ္ထဲရိွ ေမ်ာက္ေတြက အေႏွာင့္အယွက္ျပဳခဲ့၍ ေမ်ာက္ကြၽန္း (Monkey Point) ဟုေခၚခဲ့ၾကတာျဖစ္သည္။ ထိုေၾကာင့္ Monkey Point အမည္ႏွင့္ ဓနိေတာအမည္မ်ားပါ ဗိုလ္တေထာင္ၿမိဳ႕နယ္မွာ အခုထိတည္ရွိေနဆဲျဖစ္သည္။

ဗိုလ္တေထာင္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာ ေရွးေဟာင္းသမိုင္းဝင္ ေစ်းႏွစ္ေစ်းရွိသည္။ ရန္ကုန္ျမဴနီစီပါယ္၏ ပထမဦးဆံုး ေစ်းျဖစ္သည့္ ဗိုလ္တေထာင္ေစ်းသည္ စတင္ဖြင့္လွစ္ခ်ိန္ကပင္ စည္ကားမႈမရွိေသာေစ်းျဖစ္ သည္။ Colonel Foule ၏သားျဖစ္သူ Edward Foule တည္ေဆာက္ခဲ့သည့္သူေဌးေစ်းကို အဂၤလိပ္ဘိုကေလး တည္ေဆာက္ခဲ့လို႔ ဘိုကေလးေစ်းအမည္တြင္ေနတာ မ်က္ေမွာက္ကာလတိုင္ရိွေနပါ သည္။

ဆူးေလဘုရားတည္ထားသည့္ Sule Pagoda Road အမည္သည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကြက္တည္ခါစကပင္ တည္ရွိခဲ့ေသာ္လည္း၊ ဗိုလ္တေထာင္ဘုရားတည္ရွိသည့္လမ္းသည္ ကိုလိုနီေခတ္ကပင္ Thompson Road အမည္တြင္ခဲ့ကာ၊ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ေရာက္ေသာအခါ ကိုလိုနီအမည္ကေန ဗိုလ္တေထာင္ဘုရားလမ္း အမည္သို႔ ေျပာင္းေပးခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

ဗိုလ္တေထာင္ၿမိဳ႕နယ္မွာ ဗိုလ္ျမတ္ထြန္းလမ္း Creek Street သည္ ဗိုလ္တေထာင္ေခ်ာင္းလက္တက္ ကေလး စီးဝင္ခဲ့သည့္လမ္းျဖစ္ခဲ့သည္။

ဗိုလ္ေအာင္ေက်ာ္လမ္းသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ပထမဆံုးအေရးပိုင္ျဖစ္သူ Major T.Spark ကို အေၾကာင္းျပဳေပးထားသည့္ Spark လမ္းကေနေျပာင္းလဲလာေသာလမ္းအမည္ျဖစ္သည္။

ဗိုလ္တေထာင္ၿမိဳ႕နယ္ရွိ သိမ္ျဖဴလမ္းသည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏အေရွ႕ဘက္နယ္နိမိတ္ျဖစ္ခဲ့စဥ္က အေရွ႕လမ္း East Road အမည္ရခဲ့ရာမွ ဂ်ဴးသူေဌးႀကီး ဂ်ဴဒါအီဇကယ္ အမည္သို႕ေျပာင္းခဲ့သည္။ ယခုေတာ့ သိမ္ျဖဴလမ္းျဖစ္သည္။

ေမယုလမ္းအမည္သည္ ဗိုလ္တေထာင္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာရွိသည္ဆိုသည္ကို သိသူနည္းလွသည္၊၊ Lord Mayo ကို အေၾကာင္းျပဳ ေခၚခဲ့သည့္ Mayo Street ကို စစ္ေရယာဥ္ေမယုအား အမွတ္ရေစဖုိ႔အတြက္ ေျပာင္းေပးထားျခင္းျဖစ္သည္။ အလားတူ Brooking Street ကို ဘုိကေလးေစ်းလမ္းႏွင့္ Landsdown Road ကို ရာဇာဓိရာဇ္လမ္းလုိ႔ အမည္ေျပာင္းေပးထားျခင္းျဖစ္သည္။

Ref: ေမာင္ျမတ္မြန္(ဆူးေလ)၊ ၿမိဳ႕ေတာ္သတင္းစာ

ရွားရွားပါးပါးဗဟုသုတမ်ား