ဘတ္စကက္ေဘာ မန္ေနဂ်ာ ျဖစ္လာတဲ့ အေမရိကန္ေရာက္ ျမန္မာတေယာက္

ျပိဳင္ပြဲအတြင္း အသင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အဖြဲ႕ႏွင့္အတူ ေတြ႕ရသည့္ Rich Cho (ယာအစြန္လူ)

Rich Cho က ဆန္ဖရန္ဆစၥကိုမွသည္ ဖီလာဒဲလ္ဖီးယားအထိ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု တလႊားတြင္ ရရွိႏိုင္သည့္ အေကာင္းဆံုး ျမန္မာအစားအစာမ်ား စာရင္းကို ကရား ေရလႊတ္ ေျပာျပႏိုင္ေသာသူ တေယာက္ျဖစ္သည္။ရန္ကုန္တြင္ ေမြးဖြားခဲ့ေသာ ျမန္မာေရႊ႕ေျပာင္း ေနထိုင္သူတဦး၏ သားျဖစ္သည့္ Rich Cho က “က်ေနာ္ အားလံုးကို သေဘာက်တယ္” ဟု ေျပာ သည္။ ၿပီးခဲ့သည့္ ႏွစ္အနည္းငယ္ အတြင္းတြင္ အေမရိကန္ ေၾကးစားဘတ္စ္ကက္ေဘာ အသင္း တသင္း၏ ပထမဆံုးေသာအာရွႏြယ္ဖြား အေထြေထြ မန္ေနဂ်ာ ျဖစ္လာသည့္အတြက္ သူ႔ကို လူအမ်ား၏ စိတ္ဝင္စားျခင္း ခံခဲ့ရသည္။

ယခု အသက္ ၄၉ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္ေသာ Rich Cho သည္ သူ၏ မိဘမ်ားႏွင့္အတူ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ခြာလာခဲ့ ခ်ိန္က အသက္ ၃ ႏွစ္အရြယ္သာ ရွိေသးသည္။ သို႔ေသာ္လည္း အခုအခ်ိန္မွာေတာ့ သူက အမ်ိဳးသား ဘတ္စ္ကက္ေဘာ အစည္းအ႐ံုး (NBA) မွ နာမည္ ေက်ာ္ ကစားသမားႏွင့္ တန္းတူယွဥ္၍ ရပ္ႏိုင္သူ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ သူတို႔မိသားစုအတြက္ ထူးျခားေသာ အမွတ္ရစရာမ်ားရွိခဲ့ရာ မိခင္ေျမႏွင့္လည္း အဆက္ အသြယ္ ဘယ္တုန္းကမွ မျပတ္ခဲ့ပါ။

ယမန္ႏွစ္ ဩဂုတ္လအတြင္းက အေထြေထြ မန္ေနဂ်ာအျဖစ္ လက္ရွိလုပ္ကိုင္ေနေသာ Charlotte Hornets အသင္းမွ ခြင့္ယူၿပီး ရန္ကုန္ရွိ ေဆြမ်ိဳးမ်ား ထံသို႔ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့သလို ျမန္မာျပည္တြင္း မွ ကစားသမား မ်ားကိုလည္း ေလ့လာခဲ့သည္။

ယခုခရီးစဥ္သည္ သူ၏ တတိယအႀကိမ္ေျမာက္ ခရီးစဥ္ျဖစ္ၿပီး ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ ၂၀ဝ၄ ခုႏွစ္ က လာေရာက္ခဲ့သည္။

“က်ေနာ္လာခဲ့တဲ့ေနရာကို ျမင္ရတာ မယံုႏိုင္ ေလာက္ေအာင္ပါပဲ” ဟု Rich Cho က ေျမာက္ကာ႐ို လိုင္းနားရွိ သူ၏ေနအိမ္မွ တယ္လီဖုန္းျဖင့္ ဧရာဝတီ သို႔ ေျပာျပသည္။ သူငယ္စဥ္ဘဝက ခရီးမ်ားစြာ မသြားခဲ့ရသည့္ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ပံုေဖာ္ၾကည့္ ရန္ သူ႔အတြက္ ခက္ခဲခဲ့ရသည္။

၂၀၁၄ ခုႏွစ္က အထီးက်န္ျဖစ္ေနသည့္ ရန္ကုန္ ၿမိဳ႕သည္ တင္းနစ္၊ ေဆာ့ဖ္ေဘာႏွင့္ ဘတ္စကက္ ေဘာ ကစားရင္း Rich Cho ႀကီးျပင္းအရြယ္ေရာက္ ခဲ့ေသာ ဝါရွင္တန္ျပည္နယ္ႏွင့္ ကြာျခားလြန္းေနသည္ ဟု ခံစားရသည္။

အင္ဂ်င္နီယာဘြဲ႕ရရွိခဲ့ၿပီးေနာက္ ဆီယက္တဲလ္ ရွိ ဘိုးအင္းကုမၸဏီတြင္ Rich Cho အလုပ္ဝင္ခဲ့ သည္။ ထို႔ေနာက္ အလုပ္အကိုင္သစ္တခု ေျပာင္းလုပ္ရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ျခင္းမွာ အားကစားကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုး ေသာစိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

၁၉၉၅ ခုႏွစ္တြင္ eattle Supersonics ဘတ္စကက္ေဘာ အသင္းတြင္ အလုပ္သင္အျဖစ္ ဝင္ေရာက္ခြင့္ရရွိခဲ့သည္။ ေနာက္ထပ္ ၁၅ ႏွစ္ၾကာ သည့္အခါ အသင္း၏ ဒုတိယ အေထြေထြမန္ေနဂ်ာ ျဖစ္လာၿပီး ဥပေဒဘြဲ႕လည္း ရရွိခဲ့သည္။

၂၀၁၀ ခုႏွစ္ေရာက္သည့္အခါ ေအာ္ရီဂြန္ ျပည္နယ္ ပို႔တ္လန္းရွိ Portland Trail Blazers အသင္းတြင္ အေထြေထြမန္ေနဂ်ာအျဖစ္ ပထမဆံုး ခန္႔အပ္ခံရျခင္းကေတာ့ သူ႔အတြက္ ဂုဏ္ယူဝံ့ျြကားစရာ မဟုတ္ခဲ့ဟု သူကဆိုသည္။ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေသာ အေတြ႕အႀကံဳတခုျဖစ္သလို အလုပ္တြင္လည္း ၁ ႏွစ္ခန္႔သာ ၾကာျမင့္ခဲ့ သည္။

“Portland Trail Blazers အသင္းက အလုပ္ကို လက္လႊတ္ခဲ့ရတာက ေက်ာ္ျဖတ္ဖို႔ခက္ခဲ တဲ့ ကိစၥတခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒါက NBA မွာ ႀကံဳေနက်ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေလာကမွာ အလုပ္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေျပာင္းအလဲေတြအမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္” ဟု သူကဆိုသည္။

မၾကာမီမွာပင္ Charlotte Hornets အသင္း၏ အေထြေထြမန္ေနဂ်ာအျဖစ္ ခန္႔အပ္ျခင္း ခံခဲ့ရသျဖင့္ ေျမာက္ကာ႐ိုလိုင္းနား ျပည္နယ္သို႔ ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့သည္။ “ကံေကာင္းေထာက္မစြာနဲ႔ က်ေနာ့္ေျခေထာက္ ေပၚ က်ေနာ္ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ ျပန္ရပ္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္”ဟု Rich Cho က ေျပာသည္။

အေမရိကန္ႏိုင္ငံတြင္ ေအာင္ျမင္ေသာ ဘဝတခု တည္ေဆာက္ႏိုင္ရန္ သူ၏မိဘမ်ား အားထုတ္ ခဲ့ၾကရာတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕အေျခခ် ေနထိုင္သူမ်ား အတြက္ မဆုတ္မနစ္ ႀကိဳးစားျခင္းက မရွိမျဖစ္ စြမ္းရည္ ျဖစ္သည္ဟု သူျမင္ေတြ႕ခဲ့ရသည္။

စာနယ္ဇင္းသမားေဟာင္း တဦးျဖစ္သည့္ ဦး ေအာင္ေအာင္ခ်ိဳ (Alan) ႏွင့္ ေဒၚႏြဲ႕ႏြဲ႕ရီ (Shirley) တို႔ ပိုမိုေကာင္းမြန္သည့္ ဘဝတခုကို ရွာေဖြရန္ အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စြန္႔ခြာ၍ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ခြာလာခဲ့သည္။ အင္ဒီယားနားျပည္နယ္ ဖို႔တ္ဝိန္းရွိ ဘုရားေက်ာင္းတခု၏ အေထာက္အပံ့ရရွိခဲ့ သည့္အတြက္ ထိုသို႔ လာေရာက္ႏိုင္ျခင္းျဖစ္သည္။

ဝါရွင္တန္ျပည္နယ္ ဆီယက္တဲလ္တြင္ သူတို႔ အေျခခ်သည့္အခ်ိန္တြင္ သူတို႔မိသားစု၏ မ်ိဳး႐ိုး မွတ္တမ္း၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ လုပ္ငန္းအေတြ႕အႀကံဳႏွင့္ တကၠသိုလ္ဘြဲ႕မ်ားက မၾကာခဏ ႀကံဳေတြ႕လာရသည့္ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ကာကြယ္မေပးခဲ့ပါ။

“က်ေနာ့္အေဖက က်ပန္းအလုပ္ေတြ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား လုပ္ခဲ့တယ္။ 7-Eleven ဆိုင္မွာ ညသန္း ေခါင္ကေန နံနက္ ၈ နာရီအထိဆင္းရတဲ့ အဆိုင္း မွာ ႏွစ္အၾကာႀကီးလုပ္ခဲ့ရတယ္။ အသံုးစရိတ္ ကာမိ ေအာင္လို႔ က်ေနာ့္အေမက စာၾကည့္တိုက္တခုမွာ အလုပ္လုပ္ခဲ့ရတယ္။ က်ေနာ္တို႔ အဆင္ေျပေျပ ေနႏိုင္ဖို႔ အခ်ိန္တခုၾကာခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုကို ေျပာင္းေရႊ႕လာခဲ့ၾကတဲ့ တျခားမိသားစု ေတြလိုပါပဲ။ ဘဝခရီးက ၾကမ္းခဲ့ပါတယ္” ဟု Rich Cho က ျပန္ေျပာျပသည္။

သူတို႔၏ မိသားစုဝင္မ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့သည့္ တခ်ိန္က အမွတ္တရအေၾကာင္း ေတြကိုလည္း အခ်ိန္မ်ားမ်ား မရခဲ့ပါ။

Rich Cho ၏ ဖခင္ဘက္မွ အဘိုးျဖစ္ေသာ ဦးခ်ိဳမွာ လြတ္လပ္ၿပီးေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပထမဆံုး ပညာေရးဝန္ႀကီးျဖစ္ၿပီး အၿငိမ္းစားယူခဲ့သည့္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္အထိ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

ဦးခ်ိဳသည္ ျပင္သစ္၊ ဆြစ္ဇာလန္၊ ဂ်ာမနီ၊ တ႐ုတ္၊ အဂၤလန္၊ စေကာ့တလန္ႏွင့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမ်ားသို႔ ပညာေရးစနစ္မ်ားကို ေလ့လာရန္ သြားေရာက္လည္ပတ္ခဲ့ၿပီး ၁၉၄၉ ခုႏွစ္က ထုတ္ေဝခဲ့ေသာ “ဂ်ပန္ေခတ္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ပညာေရးအေပၚ စစ္ပြဲ၏ သက္ေရာက္မႈ” အမည္ရွိစာအုပ္ အပါအဝင္ စာအုပ္အေျမာက္အျမား ေရးသားထုတ္ေဝခဲ့သည္။

၁၉၄၇ ခုႏွစ္တြင္ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ စာေပဗိမာန္ဟု အမည္တြင္သည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာျပန္စာေပ အသင္းတြင္လည္း ဦးခ်ိဳက အဖြဲ႕ဝင္တဦးျဖစ္သည္။ ထိုစဥ္ကဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးႏုက ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာျပန္စာေပအသင္း၏ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ ဦးေအာင္ေအာင္ခ်ိဳ ႏွင့္ ေဒၚႏြဲ႕ႏြဲ႕ရီတို႔ မိသားစု အေမရိကန္ႏိုင္ငံသို႔ မထြက္ခြာမီ ၂ ႏွစ္အလို ၁၉၆၆ ခုႏွစ္တြင္ ဦးခ်ိဳ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

Rich Cho ၏ မိခင္ဘက္မွ အဘိုးျဖစ္ေသာ ဦးသန္႔ႀကီးသည္ ပညာေရးဝန္ႀကီးဌာနမွ ဒုတိယ ဝန္ႀကီးေဟာင္း ျဖစ္သည္။ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ ျမန္မာ သံ႐ံုးတြင္ ပညာေရးသံမွဴးအျဖစ္လည္း တာဝန္ထမ္း ေဆာင္ခဲ့သည္။

၂၀၁၂ ခုႏွစ္တြင္ သူ၏ေျမးျဖစ္သူက အေမရိ ကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနမွ အေထာက္အပံ့ေပးသည့္ အားကစားဆိုင္ရာ ကိုယ္စားလွယ္ တဦးအေနျဖင့္ ရန္ကုန္သို႔ ျပန္ေရာက္လာခဲ့ျခင္းက သံတမန္တဦး ျဖစ္ခဲ့ေသာ ဦးသန္႔ႀကီးအတြက္ ဂုဏ္ယူစရာ ျဖစ္ပါ လိမ့္မည္။

တျခားကိုယ္စားလွယ္ ၃ ဦးႏွင့္အတူ ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ Rich Cho က ျပည္တြင္းမွ လူငယ္ကစား သမားမ်ားအတြက္ ဘတ္စကက္ေဘာ အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေပးခဲ့သည္။

“ဘတ္စကက္ေဘာကစားဖို႔ စိတ္အားထက္ သန္တဲ့ လူငယ္ေတြ အမ်ားႀကီး ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုပါဝင္ခြင့္ရတဲ့အတြက္ တကယ္ကို ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့ရပါတယ္” ဟု Rich Cho က ေျပာသည္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ကစားသမားမ်ား၏ အဆင့္ျမင့္ေသာ စြမ္းရည္ေၾကာင့္ အံ့အားသင့္ခဲ့ရသည္ဟုလည္း သူကဆက္ေျပာသည္။

ေနာက္ႏွစ္တြင္ NBA ႏွင့္ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံ ျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနတို႔၏ အေထာက္အပံ့ျဖင့္ ျမန္မာ လူငယ္ ဘတ္စကက္ေဘာ ကစားသမား ၁၂ ဦးတို႔ သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘတ္စကက္ေဘာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ တာဝန္ရွိသူမ်ားႏွင့္ အတူ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွ ဘတ္စ ကက္ေဘာ ေဆြးေႏြးပြဲမ်ားသို႔ တက္ေရာက္ခြင့္ရရွိခဲ့ သည္။ Charlotte Hornets အသင္း၏ အိမ္ကြင္း တြင္ကစားေသာ ပြဲစဥ္ကိုလည္း ၾကည့္႐ႈခဲ့ၾကသည္။

ဘတ္စကက္ေဘာ အားကစားနည္း ျမန္မာ ႏိုင္ငံတြင္ ထြန္းကားလာရန္ ခက္ခက္ခဲခဲ ႀကိဳးစားေန ရဆဲျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပသည့္ ဘတ္စကက္ေဘာၿပိဳင္ပြဲမ်ား မရွိသလို ဘ႑ာေရး အခက္အခဲႏွင့္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အားနည္းခ်က္မ်ားေၾကာင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ျဖစ္မလာႏိုင္ေသးဟု ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘတ္စကက္ေဘာ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္မွ ဦးေမာင္ေမာင္ျမင့္က ဧရာဝတီသို႔ ေျပာသည္။

သို႔ေသာ္လည္း ေရွ႕မွာပိုေကာင္းလာဖို႔ သူက ေမွ်ာ္လင့္ေနသည္။ “လူငယ္မ်ိဳးဆက္ဟာ ကစားဖို႔ အခြင့္အေရး၊ ကစားဖို႔ အခ်ိန္နဲ႔ ကစားဖို႔ေနရာ ရွိရမယ္” ဟု ဦးေမာင္ေမာင္ျမင့္က ဆိုသည္။

Rich Cho ၏ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားက လူငယ္ ကစားသမားမ်ားအတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္တခုေပးႏိုင္ ပါလိမ့္မည္။ တခ်ိန္က ကိတ္မုန္႔ဆိုင္မွာ ပန္းကန္ ေဆးခဲ့ေသာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕သား လူငယ္ေလးတေယာက္ ဘဝမွ ထင္ရွားေသာ NBA အသင္းတသင္း၏ အႀကီးအကဲအျဖစ္ တက္လွမ္းႏိုင္ခဲ့ေသာ Rich Cho က နိမ့္က်ေသာအေျခအေနမွ တိုးတက္လာေအာင္ ႀကိဳးစားျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ တခုခုေတာ့ သိထားပါ လိမ့္မည္။

(၂၀၁၅ ခုႏွစ္ မတ္လထုတ္ The Irrawaddy မဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ David Hopkins ၏ Gmae Changer ေဆာင္းပါးကို ဘာသာျပန္ဆိုသည္။ ေဝယံေအာင္ႏွင့္ သက္ကိုကိုတို႔ ပူးေပါင္းေရးသားသည္။)

ဧရာ၀တီ