ကမာၻ ့ထိပ္တန္း အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့(၁၀) ဖြဲ ့

အီဘုိလာႏွင့္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့မ်ားသည္ ကမာၻသူ ကမာၻသား မ်ားအား ဒုကၡ အေပးႏိုင္ဆံုးေသာ အႏၱရာယ္ ႏွစ္ခု ျဖစ္ေၾကာင္း ကမာၻ ့ ႏုိင္ငံ ေခါင္းေဆာင္ မ်ားက ေျပာဆုိေန ခဲ့သည္။ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့မ်ားသည္ အရပ္သားမ်ား အေပၚ ႐ုပ္ပုိင္း သာမက စိတ္ပုိင္း ဆိုင္ရာပါ ဒဏ္ရာ ရရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္ ေသာေၾကာင့္ အရပ္သားမ်ား အတြက္ ယင္းအဖြဲ ့မ်ားမွာ အႏၱရာယ္ အေပးႏုိင္ဆံုး အရင္းအျမစ္မ်ား အျဖစ္ သတ္မွတ္ခံ ထားရသည္။ ေအာက္ ေဖာ္ျပပါ အဖြဲ ့မ်ားမွာ အရပ္သား မ်ားအား အႏၱရာယ္ အေပးႏိုင္ဆံုးဟု နာမည္ဆုိးျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ အဖြဲ ့မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။၁။ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား အစၥလာမ္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့ (GIA)

အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား အစုိးရအား ျဖဳတ္ခ်ၿပီး ႏိုင္ငံတြင္း အစၥလာမ္ ႏိုင္ငံေတာ္ တည္ေထာင္ႏုိင္ေရး ဆိုသည့္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား အစၥလာမ္ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ ့ (GIA) ကုိ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ဇူလုိင္တြင္ ဖြဲ ့စည္း တည္ေထာင္ခဲ့သည္။ အဖြဲ ့သည္ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပင္သစ္ ေလေၾကာင္းလိုင္း ေလယာဥ္ တစ္စင္းကို ျပန္ေပးဆဲြခဲ့ ၿပီးေနာက္ နာမည္ သတင္း ေက်ာ္ၾကားမႈ ရရွိခဲ့သည္။ ယင္းအခ်ိန္ မွစၿပီး အဖြဲ ့သည္ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား ႏိုင္ငံတစ္၀န္း အရပ္သား မ်ားကို ျပန္ေပးဆဲြျခင္း၊ သတ္ျဖတ္ျခင္းႏွင့္ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အႏုိင္က်င့္ ျခင္းမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ႏုိင္ငံေရး အရ အယူ ကဲြျပား စံုလင္မႈကို လက္ခံျခင္းသည္ ႏုိင္ငံေတာ္ သစၥာေဖာက္မႈကို က်ဴးလြန္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု အဖြဲ ့က ေၾကညာခဲ့သည္။ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္တြင္ အစၥလာမ္ ကယ္ဆယ္ေရး တပ္ဦး အမည္ရွိ အစြန္းေရာက္ အစၥလာမ္ပါတီအား အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား၏ စစ္အစိုးရက ႏုိင္ငံေရး နယ္ပယ္တြင္ ပါ၀င္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခဲ့ ၿပီးေနာက္ အစြန္းေရာက္မ်ား မေက်မနပ္ ျဖစ္ၿပီး တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို စတင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။

၂။ ေအဒင္ -အဘယန္ အစၥလာမ္ တပ္မေတာ္

အစၥလာမ္ ဘာသာေရးစစ္ပဲြ သု႔ိမဟုတ္ ဂ်ီဟတ္ လႈပ္ရွားမႈႏွင့္ ပတ္သက္မႈရွိေသာ အဖြဲ ့ျဖစ္သည္။ အစၥလာမ္ အစြန္းေရာက္ အဖြဲ ့သည္ အာရပ္ ႏုိင္ငံမ်ား အထူးသျဖင့္ ယီမင္တြင္ အရပ္ဘက္ ၀ါဒျပန္႔ႏွံ႔မႈ မရွိေရးကို ႀကိဳးပမ္း လုပ္ေဆာင္ေန ခဲ့သည္။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာတြင္ ယီမင္ႏုိင္ငံ အဘယန္ အရပ္၌ ႏုိင္ငံျခားသား ခရီးသြား (၁၆) ဦးတုိ႔အား ျပန္ေပးဆဲြခဲ့ ၿပီးေနာက္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့ နာမည္သတင္း ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။ယီမင္လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ ့၀င္ မ်ားက ျပန္ေပးဆဲြခံထား ရသူမ်ား ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္ေရး ႀကိဳပမ္းမႈတြင္ ေျပးေပးဆဲြခံရသူ ေလးဦး ေသဆံုးခဲ့သည္။

၃။ ဂ်မား အန္ဆာ အယ္လ္-ဆြန္နာ

အဖြဲ ့ကို ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာတြင္ တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အီရတ္ အေျခစိုက္ ေျပာက္က်ား စစ္ေသြးႂကြ အဖြဲ ့သည္ အီရတ္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ႏူရီ အယ္လ္-မာလီကီ ဦးေဆာင္ေသာ အစိုးရႏွင့္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု တို႔ကို လံုး၀ ဆန္႔က်င္ေသာ အဖြဲ ့ျဖစ္သည္။ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့သည္ အီရတ္ ႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းႏွင့္ ေျမာက္ပိုင္းတြင္ အေျခစုိက္ၿပီး အီရန္ ႏုိင္ငံတြင္း လည္ပတ္လ်က္ ရွိေသာ အစၥလာမ္ အဖြဲ ့မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္မႈရွိ ခဲ့သည္။ အီရတ္ႏွင့္ အေမရိကန္ ေထာက္လွမ္းေရး မ်ားက ၎ အဖြဲ ့အား အယ္လ္ခိုင္ဒါႏွင့္ ပတ္သက္မႈ ရွိေၾကာင္း အေစာပိုင္းတြင္ ေျပာဆုိခဲ့ ေသာ္လည္း ၎ အဖြဲ ့ ႏွစ္ခုၾကား အယူအဆ ကဲြျပားမႈ မ်ားစြာရွိ ေနေၾကာင္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ ၀န္ခံခဲ့ရသည္။

၄။ ကုိလမ္ဘီယာ ေတာ္လွန္ေရး လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ ့ (FARC)

လက္၀ဲ ၀ါဒီ လက္နက္ကုိင္ အဖြဲ ့အား ကမာၻ တစ္၀န္းတြင္ FARC ဟု သိၾကသည္။ အဖြဲ ့သည္ ကမာၻတစ္၀န္းရိွ မူးယစ္ေဆး၀ါး ေမွာင္ခို လုပ္ငန္း မ်ား၏ အဦးအစ ျဖစ္ေၾကာင္း သတ္မွတ္ျခင္းခံခဲ့ ရသည္။ အဖြဲ ့ကုိ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္ တြင္ ဖြဲ ့စည္း တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္ၿပီး တပ္ဖြဲ ့၀င္ (၁၂၀၀၀) ခန္႔ရွိေနကာ ေက်းလက္ ေဒသမ်ား တြင္လည္း ေထာက္ခံ သူမ်ားစြာ ရွိေနသည္။ အဖြဲ ့သည္ ႏုိင္ငံစုံ ကုမၸဏီႀကီးမ်ား ထံမွ ျပန္ေပးေငြ ေတာင္းခံၿပီး ဆင္းရဲ သူမ်ား၏ ဘ၀မ်ား တုိးတက္ ေကာင္းမြန္ေရး အတြက္ ျပန္လည္ အသံုးျပဳမႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။

၅။ ကာဒစၥတန ္အလုပ္သမား ပါတီ (PKK)

နာမည္ အတိုေကာက္ PKK ျဖင့္ လူသိမ်ားသည္။ အဖြဲ ့ကုိ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ (၂၇) ရက္ေန႔တြင္ တူရကီ၌ စတင္ ဖြဲ ့စည္း တည္ေထာင္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ တည္ေထာင္ခ်ိန္ မွစၿပီး လြတ္လပ္ေသာ ကာ့ဒ္ လူမ်ဳိးမ်ား၏ ျပည္နယ္ တစ္ခု ေပၚထြန္းလာေရး အတြက္ တိုက္ခိုက္မႈ မ်ားကို ျပဳလုပ္ ခဲ့သည္။ PKK သည္ တူရကီ၊ အီရန္၊ ဆီးရီးယားႏွင့္ အီရတ္ တုိ႔တြင္ တုိက္ခုိက္မႈမ်ားကို ျပဳလုပ္ေနၿပီး ႏိုင္ငံတကာ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းေရး အဖြဲ ့ အစည္း မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့တစ္ခု အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံ ထားရသည္။

၆။ တာရီးခ္-အီ-တာလီဘန္ ပါကစၥတန္ (TTP)

အာဖဂန္နစၥတန္ႏွင့္ ထိစပ္လ်က္ ရွိေသာ ပါကစၥတန္ နယ္စပ္ရွိ ျပည္ေထာင္စု အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္ရွိ တိုင္းရင္းသား မ်ဳိးႏြယ္စုမ်ား ေဒသတြင္ အေျခစိုက္ေသာ အဖြဲ ့ျဖစ္သည္။ အျခား အစၥလာမ္၀ါဒီ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့မ်ားစြာျဖင့္ ဖြဲ ့စည္းထားျခင္း ျဖစ္သည္။ တာရီးခ္-အီ-တာလီဘန္ ပါကစၥတန္ သို႔မဟုတ္ ပါကစၥတန္ တာလီဘန္ အဖြဲ ့အား ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာတြင္ ပါကစၥတန္ ႏိုင္ငံသား အၾကမ္းဖက္သမား ဘုိင္တူလာ မာဆတ္က တည္ေထာင္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘုိင္တူလာ မာဆတ္သည္ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္ (၂၃) ရက္ေန႔တြင္ ေသဆံုးခဲ့သည္။ ပါကစၥတန္ တာလီဘန္ အဖြဲ ့သည္ ပါကစၥတန္ရွိ အစိုးရ ဆုိင္ရာ အေဆာက္အအံုမ်ားႏွင့္ လံုၿခံဳေရး တပ္ဖြဲ ့၀င္ မ်ားကို အဓိက ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ေန ေသာ္လည္း ၎ အဖြဲ ့သည္ ေထာက္လွမ္းေရး ဌာန အမ်ားအျပား ကမူ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရွိ ၿမိဳ႕ အမ်ားအျပား ကိုလည္း ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္ရန္ စီစဥ္ေနေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့သည္။

၇။ ဟစ္ဇ္ ဘုိလာ

အီရန္ႏွင့္ ဆီးရီးယား အစိုးရ မ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိထားေသာ အဖြဲ ့ျဖစ္သည္။ လက္ဘႏြန္ အေျခစိုက္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့သည္ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ လက္ဘႏြန္ စစ္ပဲြမွ ေပၚထြက္လာျခင္း ျဖစ္ၿပီး အစၥေရးႏွင့္ ဆြႏ္ၷီ အာရပ္ ႏိုင္ငံမ်ား ၏ အဓိက ရန္သူ အျဖစ္ သတ္မွတ္ျခင္းခံ ထားရသည္။ လက္ဘႏြန္ အရပ္သား ဦးေရ၏ (၄၁) ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ အဖြဲ ့၀င္ အျဖစ္ ပါ၀င္ေနၿပီး အဖြဲ ့သည္ လူမႈေရး လုပ္ငန္းမ်ား ကိုလည္း လုပ္ေဆာင္ေနေၾကာင္း စီအိုင္ေအ၏ မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

၈။ တာလီဘန္

တာလီဘန္မွာ ေက်ာင္းသားဟု အဓိပၸာယ္ ရသည္။ တာလီဘန္သည္ ၁၉၉၆ မွ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္အထိ အာဖဂန္နစၥတန္အား ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ျခင္း အတြက္ နာမည္ သတင္း ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။ တာလီဘန္သည္ ပါကစၥတန္ႏွင့္ အာဖဂန္နစၥတန္ တို႔ရွိ အစုိးရ မ်ားႏွင့္ ေနတိုး တပ္ဖြဲ ့မ်ားကို ပစ္မွတ္ထား တိုက္ခိုက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ အဖြဲ ့ကို ပထန္ လူမ်ိဳးစုက တည္ေထာင္ခဲ့ၿပီး ေခ်ခ်င္း၊ ဥဇဘက္၊ ပန္ဂ်ာပီႏွင့္ တာဂ်စ္ လူမ်ဳိး မ်ား၏ ေထာက္ခံမႈကို ရရွိထားသည္။

၉။ ဟာ့မာ့စ္

ဟာ့မာ့စ္၏ အမည္ရွည္မွာ ဟာရာကတ္ အယ္လ္-မူကာ၀ါမာ အယ္လ္-အစၥလာ မီယာ ျဖစ္သည္။ ဟာ့မာ့စ္ အဖဲြမွာ ပါလက္စတိုင္းရိွ လူမႈေရး ႏွင့္ ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့ျဖစ္သည္။ ဟာ့မာ့စ္ ကို ၁၉၈၇ ခုႏွစ္တြင္ မြတ္ဆလင္ ညီေနာင္မ်ား အဖြဲ ့၏ အဖြဲ ့ခဲြ တစ္ဖြဲ ့အျဖစ္ တည္ေထာင္ ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ အဖြဲ ့၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ ဂ်ီဟတ္ ဘာသာေရး စစ္ပဲြ ဆင္ႏႊဲေရးႏွင့္ ပါလက္စတုိင္း အစၥေရး လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ခြင့္ ရရွိေရး အတြက္ တိုက္ပဲြ၀င္ရန္ ျဖစ္သည္။ အေသခံ ဗံုးခဲြသမားမ်ားေၾကာင့္ နာမည္ေက်ာ္ၿပီး အစၥေရး အရပ္သားမ်ားႏွင့္ ကာကြယ္ေရး အရာရွိ မ်ားအား အဖြဲ ့က လုပ္ႀကံ သတ္ျဖတ္မႈမ်ားကုိ ဟစ္ဇ္ဘုိလာ အဖြဲ ့က ေထာက္ခံခဲ့သည္။

၁၀။ အယ္လ္ခိုင္ဒါ

ကမာၻတစ္၀န္းရိွ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ ့အားလံုး၏ ေလးစား ႐ိုေသျခင္းကို ခံထားရေသာ အဖြဲ ့ျဖစ္သည္။ အဖြဲ ့အား ၁၉၈၉ ခုႏွစ္တြင္ အိုစမာ ဘင္လာဒင္က တည္ေထာင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဘင္လာဒင္သည္ အၾကမ္းဖက္ သမားမ်ား၏ ဘုိးေအႀကီး ျဖစ္ၿပီး စက္တင္ဘာ (၁၁) တုိက္ခိုက္မႈ ျဖစ္ပြား ၿပီးေနာက္ ကမာၻ တစ္၀န္းရွိ အၾကမ္းဖက္ ႏွိမ္နင္းေရး အဖြဲ ့မ်ား၏ အလုိရွိျခင္းကို ခံခဲ့ရသူ ျဖစ္သည္။ ဆက္သြယ္မႈ ကြန္ရက္ တည္ေဆာက္ပံုႏွင့္ ထိေရာက္ မႈရွိေသာ မဟာဗ်ဴဟာ မ်ားျဖင့္ ေက်ာ္ၾကားေသာ အဖြဲ ့ျဖစ္သည္။ အဖြဲ ့၀င္ တပ္သား မ်ားသည္ စစ္ပညာကို စနစ္တက် သင္ယူခဲ့ရသည္။

Ref: Top 10 terrorist groups in the world: topyaps.com

Messenger News Journal