ကုလလူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ျမန္မာအစီရင္ခံစာ တင္သြင္း

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ က်င္းပဖုိ႔ ရက္ပုိင္းသာ လုိေတာ့တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စုိးရိမ္စရာ အေျခအေနေတြ ရွိေနတဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္က ေျပာၾကားလုိက္ပါတယ္။ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာေတြလုိ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိေနတဲ့ အေျခအေနေတြကုိလည္း အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee က နယူးေယာက္ ကုလသမဂၢ႐ုံးခ်ဳပ္မွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က က်င္းပခဲ့တဲ့ အေထြေထြညီလာခံရဲ႕ တတိယေကာ္မတီမွာ တင္ျပသြားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည့္အစုံကုိေတာ့ မနႏၵာခ်မ္းက ဆက္ေျပာျပပါမယ္။ေရြးေကာက္ပဲြေတြကုိ ႏုိင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔အညီ လြတ္လပ္မွ်တမႈရွိရွိ က်င္းပသြားမယ္လို႔ ျမန္မာအစုိးရနဲ႔ ေရြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မရွင္တုိ႔က ကတိျပဳေျပာၾကား ထားတဲ့အေပၚ ႀကိဳဆုိေပမဲ့ စုိးရိမ္စရာေတြ၊ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စားလွယ္ Yanghee Lee က အေထြေထြညီလာခံကုိ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းရာမွာ ေျပာၾကားခဲ့တာပါ။ ေရြးေကာက္ပဲြကုိ ႏုိင္ငံတကာကပါ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္ ေပးတာေတြလုိ အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ အစီအစဥ္ေတြ ေတြ႔ရေပမဲ့လည္း ေရြးေကာက္ပဲြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ စုိးရိမ္စရာေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္လုိ႔လည္း မစ္ Yanghee Lee က ေျပာဆုိခဲ့ပါတယ္။

“ျပည္တြင္းျပည္ပက ေရြးေကာက္ပဲြ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာသူေတြကုိ ဖိတ္ၾကားခဲ့တဲ့အေပၚ ႀကိဳဆုိေပမဲ့လည္း ကုိယ့္မဲဆႏၵနယ္ေျမမွာ မဟုတ္တဲ့သူေတြ ႀကိဳတင္မဲ ေပးခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ မၾကာေသးခင္တုန္းက ေၾကညာခဲ့ရာမွာ၊ စစ္တပ္နဲ႔ မိသားစု၀င္ေတြ ႀကိဳတင္မဲေပးတဲ့အခါမွာေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာခြင့္ေပးမွာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေျပာခဲ့တာကေတာ့ စိတ္ပ်က္စရာပါ။ ဒါဟာ ျပည္ေထာင္စု ေရြးေကာက္ပဲြ ေကာ္မရွင္က က်မကုိ ကတိေပးထားတာနဲ႔ ကဲြလဲြေနပါတယ္။”

ေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ မဲဆႏၵရွင္စာရင္းေတြ အလဲြလဲြအမွားမွား ျဖစ္ေနတာဟာလည္း စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းတဲ့ ကိစၥအျဖစ္ အထူးကုိယ္စားလွယ္က ေျပာဆိုခဲ့ပါ တယ္။ လုံၿခံဳေရးအေျခအေနေၾကာင့္ ရာနဲ႔ခ်ီတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေတြနဲ႔ ေက်းရြာအုပ္စုေတြမွာ ေရြးေကာက္ပဲြေတြ မက်င္းပဖုိ႔ ေကာ္မရွင္က ဆုံးျဖတ္ခဲ့တဲ့ အေပၚမွာလည္း စုိးရိမ္ေၾကာင္း ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ဒီလုိအေျခအေနေအာက္မွာ က်င္းပမယ့္ ေရြးေကာက္ပဲြက ထြက္ေပၚလာမယ့္ ရလဒ္ေတြဟာ အမ်ားလက္ခံႏုိင္စရာ မျဖစ္ဘူးဆုိရင္ လည္း ေရြးေကာက္ပဲြလြန္ ကာလဟာ ပုိၿပီးစုိးရိမ္စရာေတြ ႀကံဳရလိမ့္မယ္လုိ႔ အထူးကုိယ္စားလွယ္က သတိေပးသြားခဲ့ပါတယ္။

“ေရြးေကာက္ပဲြ ရလဒ္ေတြအေပၚ ယုံၾကည္လက္ခံမႈနဲ႔ တရား၀င္မႈရွိတယ္လုိ႔ အမ်ားက လက္မခံခဲ့ဘူး ဆုိရင္ေတာ့ ေရြးေကာက္ပဲြေနာက္ပုိင္း၊ သမၼတသစ္တဦး ေရြးခ်ယ္ရာမွာ၊ အစုိးရသစ္တရပ္ ဖဲြ႔စည္းရာမွာ မတည္မၿငိမ္ အေျခအေနေတြ တင္းမာမႈေတြ ႀကံဳရႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကုလသမဂၢနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသုိင္းအ၀ုိင္း အေနနဲ႔ အေျခအေနေတြကုိ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္သြားဖုိ႔ အလြန္ပဲ အေရးႀကီးပါတယ္။”

ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ကုိယ္စားလွယ္ေလာင္းေတြအျဖစ္ ယွဥ္ၿပိဳင္ၾကမယ့္အထဲက မူဆလင္ အမ်ားစု အပါအ၀င္ ကုိယ္စားလွယ္ ၆၀ ေက်ာ္ကုိ ႏုိင္ငံသားျဖစ္-မျဖစ္ ဆုိတဲ့အေပၚ အေျခခံၿပီး ယွဥ္ၿပိဳင္ခြင့္ ပယ္ဖ်က္လုိက္တာကုိလည္း အထူးကုိယ္စားလွယ္က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေဆာင္ လာတဲ့ ၄ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေနေတြ တုိးတက္မႈတခ်ဳိ႕ ရွိလာတာကုိ အထူးကုိယ္စားလွယ္က အသိအမွတ္ျပဳ ေျပာဆုိခဲ့ေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြကုိ ႏုိင္ငံတကာ စံႏႈန္းေတြနဲ႔အညီ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရွိရွိ၊ က်င္းပဖုိ႔အျပင္ ႏုိင္ငံေရးမွာ ဘာသာေရးကုိ ခုတုံးလုပ္လာႏုိင္တဲ့ အႏၱရာယ္ေတြ ရွိေနတာဟာလည္း ႀကီးမားတဲ့ စိန္ေခၚမႈတခုျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း အေလးထား ေျပာဆုိသြားပါတယ္။

“ႏုိင္ငံေရး ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ဘာသာေရးကုိ အသုံးမခ်ဖုိ႔ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ အေျခခံဥပေဒက တားျမစ္ထားသလုိ၊ ဘာသာေရး အေၾကာင္းျပၿပီး မဲဆြယ္တာေတြမလုပ္ဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရြးေကာက္ပဲြ ဥပေဒေတြက တားျမစ္ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး ပါတီေတြက လူနည္းစုေတြအေပၚ မုန္းတီးေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္တဲ့ စိတ္ပ်က္စရာ လုပ္ရပ္ေတြကုိလည္း က်မေလ့လာစုံစမ္း သိရွိရပါတယ္။ လူနည္းစုေတြ အခြင့္အေရးအတြက္ ကာကြယ္၊ ရပ္တည္ ေျပာဆုိၾကတဲ့ အရပ္ဖက္ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းကလူေတြ၊ ႏုိင္ငံေရးသမားေတြ၊ သတင္းေထာက္ေတြကုိ ၿခိမ္းေျခာက္ေႏွာင့္ယွက္တယ္ဆုိတဲ့ သတင္းေတြလည္း ၾကားရပါတယ္။”

အေထြေထြညီလာခံမွာ အစီရင္ခံစာ တင္သြင္းခဲ့တဲ့ ကုလသမဂၢ အထူးကုိယ္စားလွယ္ကေတာ့ တုိင္းရင္းသား လက္နက္ကုိင္ ၈ ဖဲြ႔နဲ႔ မၾကာေသးခင္တုန္းက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး လက္မွတ္ေရးထုိးႏုိင္ခဲ့တာလုိ တုိးတက္မႈတခ်ဳိ႕ ရွိတယ္ဆုိေပမဲ့ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡေတြ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနတာ၊ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိသူေတြ၊ ႏုိင္ငံေရး လႈပ္ရွားသူေတြကုိ ဖမ္းဆီးအေရးယူတာ၊ လူနည္းစု မူဆလင္ ႐ုိဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ ခဲြျခားဆက္ဆံတာေတြ ရွိေနတာဟာ အႏႈတ္လကၡဏာေဆာင္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြအျဖစ္နဲ႔ ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ ရွမ္းျပည္နယ္မွာ တုိက္ပြဲေတြျဖစ္ပြားေနတဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ေဒသခံ အရပ္သားေတြကို အဓမၼတ တပ္သားစုေစာင္းတာ၊ စစ္ေပၚတာဆြဲတာနဲ႔ လိင္ပိုင္းဆုိင္ရာ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္ျဖစ္ေနတာကို စိုးရိမ္ေၾကာင္းလည္း ေျပာဆို သြားခဲ့ပါတယ္။

ပညာေရးဥပေဒ ျပင္ဆင္ေပးဖို႔ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေတာင္းဆုိဆႏၵျပသူေတြကို လက္ပံတန္းမွာ အာဏာပိုင္ေတြက အင္အားသံုး အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းခဲ့ၿပီး တခ်ိဳ႕ကို သာယာ၀တီအက်ဥ္းေထာင္မွာ ဖမ္းဆီးထားတာနဲ႔ ျမန္မာသတင္းေထာက္ေတြဟာလည္း တရားစြဲဆိုခံေနရတဲ့ အေျခအေနေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတာေတြကိုလည္း အထူးကိုယ္စားလွယ္က ထည့္သြင္းေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာစစ္တပ္အႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္ကို သေရာ္တဲ့ပံုေတြ Facebook မွာ ျဖန္႔ေ၀မႈနဲ႔ တရားစြဲဆိုခံေနရတဲ့ ပက္ထရစ္ ကြမ္ဂ်ာလီနဲ႔ မေခ်ာစႏၵီတို႔ ႏွစ္ဦး ဖမ္းဆီးခံေနရတဲ့ကိစၥကိုလည္း အထူးကိုယ္စားလွယ္က ထည့္သြင္း ေျပာဆိုသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီအတြက္လည္း ေရြးေကာက္ပဲြအၿပီး ထြက္ေပၚလာမယ့္ အစုိးရသစ္အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံေရး၊ လက္နက္ကုိင္ ပဋိပကၡေတြ သာမကပဲ လူ႔အခြင့္အေရး ျပႆနာေတြကုိလည္း ဦးစားေပး ေျဖရွင္းဖုိ႔ လုိမယ္လုိ႔ တုိက္တြန္း ေျပာၾကားသြားပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မစ္ Yanhee Lee ဟာ ၾကာသပေတးေန႔မွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ ျပဳလုပ္မွာလည္း ျဖစ္ပါတယ္ရွင္။

VOA