ထားဝယ္တြင္ သုံးႏွစ္ၾကာ ေက်ာက္မီးေသြး တူးေနသည့္ ထိုင္းကုမၸဏီကို ေနျပည္ေတာ္ မသိဟုဆို

လြန္ခဲ့ေသာ ၃ ႏွစ္ကတည္းက ထားဝယ္ခ႐ိုင္၊ ဘန္းေခ်ာင္းေဒသ၌ ထိုင္းအေျခစိုက္ East Star Mining ကုမၸဏီက အႀကီးစားေက်ာက္မီးေသြးမိုင္း တူးေဖာ္လ်က္ရွိေသာ္လည္း ေနျပည္ေတာ္ အေျခစိုက္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနက မသိရွိဟု ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ေတြ႕ဆုံခဲ့ေသာ ထားဝယ္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ားထံမွ သိရသည္။ထားဝယ္အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား သုေတသနျပဳေရးသားထားေသာ ဘန္းေခ်ာင္းေက်ာက္မီးေသြးတြင္း စီမံကိန္းေၾကာင့္ ထိခိုက္ခံစားရေသာ ပတ္ဝန္းက်င္ႏွင့္ လူမႈေရးဆိုင္ရာ ႐ိုက္ခတ္မႈ အစီရင္ခံစာအားရွင္းျပရန္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ သယံဇာတထုတ္ယူသည့္ လုပ္ငန္းမ်ား ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ေဖာ္ေဆာင္ေရးအဖြဲ႕ ၫြန္႔ေပါင္း အဖြဲ႕ (EITI-MSG) အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈ ႏွင့္ တာဝန္ယူမႈ၊ တာဝန္ခံမႈဆိုင္ရာ အရပ္ဘက္ မဟာမိတ္အဖြဲ႕ (MATA) အဖြဲ႕ဝင္မ်ား၊ ဘန္းေခ်ာင္းေဒသခံမ်ားတို႔ ေအာက္တိုဘာလ ၁၅ ရက္ေန႔က ေတြ႕ဆုံခဲ့ရာ ဝန္ႀကီးဌာနမွ အဆင့္ျမင့္အရာရွိတစ္ဦးက အထက္ပါအတိုင္း တုံ႔ျပန္ေျပာခဲ့ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

East Star Mining ကုမၸဏီက ေက်ာက္မီးေသြးသယ္ယူသည္ဟုသာ သိရွိထားၿပီး ေက်ာက္မီးေသြးတြင္း တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္လ်က္ရွိသည္ကို မသိရွိေၾကာင္း ယင္းအရာရွိတစ္ဦးက ေျပာဆိုခဲ့ေၾကာင္း ယင္းေတြ႕ဆုံပြဲ တက္ေရာက္သူမ်ားက ေျပာဆိုသည္။

“ကိုယ့္ဆီက သယံဇာတကို အျခားက လာထုတ္ေနတာမသိဘူးဆိုရင္ ခိုးယူခံေနရတာေပါ့”ဟုယင္း ေတြ႕ ဆုံပြဲသို႔ တက္ေရာက္ခဲ့သည့္ MSG အဖြဲ႕ဝင္ ထားဝယ္ဖ႔ြံၿဖိဳးေရးအဖြဲ႕ (DDA) မွ ၫွိႏႈိင္းေရးမႉး ဦးသန္႔ဇင္ကဆိုသည္။

အဆိုပါ ဘန္းေခ်ာင္းေဒသ၌ ဓါတ္သတၱဳအႀကီးစားထုတ္လုပ္ရန္ ေမဖလားဝါးမိုင္းနင္း အင္တာပ႐ိုက္ လီမိတက္အား ျမန္မာအစိုးရ သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနက လုပ္ပိုင္ခြင့္ခ်ထားေပးေသာ္လည္း အမွန္တကယ္ ေျမျပင္တြင္ East Star သတၱဳကုမၸဏီက တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ေနေၾကာင္း အစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားထားသည္။

East Star ကုမၸဏီကို သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနက မသိရွိဟုဆိုေသာ္လည္း ယင္းကုမၸဏီသည္ ကရင္အမ်ိဳးသား အစည္းအ႐ုံး (KNU) ထံမွ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို အသုံးျပဳ လုပ္ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း အစီရင္ခံစာကဆိုသည္။

ေမဖလားဝါးသည္ ၂၀၁၀ ႏွင့္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္တို႔တြင္ စုစုေပါင္းလုပ္ကြက္ ၆ ကြက္အတြက္ ေျမဧက ၂၁၀၀ ကို သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနက ခြင့္ျပဳအမိန္႔ရရွိခဲ့ၿပီး ကြမ္ေခ်ာင္းႀကီးေက်း႐ြာရွိ ေျမဧက ၆၀ တြင္ East Star Mining ကုမၸဏီက ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္းတူးေဖာ္ျခင္းကို၂၀၁၁ ခုႏွစ္ေႏွာင္းပိုင္း (သို႔) ၂၀၁၂ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းမွ စတင္ လုပ္ကိုင္ခဲ့ေၾကာင္း အရပ္ဖက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျပဳစုထားေသာ အစီရင္ခံစာတြင္ ေရးသားထားသည္။

ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္း၏ စြန္ပစ္ေျမစာပုံ၌ မီးေလာင္မႈမ်ားျဖစ္ပြားျခင္း၊ အနံ႔ဆိုးမ်ားထြက္ေပၚေလ့ရွိျခင္းအျပင္ ယင္းေျမစာပုံ အနီးရွိ သီးႏွံပင္မ်ားထြက္ႏႈန္းက်ဆင္းျခင္းမ်ား ႀကဳံေတြ႕လ်က္ရွိေၾကာင္း ယင္းအစီရင္ခံစာ အရ သိရသည္။

ေျမျပင္တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံသားပိုင္ East Star ကုမၸဏီက ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္းတူးေဖာ္ျခင္းႏွင့္ Thai Asset Mining ကုမၸဏီက ေက်ာက္မီးေသြးသယ္ယူမည့္ လမ္းေဖာက္လုပ္ျခင္းတို႔ကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေၾကာင္း ဘန္းေခ်ာင္း ေဒသလူထုအေျချပဳ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးႏွင့္ သဘာ၀ပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႕ ဥကၠ႒ ေစာကဘူးက ေျပာဆိုသည္။

ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္းတူးေဖာ္ျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေဒသခံမ်ားကန္ကြက္မႈ ေျဖရွင္းခ်ိန္တြင္ East Star ကုမၸဏီႏွင့္သာ ေတြ႕ဆုံရၿပီး လုပ္ပိုင္ခြင့္ရထားသည္ဆိုေသာ ေမဖလာဝါးကုမၸဏီႏွင့္ ေတြ႕ဆုံရေလ့မရွိေၾကာင္း ၎က ေျပာဆိုသည္။

“သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနကိုေရာက္မွ East Star ကုမၸဏီက ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္းတူးတာ တရားဝင္လုပ္ကိုင္ ခြင့္မရွိမွန္းသိရတယ္၊ ေနာက္ထပ္ East Star ကုမၸဏီက ေက်ာက္မီးေသြးတူးတာကို လက္ခံဖို႔ အခက္အခဲ ရွိတယ္”ဟု ေစာကဘူးက ဆိုသည္။

ေမဖလားဝါးကုမၸဏီမွ ေက်ာက္မီးေသြးတူးေဖာ္ရန္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာန၌ ေလၽွာက္ထားအခ်ိန္တြင္ ထိုင္းႏိုင္ငံမွ East Star Mining ကုမၸဏီ၊ Thai Asset Mining ကုမၸဏီတို႔ႏွင့္ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈႏွင့္ ပတ္သက္၍ လုပ္ကိုင္မည္ဟု အသိေပးျခင္း၊ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုစဥ္သေဘာတူညီမႈ ရယူျခင္းမရွိေၾကာင္း တာကေပါ လူငယ္အဖြဲ႕မွ အႀကံေပးတစ္ဦးျဖစ္သူ ေနာ္ပီသေလာက ေထာက္ျပသည္။

“သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနက အဆင့္ျမင့္အရာရွိေတြ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးမႈျပန္လည္ျပဳလုပ္မယ္လို႔ ေျပာတယ္၊ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးမယ့္ အခ်ိန္ေတာ့မေျပာေသးဘူး”ဟု ေနာ္ပီသေလာ ကဆိုသည္။

ယင္းေက်ာက္မီးေသြးတြင္း ေရစီးဆင္းသည့္ ကြမ္းေခ်ာင္းငယ္ႏွင့္ ပ်ားပင္ကေလးေခ်ာင္းတို႔ရွိ ေရမ်ားတြင္ အက္စစ္ပါဝင္မႈ မ်ားခဲ့ေၾကာင္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာလက စိမ္းလန္းအမိေျမဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအသင္း (EcoDev) ပတ္ဝန္းက်င္ေရးရာ ဓါတ္ခြဲခန္း၏ စမ္းသပ္မႈရလဒ္အရ သိရွိရသည္။

East Star Mining ကုမၸဏီမွ မိုးရာသီဝင္အခ်ိန္မွစ၍ ေက်ာက္မီးေသြးတူးေဖာ္ျခင္းကို ရပ္နားထားၿပီး လာမည့္ ပြင့္လင္းရာသီတြင္ ေက်ာက္မီးေသြးတူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ သယ္ယူႏိုင္ရန္ လမ္းမ်ားကို ျပဳျပင္လ်က္ရွိ သည္ဟု ဘန္းေခ်ာင္းေဒသခံမ်ားထံမွ သိရသည္။

ေက်ာက္မီးေသြး တူးေဖာ္ျခင္း၊ ေက်ာက္မီးေသြးသယ္ယူရန္ လမ္းေဖာက္ျခင္းတို႔ကို ဆန္႔က်င္လ်က္ရွိသည့္ ဘန္းေခ်ာင္းေဒသခံမ်ားက ယမန္ႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာလက ေက်ာက္မီးေသြး သယ္ယူမည့္လမ္းမ်ားကို ပိတ္ခဲ့ရာ တပ္မဟာ (၄) ၿမိတ္-ထားဝယ္ခ႐ိုင္ ကရင္အမ်ိဳးသားအစည္းအ႐ုံး လက္ေအာက္ရွိ KLNA က ျပန္ဖြင့္ေပးျခင္း၊ တစ္ဖန္ေဒသခံမ်ားက အဆိုပါမိုင္းအနီးရွိလမ္းကို ျပန္လည္တားဆီးပိတ္ဆို႔ခဲ့ရာ East Star ကုမၸဏီဘက္မွ ဖြင့္ျခင္းတို႔ ျပန္လွန္လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္ဟု ေဒသခံမ်ားထံမွ သိရသည္။

ဘန္းေခ်ာင္းေဒသခံမ်ားဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္မႈမ်ားျပားလာမႈေၾကာင့္ ယခုႏွစ္စပိုင္းတြင္ ေမဖလားဝါး ကုမၸဏီက သတၱဳတူးေဖာ္ခြင့္ရထားေသာ ဧက ၂၁၀၀ ကို ျပန္လည္ သုံးသပ္ၿပီး ၆၁၂ ဧက သာလၽွင္ လုပ္ကိုင္ခြင့္ျပဳေၾကာင္း အစီရင္ခံစာကဆိုသည္။

The Voice Weekly