ျမန္မာႏွစ္ဆန္းတရက္ေန႔မွာ သမၼတသစ္က ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား တခ်ိဳ႕လႊတ္ေပး လိုက္တာကို ႀကိဳဆိုေပမယ့္ ဒါဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အတြက္ မလံုေလာက္ေသးသလို ေနာင္မွာမတရားတဲ့ ဥပေဒေတြနဲ႔ ဖမ္းဆီးတာမ်ိဳးေတြ မရွိေအာင္ တားဆီးေပးဖုိ႔ပါ Human Rights Watch လူ႔အခြင့္ေရးအဖြဲ႔ႀကီးက ေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။
အာရွလူ႕အခြင့္ေရးအဖြဲ႔ ကေတာ့ သမၼတသစ္လက္ထက္မွာ တရားေရးကို အရင္ဆံုး ကိုင္တြယ္လာတာေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ အားတက္ေၾကာင္းေျပာပါတယ္။
အခုသမၼတသစ္ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပးခဲ့တဲ့ အက်ဥ္းသား ၈၅၀၀ ေလာက္္ထဲမွာ မတရားပဲ ဖိႏွိပ္တဲ့ ဥပေဒေတြနဲ႔ အဖမ္းဆီးခံေနရတဲ့ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသား ၃၆ ေယာက္ ပါေနတာအတြက္ ႀကိဳဆိုေပမယ့္ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြျဖစ္ခဲ့ဘူးတဲ့ လက္ရွိအာဏာရ NLD ပါတီေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔သမၼတသစ္ ဦးဝင္းျမင့္တို႔အေနနဲ႔ မတရားတဲ့ဥပေဒနဲ႔အဖမ္းခံေနရသူ အားလံုးကို လႊတ္မေပးတာအတြက္ စိတ္ပ်က္ေၾကာင္း HRW အဖြဲ႔က Brad Adams က ေျပာပါတယ္။
"ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသား အားလံုးကို ဘာေၾကာင့္ လႊတ္မေပးႏိုင္တာလည္း ဆိုတာ ကၽြန္ေတာ္တို႔နားမလည္ပါဘူး။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ပါတီရဲ့ သမၼတ တေယာက္အေနနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားအားလံုးကို လႊတ္မေပးပဲ ဘာ့ေၾကာင့္ နဲနဲေလးပဲ လႊတ္ေပးတာပါလဲ။ ေနာင္မွာ အခုလိုဖမ္းဆီးတာမ်ိဳးေတြ မလုပ္ႏုိင္ေအာင္အထိ ဘာေၾကာင့္ မတားဆီးႏိုင္တာပါလဲ။ သူတုိ႔ အခုထက္ပိုၿပီး လုပ္ႏုိင္ရက္နဲ႔ မလုပ္ေပးတာအတြက္ သိပ္ကိုစိတ္ပ်က္မိပါတယ္။"
ဒါ့အျပင္ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြ သတင္းသမားေတြနဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚေျပာဆို ေရးသားသူေတြကို ဖိႏွိပ္တဲ့ မတရားတဲ့ ဥပေဒေတြကို ဖယ္ရွားေပးဖုိ႔လည္း ေတာင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။
ေဟာင္ေကာင္အေျခစိုက္ AHRC အာရွလူ႔အခြင့္ေရးေကာ္မရွင္က ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ တာ၀န္ခံ ဦးမင္းလြင္ဦးကေတာ့ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုေရးသားမႈအတြက္ လက္ရွိအေရးယူမႈ ေတြဟာ စစ္တပ္နဲ႔ဆက္ႏြယ္ေနတာမ်ားၿပီး တရားစီရင္ေရးမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကို မေက်ာ္လြန္ႏိုင္ေသးတာ ေတြ႔ရတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
"လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ဖမ္းဆီးခံရသူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက တပ္မေတာ္နဲ႔ဆိုင္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြ စြပ္စဲြေျပာဆိုတယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံခဲ့ရတာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်ေနာ္တို႔ ေတြ႕ရတယ္။ ေနာက္လူမႈကြန္ယက္ေတြမွာ တပ္မေတာ္ရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာညွဳိႏြမ္းေအာင္ေျပာတယ္၊ လူၾကားေတြထဲမွာ အမုန္းတရားပြားေအာင္ ျဖန္႔ေ၀တယ္ စတဲ့ျပစ္မႈေတြနဲ႔ အေရးယူခံရတာ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတြ႕ရပါတယ္။ သမၼတဦးသိန္းစိန္ လက္ထက္ကတည္းကလည္း ရွိပါတယ္။ အခုက ပိုၿပီးထင္ရွားလာတာက လယ္သမားေတြ ဆႏၵထုတ္ေဖၚရင္ အဖမ္းခံရတယ္။ တိုင္တဲ့သူက ဘယ္သူလဲဆိုေတာ့။ တပ္မေတာ္ရယ္၊ ဦးပိုင္ရယ္၊ ေနာက္ ဦးပိုင္နဲ႔ ဖက္စပ္လုပ္ေနတဲ့ ကုမၸဏီေတြရယ္ ဒါေတြက တရားလိုလုပ္ၿပီး အဖမ္းခံရတဲ့ကိစၥ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေတြ႕ရတယ္။ ဒါကလည္း တရားစီရင္ေရးအပိုင္းမွာ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မေဆာင္ရြက္ေသးတဲ့အပိုင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအပိုင္းကို မေက်ာ္လြန္ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ က်ေနာ္တို႔ျမင္ပါတယ္။"
စီတန္းလွည့္လည္မႈနဲ႔ ဆိုင္တဲ့အေရးယူမႈေတြမွာေတာ့ ခြင့္ျပဳခ်က္မရယူတဲ့အတြက္ အဖမ္းခံရတာအမ်ားဆံုးေတြ႔ရတာမို႔ ဥပေဒကို လူထုဘက္ကလည္း ေလးစားဖုိ႔လုိတယ္လုိ႔ ေျပာပါတယ္။
"လြတ္လပ္စြာစီတန္းလွည့္လည္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ရွိရင္လည္း အစိုးရအဆက္ဆက္ေျပာင္းလဲလာတာ၊ ပထမတုန္းကေတာ့ ျပစ္ဒဏ္ သံုးႏွစ္၊ အဲဒီကေန တေျဖးေျဖးေလ်ာ့လာတာ တႏွစ္၊ အခုေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ စီတန္းလွည့္လည္တဲ့အခါမွာ ခြင့္ျပဳခ်က္ေတာင္းရမယ္။ ခြင့္ျပဳခ်က္မေတာင္းလို႔ရွိရင္ အေရးယူမယ္ဆိုတာ လိုမ်ဳိးျဖစ္လာတယ္။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားအဖမ္းခံရတာလည္း ခြင့္ျပဳခ်က္ မေတာင္းပဲနဲ႔ လုပ္တဲ့ကိစၥေတြေၾကာင့္ အဖမ္းခံရတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ျမင္ပါတယ္။ ပုဒ္မ (၁၉)ေပါ့ေနာ္။"
ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရးလိုအပ္သလို ဥပေဒေၾကာင္းအရ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ ဝန္ထမ္းေတြဘက္က ဥပေဒနဲ႔ အညီလိုက္နာေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ပါ လိုအပ္ေနတယ္လုိ႔ ဦးမင္းလြင္ဦးက ေျပာပါတယ္။
"ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒမွာကအစ ျပင္သင့္တာေပါ့ေနာ္။ ဥပမာ- အဓမၼျပဳက်င့္မႈေပါ့ေနာ္။ လူအမ်ားပူေပါင္းၿပီးေတာ့ က်ဴးလြန္တဲ့ မုဒိန္းမႈအတြက္ ျပဌာန္းထားတဲ့ဥပေဒမရွိေသးဘူး။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ကေလးသူငယ္အရြယ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ျပဌာန္းသင့္တဲ့ ဥပေဒေတြ၊ ဒီဥစၥာကလည္း ကေလးသူငယ္ဆိုင္ရာဥပေဒနဲ႔ ညွဳိႏႈိင္းၿပီးေတာ့ အလ်င္ျမန္ဆံုး ရာဇသတ္ႀကီးမွာ ျပင္ဆင္ျပဌာန္းဖို႔လိုတယ္။"
အခု သမၼတသစ္ ဦးဝင္းျမင့္ဟာ ဥပေဒကၽြမ္းက်င္သူျဖစ္ၿပီး တရားေရးကို အရင္ဆံုး ကိုင္တြယ္လာတာေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ အားတက္တယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
"သမၼတႀကီး ဦး၀င္းျမင့္ကေန တက္လာၿပီးတဲ့အခ်ိန္ မၾကာခင္မွာပဲ ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ေတြ၊ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ေတြ၊ လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ ကိုေခၚၿပီးေတာ့ သတိေပးေျပာ ၾကားခဲ့တယ္ဆိုေတာ့ ဥပေဒသမားျဖစ္တဲ့အတြက္ ဥပေဒနဲ႔အညီလုပ္ဖို႔၊ ဥပေဒေဘာင္ေက်ာ္ၿပီး လုပ္လာတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြကို အေရးယူဖို႔ ပထမဦးဆံုး သတိေပးလိုက္တယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္တို႔ျမင္ပါတယ္။"
သမၼတရဲ့ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္နဲ႔ လႊတ္ေပးခဲ့တဲ့ အက်ဥ္းသား ၈၄၉၀ ေယာက္္ထဲမွာ ၆၀၀၀ ေက်ာ္က မူးယစ္ေဆးအမႈနဲ႔ ေထာင္က်ေနသူေတြ ျဖစ္ၿပီး ႏိုင္ငံျခားသားက ၅၀ ေက်ာ္ပါဝင္ပါတယ္။
VOA
0 comments:
Post a Comment