ျမစ္ဆုုံစီမံကိန္း ရပ္ဆုိင္းေရး နဲ႔ ဖြဲ႕စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရး တုုိက္ဆုုိင္မႈက NLD ရဲ႕ မရုိးသားတဲ့ ႏုိင္ငံေရး လွည့္ကြက္လား

တရုုတ္ႏုုိင္ငံက ၇ ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာ ရပ္ဆုုိင္းထားေသာ ဧရာ၀တီျမစ္ဆုုံ စီမံကိန္း ျပန္လည္ စတင္ရန္ ၂၀၁၉ ခုုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီ လဆန္းပုုိင္းတြင္ ျပန္လည္ ႀကိဳးပမ္းလာၿပီး ျမန္မာျပည္သူမ်ား၏ ကန္႔ကြက္သံမ်ားကလည္း တစ္ျပည္လုုံး ဆူညံလာေနရာ အစုိးရအေနျဖင့္ ျမစ္ဆုုံအေရး အက်ပ္ရုိက္လ်က္ရွိသည္။ ထုုိအခ်ိန္တြင္ အာဏာရ NLD ပါတီက လႊတ္ေတာ္တြင္ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရး ေကာ္မတီဖြဲ႕စည္းရန္ ႀကဳိးပမ္းျခင္းျဖင့္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ထိပ္တုုိက္ရင္ဆုုိင္မႈမ်ား ေဆာင္ရြက္လိုုက္သည္။ 

တပ္မေတာ္၏ သေဘာထားမပါဘဲ မည္သုုိ႔မ်ွ ျပင္ဆင္၍ မရႏုုိင္ဘဲ တစ္နည္းအားျဖင့္ တပ္မေတာ္ႏွင့္ ညွိႏႈိင္းမႈမျပဳဘဲ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးမွာ လက္ေတြ႕မက်ေပ။ ျမစ္ဆုုံစီမံကိန္း ထာ၀ရရပ္ဆုုိင္းေရး အတြက္ ေတာင္းဆိုသံမ်ား ဆူညံလာခ်ိန္တြင္ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရး ေဆာင္ရြက္မႈသည္ မရုုိးသားေသာ ႏုုိင္ငံေရးလွည့္ကြက္အျဖစ္ သုံးသပ္မႈမ်ားရွိေနသည္။ ရန္ကုုန္ေခတ္သစ္က ႏုုိင္ငံေရးေလ့လာသုံးသပ္သူမ်ားကိုု ဆက္သြယ္ေမးျမန္းထားပါသည္။ 

တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးႀကီးျမင့္ 

ဥကၠ႒၊ ျပည္ေထာင္စုုေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ ဥပေဒအေထာက္အကူျပဳအဖြဲ႕ 

NLD ကို ႐ိုးသားေစခ်င္တယ္။ အခု သူတို႔ လုပ္ေနတာေတြက ျမစ္ဆုံနဲ႔ တိုက္လုပ္ေနတယ္။ မ႐ိုုးသားဘူးလို႔ ထင္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ပုဒ္မ ၄၃၆ ကို မျပင္ဘဲ ဘယ္လိုမွ မေအာင္ျမင္စရာ အေၾကာင္း မရွိဘူး။ ဒါလည္း သူတို႔ သိတယ္။ သိရက္နဲ႔ လူပိန္းႀကိဳက္ေပါ့။ ၂၀၂၀ အတြက္ ရည္ရြယ္ၿပီး လုပ္တာဆိုရင္ ဝမ္းနည္းစရာေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ေနာက္ၿပီး ပုဒ္မ ၄၃၆ က ဘယ္လိုမွ လုပ္လို႔မရဘူး။ ပုဒ္မ ၄၃၆ ကို ျပင္ႏိုင္မွာဘဲ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကေကာင္းမွာေလ။ ဒီအတိုင္းႀကီးကေတာ့ ဘယ္လို မွ မရႏိုင္ဘူး။ တစ္ကမာၻ႔လုံးက လက္ေျမွာက္ထားတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျဖစ္ေနတယ္ေလ။ 

တပ္မေတာ္ဘက္ကေတာ့ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း ေျပာတာပါ။ သူတို႔က တတ္ႏုိင္တဲ့ အေရးမႀကီးတဲ့ဟာေတြကို လိုက္ေလ်ာမွာေပါ့။ အေရးႀကီးတာေတာ့ မလိုက္ေလ်ာဘူး။ အေရးႀကီးတာ လိုက္ေလ်ာဖို႔က ပုဒ္မ ၄၃၆ က လူထုဆႏၵခံယူပြဲ လုပ္ရဦးမယ္ေလ။ ျပည္သူ႔ဆႏၵ ခံယူပြဲ လုပ္မယ္ဆိုရင္ တစ္ခါ မဲေပးသူရဲ႕ တစ္ဝက္ ၊ မဲလာမေပးရင္ ဘယ္လိုလုပ္မလဲ။ ဘယ္ေတာ့မွ ျပင္လို႔ မရဘူး ၊ တစ္သက္လုံး ၊ အဲဒါ ပုဒ္မ ၄၃၆ ကို ျပင္မရဘဲ လုပ္ေနေတာ့ တပ္မေတာ္ကလည္း မလိုက္ေလ်ာဘူးဆိုရင္ ဘာမွ မထူးပါဘူး။ ျပည္သူ႔လူထုကို လွည့္ဖ်ားသလို ျဖစ္ေအာင္ မႀကိဳးစားေစခ်င္ဘူး။ လွည့္ဖ်ားသလို ျဖစ္ေနတယ္။ ျပင္လို႔ကို မရဘူး။ ပုဒ္မ ၄၃၆ ကို မလိုက္ေလ်ာရင္ ဘယ္လို လုုပ္လို႔ မရဘူး ။ေဖေတာ့ ေမာင္ေတာ့ေလးပဲ ရမွာေလ။ 

စာေရးဆရာ ေမာင္ေမာင္စိုး 

တုုိင္းရင္းသားအေရးကၽြမ္းက်င္သူ 

ပထမအခ်က္ ေျပာရရင္ေတာ့ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ ေစာင့္ၾကည့္ဆဲကာလလို႔ ေျပာရမယ္။ ဒုတိယအခ်က္နဲ႔ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ လက္ရွိ ၂၀၁၈ ဖြဲ႔ စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ NLD အေနနဲ႔ တပ္မေတာ္ကို ေစ့စပ္ညွိႏိႈင္း သေဘာတူညီႏိုင္မွာ ရႏိုင္မွာပါ။ ဘာျဖစ္လို႔ လဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒက ပုဒ္မ အားလုံးသည္ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ေက်ာ္မွ ျပင္လို႔ ရမွာ ဆိုတာႀကီးပဲ။ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္း မေက်ာ္ဘဲနဲ႔ ဘယ္ပုဒ္မမွ ျပင္လို႔ မရပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္မို႔ ဘယ္ေလာက္ ေစ့စပ္ညွိႏိႈင္းႏိုင္လဲ ၊ ညွိႏိႈင္းမႈ ျပဳလုပ္ႏိုင္လဲ အေပၚ မူတည္ပါတယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း မေန႔က ကန္႔ကြက္မႈေတြ ရွိေပမယ့္ တပ္ကိုယ္စားလွယ္တစ္ဦး ေျပာတာေတာ့ ဒီဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဖို႔ တပ္ဘက္က မကန္႔ကြက္ဘူးဆိုတဲ့အခ်က္ ရွိပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ သူတို႔က တခ်ိဳ႕အခ်က္ေတြ ျပင္ဖို႔ သူတို႔ လက္ခံတာ ေျပာဆိုထားတာ ရွိတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ NLD နဲ႔ တပ္မေတာ္ၾကားမွ ဘယ္ေလာက္ညိႏိႈင္းလဲဆိုတာ ဖြဲ႔စည္းပုံ ဘယ္ေလာက္ျပင္ႏိုင္မလဲဆိုတဲ့အေပၚ သက္ေရာက္ေနမွာ ထင္ပါတယ္။ 

တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ ဘယ္ေလာက္ညွိႏိႈင္းမလဲဆိုတာပဲ။ ညွိႏိႈင္းမႈ ေအာင္ျမင္ရင္ ေအာင္ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ညွိႏိႈင္းလို႔ မရရင္ေတာ့ ေအာင္ျမင္မႈ နည္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တပ္ဘက္ကလည္း ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ဖို႔ သူတို႔ ျငင္းပယ္မထားဘူးလို႔ ေျပာထားတဲ့အတြက္ ဘယ္အခ်က္ေတြမွ ညွိႏိႈင္းလို႔ရမလဲ ဆိုတာက အေျဖထြက္ပါလိမ့္မယ္။ တပ္မေတာ္ မပါဘဲနဲ႔ ဥပေဒအရ ျပင္လို႔ မရဘူး။ ဥပေဒအရ ဒီပုဒ္မ (က) ျဖစ္ျဖစ္ ၊ (ခ) ျဖစ္ျဖစ္ ၊ 

၇၅ ရာခုုိင္ႏႈန္း ေက်ာ္မွ ျပင္လို႔ရမွာ။ ( က) အရ ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရမယ့္အျပင္ လူထုဆႏၵခံယူပြဲ ယူရမွာ တစ္ပိုင္း ၊ တခ်ိဳ႕ပုဒ္မေတြက ၇၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ေက်ာ္တာေတာင္ ျပင္လို႔ရတာ တစ္ပိုင္း ဘယ္လိုပဲ ျဖစ္ျဖစ္ အဲဒါက ႏွစ္ဖက္ ညွိႏိႈင္းၿပီး သေဘာတူညီခ်က္ရရင္ေတာ့ ဒါက ျပင္လို႔ရမွာေပါ့။ ႏွစ္ဖက္ ညွိႏိႈင္းလို႔ မရတဲ့ ပုဒ္မေတြေတာ့ ျပင္လို႔ မရဘူးေပါ့။ ေအာင္ျမင္ႏိုင္လား ။ မေအာင္ျမင္ႏိုင္ဘူးဆိုတာက ဘယ္ေလာက္ ညွိႏိႈင္းသေဘာတူညီမွွွ် ရ ၊ မရအေပၚမွာပဲ မူတည္ေနပါတယ္။ 

ဆလိုင္း အိုက္ဇက္ခင္ 

ခ်င္းျပည္နယ္အစုုိးရ၀န္ႀကီးေဟာင္း 

NLD ကေတာ့ ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာစာတမ္းထဲမွာလည္း ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပည္သူတစ္ရပ္လုံး လိုခ်င္တဲ့ အရာဆိုေတာ့ သူက တြန္းမွာေပါ့။ မေန႔ကေတာ့ နည္းလမ္းစ လုပ္တာေပါ့။ သို႔ေသာ္လည္း ဘာရွိလဲဆိုေတာ့ လုပ္နည္းလုပ္ဟန္ ေပါ့။ HOW ကေတာ့ ေတာ္ေတာ္ေဆြးေႏြးညွိႏိႈင္းရမယ္။ WHY ကေတာ့ တူၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ျပင္မလဲဆိုတာက တူတယ္။ NLD ေကာ တပ္ ၊ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳး ၊ တိုင္းရင္းသားပါတီေတြေကာ ျပင္မယ္ဆိုတဲ့ကိစၥကို အားလုံးက မူအေနနဲ႔ လက္ခံၾကတယ္။ သို႔ေသာ္ ဘယ္လို႔ ျပင္မလဲဆိုတဲ့ ကိစၥက မေဆြးေႏြးရေသးတဲ့ အပိုင္းေပ့ါ ။ 

မေန႔က ေဆြးေႏြးတယ္ ဆိုတာက NLD ဘက္က စတြန္းတာက ေကာ္မတီ ကို အရင္ဖြဲ႔ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္မယ္ဆိုတဲ့ ဟာ ၊ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တပ္မေတာ္ဘက္က ေျပာတဲ့ဟာက အေၾကာင္းအရာ အရင္ေဆြးေႏြးၿပီးမွပဲ ေနာက္မွေကာ္မတီ ဖြဲ႔မယ္ဆိုတာ ဟာေလ။ အဲဒီေတာ့ ေကာ္မတီအရင္ဖြဲ႔မလား ၊ အေၾကာင္းအရာ ေဆြးေႏြးၾကမလား ဆိုတဲ့ ခ်ဥ္းကပ္ပုံ ႏွစ္မ်ိဳး ေတြ႕ရတယ္။ အခုလက္ရွိအေနအထားအရ NLD ဘက္က ေျပာတဲ့ ေကာ္မတီ ဖြဲ႔မယ္ဆိုတာက လက္ခံႏိုင္စရာ ရွိတယ္။ 

ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ဘာေတြ ျပင္မလဲ ကိစၥဆိုေတာ့ အႀကိဳက္အနယ္ ေတြ႕ရမယ္ကိစၥပဲ ။ တစ္ႏိ္ုင္ငံလုံး ေဆြးေႏြးရမယ္ကိစၥပဲ ။ အဲဒီေတာ့ ဘာေတြ ျပင္မလဲ ကိစၥက အရင္ထည့္တာထက္စာရင္ ၊ ဘာေတြ ျပင္ဖို႔ ေဆြးေႏြးမလဲ ထက္စာရင္ ဒီလိုမ်ိဳး ဘာေတြ ျပင္လို႔ရမလဲ ေဆြးေႏြးလို႔ရမယ္ တာဝန္ယူၿပီးထိုင္ေပးမယ့္ ေခါင္းခံေပးရမယ့္ ေကာ္မတီ တစ္ခု အရင္ဖြဲ႔ရမယ္ကိစၥက အရင္စရမယ္ကိစၥလို႔ ျမင္တယ္။ 

တကယ္လို႔ ပုဒ္မ ၄၃၆ က ရွိေနမွာပဲ။ နည္းလမ္း ၂ မ်ိဳးက ရွိတာေပါ့။ တစ္နည္းက လႊတ္ေတာ္ထဲက ျပင္တဲ့ဟာ ၊ ဒုတိယ တစ္နည္းက လႊတ္ေတာ္ျပင္ပကေန ျပင္တာေပါ့။ 

ဥပမာ - NCA Process ကေတာ့ ဥပေဒ ျပင္ပကေန ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ႏိုင္ဖို႔ ခ်ဥ္းကပ္တဲ့ နည္းလမ္း တစ္ခုေပါ့ ။ သို႔ေသာ္ NCA Process က ၿငိမ္းခ်မ္းေရး Process က အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ လက္ရွိအေနအထားမွာ တစ္ဆို႔ေနတဲ့ အေနအထားမ်ိဳး ရွိတာေလ။ အဲဒါေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္အတြင္းကေန ႀကိဳးစားတဲ့ နည္းလမ္းကို ျပန္ခ်ဥ္းကပ္တယ္လို႔ အဓိပၸာယ္ထြက္တယ္။ 

တကယ္ေတာ့ တပ္မပါဘဲ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ျပင္လို႔မရဘူး။ တပ္ပါလာဖို႔ လိုတယ္။ တပ္ပါလာဖို႔က လက္ရွိအေနအထားမွ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း မွန္တာ ၊ မမွန္တာ ခဏထား ၊ လုပ္ငန္း စလို႔ရေအာင္ လုပ္သင့္တယ္။ လက္ရွိအေနအထားက NLD ရဲ႕ ခ်ဥ္းကပ္ပုံက အဲဒီလိုမ်ိဳးလို႔ နားလည္တယ္။ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း လုပ္မယ္ဆိုတာထက္ ဒီလုုိေပါ့။ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းက ရွိတယ္။ မွန္ေကာင္းမွန္ႏိုင္တယ္။ သို႔ေသာ္ လုပ္ရခက္မယ္ဆိုတယ္အစား ရွိတဲ့ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း ခြင့္ျပဳတဲ့ဘက္ကေန လုပ္ငန္းစလို႔ရေအာင္ ခ်ဥ္းကပ္တာက လက္ေတြ႕က်မယ္။ လက္ရွိ NLD ခ်ဥ္းကပ္ပုံက လက္ေတြ႕က်တဲ့ ခ်ဥ္းကပ္မႈ အေနနဲ႔ ေဆာင္ရြက္တာ ျဖစ္တယ္။ သို႔ေသာ္လည္း တပ္မေတာ္မပါဘဲနဲ႔ေတာ့ ဖြဲ႔စည္းပုံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္တဲ့ ကိစၥကေတာ့ သိပ္အဆင္မေျပဘူးေပါ့။ 

ေဒၚခြန္ဂ်ာ 

Kachin Peace Network 

က်မအေနနဲ႔ နံပါတ္ (၁)ကေတာ့ လူက ေရးဆြဲထားတဲ့ အေျခခံဥပေဒက လူက ျပင္လု႔ိရတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ ႏိုင္ငံတကာမွ လည္း အေျခခံဥပေဒဆိုတာ ပုံေသကားခ်ပ္ ေက်ာက္တုံးလိုဟာမ်ိဳး မရွိဘူး။ US Constitution ဆိုရင္ ပထမ ေရးစဥ္က ပါးပါးေလးပဲ ။ အခုေနာက္ပိုင္းမွ တျဖည္းျဖည္း ျပင္ရင္း ျပင္ရင္း ျပဳျပင္ မြမ္းမံသြားတာပဲ ပိုမ်ားတယ္ေလ ။ မေန႔က အခင္းအက်င္းကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ႏွစ္မ်ိဳး ေျပာေနတယ္လို႔ ယူဆရတယ္။ တစ္ဖြဲ႔က ေကာ္မတီ ဖြဲ႔တယ္လို႔ ေၾကညာတယ္။ သူက အဆို တင္ေတာ့ အေျခခံဥပေဒအေၾကာင္းကို တင္တာ မဟုတ္ဘူး ။ တပ္မေတာ္ဘက္က ေျပာေနတာကလည္း အေျခခံဥပေဒ ဆိုရင္ Draft ေရး ၊ ျပဳစုၿပီးရင္ အဲဒါကို ေထာက္ခံလို႔ရေအာင္ ၂၅ ရာခုိင္ႏႈန္း ရဲ႕ ေထာက္ခံခ်က္ကို ယူ ၊ ၿပီးတဲ့ အခါက်မွာ ျပင္ဆိုတဲ့ ဟာမ်ိဳး ၊ ေျပာေနၾကတယ္။ အဲဒါဆိုေတာ့ ျငင္းခုံသံက ဒီမဆိုင္ဘူးလို႔ ယူဆတယ္။ 

ဒါေပမယ့္ အဲဒီမွာ ဘာေပၚသြားလဲဆိုေတာ့ political design ကေတာ့ ေပၚတာေပါ့။ ဥပမာ- မျပင္ခ်င္တာမို႔လို႔ အစကတညး္က ကန္႔ကြက္ေနတယ္လို႔ ယူဆတယ္။ ေကာ္မတီဖြဲ႔မယ္ဆိုတဲ့အခါ ၊ ျပင္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵရွိတာက တပ္မေတာေကာ ၊ NLD ေကာ ၊ အျခားပါတီေတြေကာ ျပင္ၾကမွာပဲ။ အကုန္ပူးေပါင္းၿပီး ျပင္ၾကမွာပဲ ျဖစ္တယ္။ 

ဒီမွာက်ေတာ့ ဘယ္လို အေျခအေနမ်ိဳးမွာ တပ္မေတာ္က ျပင္ဆင္ခ်င္တဲ့ စိတ္ကေတာ့ အဓိကက်တယ္လို႔ ယူဆတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လက္ရွိ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒက တပ္ကို အကာအကြယ္အမ်ားႀကီးေပးထားတယ္လို႔ ယူဆတယ္။ 

အကယ္၍မ်ား ျပင္ဆင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ သူရဲ႕ Role က political ေဇာင္းကေန ဆငး္သြားမွာလား။ ေနာက္တစ္ခုက်ရင္ ျပင္ဆင္လိုက္ရင္ ဥပမာ- အခုေလာေလာဆယ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအရ ျပည္ထဲေရးေအာက္ထဲ လက္နက္ကိုင္ အားလုံးပါဝင္ေနတယ္။ တျခားတိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ ဖဲြ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ (Constitution ) အရ ၊ အျခားတိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပုံ ကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီလိုမ်ိဳး ခြဲျခားထားတာ ရွိတယ္။ 

ဥပမာ- ဆိုရင္ အိႏိၵယမွ ဆိုရင္ တပ္မေတာ္ နဲ႔ ျပည္သူလုံျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔ ၊ လုံျခံဳေရးက႑ ၊ လုံျခံဳေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ Institution ႏွစ္ခုဟာ Ministry တစ္ခုတည္းရဲ႕ ေအာက္မွာ မရွွိဘူး။ အဲဒါမ်ိဳး အေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဆိုရင္ တစ္ဖက္နဲ႔ တစ္ဖက္ Check & banalce မ်ားလာမွာလား ။ ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ တပ္မေတာ္က ျပင္ဆင္ခ်င္တဲ့ စိတ္ ေပၚလာမွာလဲ ၊ ျပင္ဆင္လိုစိတ္ ရွိမလဲ ဆိုတာက အရမ္း အေျခခံတယ္။ တကယ္လို႔ တပ္မေတာ္က ႏိုင္ငံေတာ္အက်ိဳးအတြက္ ေလွ်ာ့ေပးမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပင္ျဖစ္သြားမယ္လို႔ ယူဆယ္။ အခုဆိုရင္ NLD အေနနဲ႔ အမ်ားႀကီး ျပင္လို႔ရေအာင္ စြန္႔စားမႈအမ်ားႀကီး လုပ္ရမယ္လို႔ ယူဆတယ္။ 

ဒါက တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္ေတာ့ ျပင္ရမွာပါ။ ဘာျဖစ္လဲဆိုေတာ့ ဒီအေျခခံဥပေဒနဲ႔ လြန္ေရာတင္ေရာဆိုရင္ ကာလတစ္ခု အတိုင္းအတာမွာ ျပင္ရမွာပါ။ အနည္းနဲ႔ အမ်ား ျပင္ရမွာပါ ။ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လက္ရွိအေျခခံ ဥပေဒအရ ဆိုရင္ Risk ေတြအမ်ားႀကီးရွိတယ္။ အခုတပ္မေတာ္အေနနဲ႔ သူ အေတြ႕အၾကံအရ Legitimacy ပဲေျပာေျပာ ၊ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ တရားဝင္ ေတာ့ တရားဝင္ပဲ ။ ဂုဏ္သိကၡာ လို႔ ေျပာတဲ့အခါ အခုလက္ရွိ အေျခခံဥပေဒနဲ႔ ဆိုရင္ သူရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာကို ကယ္ဆယ္လို႔ မရဘူး။ အဲဒီေတာ့ ဒီဂုဏ္သိကၡာရွိေသာ ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ ၊ ဂုဏ္သိကၡာရွိတဲ့ Political institution တစ္ခု ၊ ျဖစ္ဖို႔အတြက္ အေျခခံဥပေဒက ျပင္မွ ရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ျပည္တြင္းၿငိမး္ခ်မ္းေရး နဲ႔လည္းအမ်ားႀကီးသက္ဆိုင္ေနတယ္။ တကယ္တမ္း ျပည္တြင္းၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ လိုအပ္တယ္ဆိုရင္ တကယ္တမ္းဆႏၵရွိတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပင္ရမယ္အခ်က္ကို ေရာက္သြားၾကမွာပါ။ 

ေဒါက္တာ ခင္ေဇာ္ဝင္း 

ႏုုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း 

အေျခခံဥပေဒကို ျပင္မယ္ဆိုရင္ အေျခခံဥပေဒမွ ပါတဲ့ သူရဲ႕ အစီအစဥ္ ေတြက ရွိတယ္ေလ။ အဲ့တာကို လုပ္မယ္ဆိုရင္ ဒါက တပ္ကကိုယ္စားလွယ္က ေထာက္ျပတာ။အဲဒီလုိလုပ္မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ သူရဲ႕ အခက္အခဲေတြ ရွိတာေပါ့။ မေန႔က လႊတ္ေတာ္မွ လုပ္တာက ပထမဦးဆုံးအဆင့္ပဲ ဒီဟာကို ေကာ္မတီဖြဲ႔ဖို႔ လုပ္ရတာေပါ့။ 

ေနာက္လာမယ့္ အခက္အခဲေတြ ရွိတာေတာ့ တစ္ပိုင္းေပါ့။ အဲဒီအဆင့္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ဒီဟာကို ျပင္မယ္ ၊ ျပင္ဆင္ဖို႔ လုပ္မယ့္ ေကာ္မတီ ဖြဲ႔တာပဲ ရွိေသးတယ္။ ဘယ္လို ဘယ္နည္းေတြ လုပ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္ေတာ့ လုပ္မလဲဆိုတာေတာ့ မသိေသးဘူးေလ။ အခု NLD တက္လာတာလည္း ၃ ႏွစ္အတြင္း ျပည္ေ့တာ့မယ္။ ဒီႏွစ္မွာ ဒီဥစၥာကို မလုပ္ဘူးဆိုရင္လည္း ေရွ႕ႏွစ္ဆိုရင္ အရမ္း ေနာက္က်သြားၿပီ။ အဲဒီေတာ့ သူအေနနဲ႔က ဘယ္ေလာက္အထိ သူက ရည္မွန္းထားလဲ မသိဘူး ။ 

ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္အရေတာ့ ဒီထက္ အခ်ိန္ဆြဲလို႔ မရေတာ့ဘူး။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သူကတိကဝတ္ေပးထားတာက ဒီအေျခခံဥပေဒလည္း ျပင္မယ္လို႔ ေျပာထားတာလည္း ရွိတယ္။ တျခားဟာေတြ ျပင္စရာေတြလညး္ ရွိတာေပါ့။ ျမစ္ဆုံ ၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေတြေပါ့ ။ သူက ေျခလွမ္းလွမ္းလိုက္တယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ အခုလာမည့္ ၂၀၁၉ - ၂၀၂၀ မွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ခရီးေရာက္မလဲဆိုတာက ေစာင့္ၾကည့္ေနရမွာပဲ။ 

NLD အေနနဲ႔ ဒီဥစၥာကိုေကာ မလုပ္မျဖစ္ လုပ္ရမယ္ ပုံစံမ်ိဳး လုပ္လိုက္တာပဲ။ အခုခ်ိန္မွာ အကုန္လံုးစုံၿပီး ျဖစ္ေနတာက တကယ္ဆိုရင္ လူေတြက အာ႐ုံစိုက္မယ္ဆိုရင္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို အရင္ လုပ္ရမယ္ေလ ။ အဲဒါၿပီးမွ ဆက္ၿပီးလွမ္းရမွာေပါ့။ သိပ္ၿပီးေတာ့ ခရီးက မေရာက္ေသးဘူး။ အေႏွးအျမန္ ေတာ့ လိုခ်င္တာေပါ့။ အားလုံးကေတာ့ ဒီအခ်ိန္ကေတာ့ ေရာက္လာၿပီ။ မလုပ္မျဖစ္ လုပ္ရေတာ့မယ္ ဆုံးျဖတ္လိုုက္ပုံရပါတယ္။ 

ေနာက္တစ္ခ်က္ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဒီဥစၥာကို တျခားပုဂိၢဳလ္ေတြလည္း ေျပာဖူးပါတယ္။ဆရာႀကီး စာေရးဆရာေက်ာ္ဝင္းဆိုရင္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဖယ္ဒရယ္နဲ႔ ခြဲျခားလို႔ မရဘူးေလ။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ဖယ္ဒရယ္နဲ႔တြဲၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမွာ။ ဆိုေတာ့ ဒီအေျခခံဥပေဒ ကိုလည္း ဖယ္ဒရယ္ဆန္ဆန္ ျပင္မယ္ ၊ တစ္ဖက္ကလည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို တြန္းမယ္ဆိုရင္ ပိုၿပီးေတာ့ အားေကာင္းမယ္ထင္တယ္။ အဲဒါကို NLD ကို သိမွာပါ ။ဒါကိုေတာ့ သူက တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ လုပ္မွာ ။ အဲဒီလိုုပဲ ျမင္တယ္ေလ။ ျမစ္ဆုံကလည္း ျဖစ္လာမွာပါ ။ 

အခုေရြးေကာက္ပြဲက လာေတာ့မယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာမွ ကမ္ပိန္းက စေနၿပီ။ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ မႏၲေလးတိုင္းမွာ ဒီေရြးေကာက္ပြဲအတြက္ ကမ္းပိန္းက စေနၿပီ ။ ဒီလိုအခ်ိန္မွာ NLD အာဏာရ အစိုးရနဲ႔ ပါတီ အေနနဲ႔က အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဖို႔ ႀကိဳးစားတယ္။ တစ္ဖက္ကလည္း စစ္တပ္နဲ႔ ႏြယ္တဲ့ပါတီေတြက ဒီဥစၥာကို သေဘာမက်ဘူး။ ကန္႔ကြက္တယ္။ 

ဒါကို မလုပ္ခ်င္ဘူးဆိုရင္ ဘယ္သူနာမလဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲအရၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရး အရၾကည့္မယ္ဆိုရင္ အားသာခ်က္တစ္ခုက ျဖစ္တာမျဖစ္တာ အပထား ၊ ႀကိဳးပမ္းေနတာက အရာေရာက္တယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဖြဲ႔စည္းပုံျပင္ဖို႔က ေအာင္ျမင္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိန္က ဘယ္ကာလမွ ျဖစ္မလဲ မသိဘူးေလ ။ အခုဟာ က တပ္ဘက္ကလည္း ၂၀၂၀ မတိုင္ခင္ ဒီၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို သူတို႔က အၿပီး လုပ္ခ်င္တယ္တဲ့ ။အဲဒီေတာ့ ခ်ဥ္းကပ္ပုံခ်င္းေတာ့ မတူဘူး။ NLD က ခ်ဥ္းကပ္ပုံနဲ႔ တပ္ဘက္က ခ်ဥ္းကပ္ပုံ မတူဘူး။ 

တပ္ဘက္က တစ္ဖက္ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရး ေၾကညာတာက ေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္လာမယ္ ကိစၥေတြကို တပ္က ေျပာရမယ္ဆိုရင္ သိပ္ၿပီးေတာ့ ပီပီျပင္ျပင္ ကိုင္တြယ္တာ မေတြ႕ရဘူး။ ဒီၾကားထဲ NLD က ႏွစ္ခုလုံး လိုလားအပ္တဲ့ အေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ေရးကို ျပင္တဲ့အခါက်ေတာ့ ဘာျဖစ္ျဖစ္ သူအတြက္ကို ေထာက္ခံမႈက ေရာက္သြားတာပဲ ။ 

မေန႔က လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ ခြဲတဲ့အခါ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ တပ္ဘက္က မလိုခ်င္ဘူး ၊ ဒါကို ကန္႔ကြက္တယ္ေျပာတဲ့အခါ အသံေတြက ထြက္လာတယ္ေလ ။ ဒီေတာ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အနာဂတ္ကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ဒီဥစၥာက ျဖစ္လာမွာပဲ။ ဘယ္ေလာက္ၾကာမလဲဆိုေတာ့ မသိႏိုင္ဘူးေလ။ ဒီဥစၥာကို ဆက္ၿပီးေတာ့ အရွိန္ဆြဲေနမယ္ ၊ ပိတ္ဆို႔ေနမယ္ ၊ တားျမစ္ေနမယ္ ၊ ကန္႔လန္လုပ္ေနမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံေရး အရေတာ့ ရႈံးမွာပဲ။ ဘာပဲအေၾကာင္းျပျပေလ ။ ေျပာရမယ္ဆိုရင္ ဒီဥစၥာက ပါးပါးနပ္နပ္ နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအားၿပိဳင္ပြဲတစ္ခု ေပၚလာတယ္လို႔ ျမင္မိပါတယ္။ 

ဓာတ္ပုံ- ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေရွ႕မွ ျမစ္ဆုံဆန္႔က်င္ေရး ဆႏၵျပပြဲ။

နန္႔အိိသူ/ရန္ကုန္ေခတ္သစ္ 

Khit Thit Media