ကုလနဲ႔ ျမန္မာ နားလည္မႈစာခြ်န္လႊာ လက္မွတ္ေရးထိုးမႈ ႏိုင္ငံတကာႀကိဳဆို

ရခုိင္ျပည္နယ္ကေန ေနရပ္စြန္႔ခြာသြားသူေတြကို ျပန္လည္လက္ခံေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဗုဒၶဟူးေန႔က ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔အစည္း ႏွစ္ခုျဖစ္တဲ့ UNHCR နဲ႔ UNDP တို႔ၾကား ေထာက္ပံ့ကူညီေရးဆိုင္ရာ သံုး ပြင့္ဆိုင္ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တာအတြက္ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ကေရာ ျပင္သစ္အစိုးရနဲ႔ အေမရိကန္အစိုးရတို႔ကပါ ႀကိဳဆိုလိုက္ၾကပါတယ္။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေအာက္တိုဘာလကုန္ပိုင္းက ရခိုင္ျပည္နယ္က လံုၿခံဳေရးစခန္း ၃၀ ကို ARSA အၾကမ္းဖက္အဖြဲ႔က ဝင္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့တဲ့ အတြက္ စစ္တပ္က နယ္ေျမရွင္းလင္းေရး လုပ္ခဲ့တဲ့ေနာက္ပိုင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံဘက္ ထြက္ေျပးခိုလႈံၾကတဲ့ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ ၇ သိန္း ေလာက္ ရွိတယ္လို႔ ကူညီကယ္ဆယ္ေရးေတြ ေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းေတြက ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

ဒီဒုကၡသည္ေတြျပန္လည္လက္ခံေရးမွာ ပ့ံပိုးမႈေတြနဲ႔ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးဆိုင္ရာ အကူအညီေတြရယူဖို႔ ျမန္မာအစိုးရ အလုပ္သမား၊ လူဝင္မႈႀကီးႀကပ္ေရးနဲ႔ ျပည္သူ႔အင္အားဦးစီးဌာနနဲ႔ ဒုကၡသည္မ်ားဆုိင္ရာ ကုလသမဂၢမဟာမင္းႀကီးရံုး (UNHCR)၊ ကုလသမဂၢဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအစီအစဥ္ (UNDP) တို႔ၾကား ၃ ပြင့္ဆိုင္ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာကို ဗုဒၶဟူးေန႔က ေနျပည္ေတာ္မွာ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

လက္မွတ္ေရးထုိးပဲြမွာ ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦးေက်ာ္တင့္ေဆြက ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ျပန္လည္လက္ခံေရးလုပ္စဥ္က ျမန္မာနဲ႔ UNHCR တို႔ရဲ့ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ေအာင္ျမင္ခဲ့တာမို႔ အခု ကုလသမဂၢအဖြဲ႔စည္း ၂ ခုနဲ႔ လက္တြဲ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ ေအာင္ျမင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္သလို ေနရပ္စြန္႔ခြာသူေတြ ျပန္လက္ခံေရး၊ ေနရာခ်ထားေရးနဲ႔ အလုပ္အကုိင္အခြင့္ေရးေတြအတြက္ ကုသသမဂၢအဖြဲ႔ေတြက ျမန္မာအစိုးနဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။

အခုလို သေဘာတူ လက္မွတ္ေရးထုိးခဲ့တာဟာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ႏိုင္ေရးအတြက္ အေျခေနေကာင္းေတြ ျဖစ္လာေစႏိုင္တာမို႔ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ Antonio Guterres က ႀကိဳဆိုေၾကာင္း အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ရံုး ေျပာခြင့္ရ Stephane Dujarric က ဗုဒၶဟူးေန႔ နယူူးေရာက္က သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ေျပာပါတယ္။

" ျမန္မာအစိုးရ၊ UNHCR နဲ႔ UNDP တို႔ၾကား နားလည္မႈစာခၽြန္လႊာ ေရးထုိးႏုိင္ခဲ့တာအတြက္ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္က ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ ႏို္င္ငံက ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ သူ႔သေဘာနဲ႔သူ၊ ေရရွည္၊ လံုၿခံဳမႈနဲ႔ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ၊ ေနရပ္ျပန္ႏုိင္ေရးနဲ႔ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ သူတုိ႔ဘဝ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးေတြ အတြက္ အေထာက္အကူေပးႏုိင္မယ့္ အေျခေနေကာင္းေတြ ဖန္တီးေပးႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို အေျခေနေတြ မရွိေသးပဲ ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ရခိုင္ပဋိပကၡရဲ့ အေျခခံအေၾကာင္းရင္းကို ထုတ္ေျပာဖို႔ ပထမေျခလွမ္း လွမ္းတဲ့အေနနဲ႔ ျမန္မာအစိုးရရဲ့ အခုလို သေဘာတူညီမႈအတြက္ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္က ႀကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။"

အခုလို သေဘာတူညီခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖၚေရးအတြက္ ခို္င္ခိုင္မာမာလုပ္ေဆာင္ဖို႔နဲ႔ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ေဟာင္း Kofi Annan ဦးေဆာင္တဲ့ ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို အေကာင္ထည္ေဖၚဖုိ႔ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္က တိုက္တြန္းေၾကာင္းလည္ မစၥတာ Dujarric ကေျပာပါတယ္။

"အၾကမ္းဖက္မႈေတြ အားလံုးအဆံုးသတ္ေစဖို႔လည္း အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္က ထပ္မံေတာင္းဆိုလိုက္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ က်ဴးလြန္သူေတြကို ဥပေဒအရ အေရးယူေပးဖို႔၊ ဒုကၡသည္ေတြ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရးအတြက္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းရွိ ေနရာတိုင္းကို လူသားခ်င္းစာနာမႈ အေထာက္အကူေတြ သြားေရာက္ေပးႏုိင္ဖို႔ ေတာင္းဆိုတဲ့အျပင္ ရခိုင္အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ့ အႀကံျပဳခ်က္ေတြကို အေကာင္ထည္ေဖၚဖုိ႔လည္း တိုက္တြန္းပါတယ္။"

ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံရံုးကလည္း ဇြန္လ ၆ ရက္ေန႔မွာပဲ ျမန္မာအစိုးရနဲ႔ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႔စည္း ၂ ခုတုိ႔ ၾကား ၃ ပြင့္ဆိုင္ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တဲ့အေပၚ ႀကိဳဆိုေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သလို သေဘာတူညီခ်က္ကို အေကာင္ထည္ေဖၚတာဟာ ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ရင္း ျပန္ေရးမွာ ေရရွည္တည္တံ့တဲ့ အေျခေနေတြ ဖန္တီးဖို႔ အေထာက္ကူေပးႏိုင္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ေျပာဆိုပါတယ္။

အလားတူပဲ အခုလို ဒုကၡသည္ေတြ ေနရပ္ျပန္ေရးဆိုင္ရာ ၃ ပြင့္ဆိုင္ သေဘာတူညီခ်က္ရရွိခဲ့တာအတြက္ ႀကိဳဆိုေၾကာင္း ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနက ဗုဒၶဟူးေန႔မွာပဲ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီသေဘာတူညီခ်က္ဟာ ရိုဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္ေတြ သူ႔သေဘာနဲ႔သူ ဂုဏ္သိကၡာရွိရွိ လံုၿခံဳစိတ္ခ်စြာ ေရရွည္ခိုင္ၿမဲမယ့္ ေနရပ္ျပန္ေရးအတြက္ အေျခေနဖန္တီးေပးဖို႔ အေရးပါတဲ့ ေျခလွမ္းျဖစ္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။

ဒါဟာ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ႏိုဝင္ဘာ ၆ ရက္က လံုၿခံဳေရးေကာင္စီ အလွည့္က်ဥကၠဌ ေျပာဆိုခ်က္နဲ႔ေရာ မၾကာေသးခင္ ေမလ ၉ ရက္ေန႔က လံုၿခံဳေရးေကာင္စီက ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္နဲ႔ပါ ကိုက္ညီေနတဲ့အတြက္ ျပင္သစ္အစိုးရက ကုလသမဂၢနဲ႔ အဲဒီေဒသတြင္း လူသားခ်င္းစာနာမႈ ဆိုင္ရာ အဖြဲ႔ေတြရဲ့ လုပ္ငန္းေတြကို ဆက္လက္ ပံ့ပိုးေပးမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ေၾကညာခ်က္မွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

ဒါ့အျပင္ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ရဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အထူးကိုယ္စားလွယ္ Christine Schraner Burgener ကို ျမန္မာအစိုးရက အျပည့္အဝ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႔နဲ႔ Kofi Annan အႀကံေပးေကာ္မရွင္ရဲ့ အစီရင္ခံစာပါ အႀကံေပးခ်က္ေတြအားလံုးကို အေကာင္ထည္ ေဖၚဖို႔ လည္း ပန္ၾကားလိုက္ပါတယ္။ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ရဲ့ ပဥၥမေျမာက္ ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အထူးအႀကံေပးပုဂၢိဳလ္ မစၥ Burgener ဟာ ဟာ ဇြန္လလယ္ထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံကို သြားေရာက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ဒီမိုကေရစီေရး အကူးအေျပာင္းကာလမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့အစိုးရရဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ လြတ္လပ္မႈ၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးေလးစားမႈေတြ ရွိလာဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနမႈကို ျပင္သစ္ႏုိင္ငံက ဆက္လက္ ေထာက္ခံကူညီမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းလည္း ထပ္ေလာင္းအာမခံခဲ့ပါတယ္။

႐ုိဟင္ဂ်ာမူဆလင္ေတြအေပၚ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္တယ္ဆိုတဲ့ စြပ္စြဲခ်က္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာစံုစမ္းေရးမွဴးေတြ ကူညီစံုစမ္း ခြင့္ျပဳဖုိ႔ ေမလ ၃၁ ရက္ေန႔ကပဲ ျမန္မာအစိုးရကို ကုလသမဂၢလံုၿခံဳေရးေကာင္စီက တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ လံုၿခံဳေရးေကာင္စီဝင္ႏုိင္ငံေတြက သံတမန္ေတြဟာ ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ ေနျပည္ေတာ္ကို ဧၿပီလ ၃၀ ရက္နဲ႔ ေမလ ၁ ရက္ေန႔က သြားေရာက္ခဲ့ၾကၿပီးေနာက္မွာ ခုလိုျမန္မာအစိုးရဆီကို တိုက္တြန္းစာေရးသားေပးပို႔ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အမည္ကို ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ လက္ခံအသိမွတ္ျပဳထားျခင္း မရွိပါဘူး။

VOA