ျမန္မာ ၂ ဦး အပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသူ ၂၀ လြတ္ေျမာက္ေရး အေမရိကန္လႈပ္ရွားမႈ စတင္

(Credit: Human Rights Gov)

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ ေက်ာင္းသားလႈပ္ရွားမႈေခါင္းေဆာင္ မၿဖိဳးၿဖိဳးေအာင္နဲ႔ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားေနသူ ေနာ္အုန္းလွတို႔ ႏွစ္ဦး အပါအ၀င္ အျခားကမၻာတ၀ွမ္းက အမ်ဳိးသမီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသူ ၂၀ ဦး လြတ္ေျမာက္ေရး လႈပ္ရွားမႈကို အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက မေန႔က စတင္လိုက္ပါတယ္။ ဒီလႈပ္ရွားမႈ ဘာေၾကာင့္ ေဆာင္ရြက္ရသလဲ ဆိုတာကိုေတာ့ မအင္ၾကင္းႏိုင္က တင္ျပထားပါတယ္။
Free The 20 ဆိုတဲ့ လႈပ္ရွားမႈကို အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာန လူ႔အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈအေနနဲ႔ စက္တင္ဘာလ တလလံုး လုပ္ေဆာင္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာတ၀ွမ္းမွာ ရွိေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အပါအ၀င္ အျခား စိုးရိမ္မကင္းျဖစ္ဖြယ္ အေျခအေနရွိေနတဲ့ အမ်ဳိးသမီး အက်ဥ္းသား ၂၀ ဦး လြတ္ေျမာက္ေရးလႈပ္ရွားမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ကုလသမဂၢဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး Samantha Power က မေန႔က အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနမွာ က်င္းပတဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ အခုလို ေျပာသြားပါတယ္။

“အမ်ဳိးသမီး ၂၀ ကို အသိအမွတ္ျပဳတဲ့ လႈပ္ရွားမႈကို က်မတို႔ ဒီကေန႔ စတင္ဖို႔ ေရာက္ရွိလာတာပါ။ ဒီအမ်ဳိးသမီးေတြဟာ ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းက် ခံေနၾကရမယ့္အစား အမ်ဳိးသမီးေတြ စြမ္းရည္ ျမႇင့္တင္ေပးဖို႔ လုပ္ေဆာင္ခြင့္ ရရွိသင့္ၾကသလို ေနာက္သီတင္းပတ္ သံုးပတ္အၾကာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ က်င္းပမယ့္ ညီလာခံမွာလည္း ပါ၀င္ေဆြးေႏြးခြင့္ ရသင့္ၾကတဲ့သူေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။”

အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခားေရးဌာနက ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ အမ်ဳိးသမီး ၂၀ ဦးကေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံက ၿဖိဳးၿဖိဳးေအာင္နဲ႔ ေနာ္အုန္းလွတို႔ ၂ ေယာက္ အပါအ၀င္ တ႐ုတ္ႏိုင္ငံက သံုးေယာက္၊ အီသီယိုးပီယားက သံုးေယာက္၊ Eritrea က တစ္ေယာက္၊ အီရန္က တစ္ေယာက္၊ Uzbekistan က တစ္ေယာက္၊ Azerbaijan က တစ္ေယာက္၊ ဗီယက္နမ္က ႏွစ္ေယာက္၊ အီဂ်စ္က တစ္ေယာက္၊ ဗီနီဇြဲလားက တစ္ေယာက္၊ ရုရွား တစ္ေယာက္နဲ႔ ေျမာက္ကိုရီးယားက တစ္ေယာက္ စသျဖင့္ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီအမ်ဴိးသမီးေတြရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳေတြဟာ ကမၻာတ၀ွမ္း အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို ကိုယ္စားျပဳတယ္လို႔ Samantha Power က သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာပါတယ္။

“ဒီအမ်ဳိးသမီးေတြဟာ လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ စုရံုးခြင့္နဲ႔ အေျခခံက်န္းမာေရး ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ပညာသင္ပိုင္ခြင့္ ရရွိေရး ကေလးငယ္ေတြနဲ႔ ဒုကၡသည္ေတြအေရးအျပင္ က်မတို႔ လူ႔အဖဲြ႔အစည္းမွာ ရွိေနၾကတဲ့ အျခားအကာအကြယ္ မဲ့ၾကသူေတြအေရး ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ေတြဟာ အမ်ဳိးသမီး ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသမားေတြနဲ႔ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ရမယ့္ အေျခအေနရွိေနတဲ့ အက်ဥ္းသားေတြ ျဖစ္ပါတယ္။”

ျမန္မာႏိုင္ငံ သာယာ၀တီအက်ဥ္းေထာင္မွာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံထားရတဲ့ အသက္ ၂၇ ႏွစ္အရြယ္ မၿဖိဳးၿဖိဳးေအာင္ဟာ ပညာေရးလြတ္လပ္ခြင့္အတြက္ ဦးေဆာင္လႈပ္ရွားခဲ့တဲ့ ဗမာႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ ေက်ာင္းသားသမဂၢမ်ား အဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္ၿပီး သူ႔ကို အစိုးရအာဏာပိုင္ေတြက မတ္လမွာ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔အေပၚစြပ္စဲြခ်က္ေတြဟာ တရားမွ်တမႈ မရွိဘူးလို႔ ေဟာင္ေကာင္အေျခစိုက္ AHRC အာရွလူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ တာ၀န္ခံ ဦးမင္းလြင္ဦး က ေျပာပါတယ္။

“ၿဖိဳးၿဖိဳးေအာင္အေပၚမွာ အေရးယူထားတဲ့ ကိစၥေတြက ပညာေရး မူ၀ါဒေတြ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ အဓိက လိုအပ္တဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြကို ျပင္ႏုိင္ဖု႔ိအတြက္ ဆႏၵထုတ္ေဖာ္တာျဖစ္တယ္။ ဒီအေပၚမွာ အေရးယူထားျခင္းဟာ အစိုးရအေနနဲ႔ ေက်ာင္းသားသူငယ္ေတြအေပၚမွာ မလုပ္သင့္တဲ့ ကိစၥရပ္ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ဥပေဒနဲ႔အညီ ၿဖိဳခြင္းျခင္းမရွိဘဲနဲ႔ အၾကမ္းဖက္ ၿဖိဳခြင္းတဲ့အတြက္လည္း ဥပေဒ အစိုးရဘက္ကေနၿပီးေတာ့ မေကာင္းတဲ့ အလားအလာေတြျဖစ္တယ္။”

အလားတူ အသက္ ၅၂ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးလႈပ္ရွားေနသူ ေဒၚေနာ္အုန္းလွအေပၚ အစိုးရက စဲြဆိုထားတဲ့ စဲြခ်က္ေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔ မညီဘူးလို႔ ဦးမင္းလြင္ဦးက ဆိုပါတယ္။

“ေဒၚေနာ္အုန္းလွကို အျပစ္ေပး အေရးယူတဲ့ ကိစၥရပ္ေတြမွာ က်ေနာ္တုိ႔အခု ေနာက္ဆံုးျဖစ္တဲ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ စီမံကိန္းမွာ ေဒၚခင္၀င္း ေသနတ္မွန္ ေသဆံုးတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တ႐ုတ္သံ႐ံုးေရွ႕မွာ သြားေရာက္ၿပီးေတာ့ ဆႏၵျပတဲ့ကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ စြဲဆိုထားတဲ့အမႈ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ရွိပါတယ္။ အဲေတာ့ မႈခင္းျဖစ္ရပ္ တခုတည္းအေပၚမွာ သီးျခားစီ ၿမိဳ႕နယ္ေတြကေနၿပီးေတာ့ ပုဒ္မေတြတပ္ၿပီးေတာ့ စြဲဆိုတယ္။ သီးျခားစီ အမိန္႔ခ်မွတ္တာေတြက ဥပေဒနဲ႔ လံုး၀ ညီညြတ္ျခင္းမရွိပါဘူး။”

Free The 20 ဆိုတဲ့ လႈပ္ရွားမႈကေန အခုလို ဖမ္းဆီးခံေနရတဲ့ အမ်ဳိးသမီးေတြကို အမည္နာမ ထုတ္ေဖာ္တာဟာ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရေတြကို ဒီလႈပ္ရွားမႈကေနတဆင့္ အမွာစကား ပါးလိုတဲ့အတြက္ ျဖစ္တယ္လို႔ သံအမတ္ႀကီး Samantha Power က သတင္းေထာက္ေတြကို ေျပာပါတယ္။

“ဒီအမ်ဴိးသမီးေတြကို အခုလို အမည္တပ္ၿပီး သူတို႔ေတြ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လႈပ္ရွားရတာကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ သူတို႔ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အစိုးရေတြနဲ႔ အလားတူ ပုဂၢိဳလ္ေတြကို က်မတို႔ အမွာစကား ပါးလိုတဲ့အတြက္ ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေပးလိုတဲ့ ဆႏၵရွိတယ္ဆိုရင္ သူတို႔ေတြရဲ႕ခံယူခ်က္ေတြ၊ သူတို႔ေတြ ႐ုန္းကန္ေနတဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးအေပၚ အေျခခံၿပီး သူတို႔ေတြကို ဖမ္းဆီးအက်ဥ္းခ်ျခင္း မလုပ္ပါနဲ႔ဆိုတဲ့ အမွာစကားပါပဲ။”

ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ၾကာခဲ့ၿပီးျဖစ္တဲ့ Beijing ေၾကညာစာတမ္းႀကီး ထြက္ေပၚၿပီးေနာက္ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕ အခြင့္အေရးသာမက လူ႔အခြင့္အေရး တိုးတက္မႈ အေျခအေနေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး လာမယ့္ စက္တင္ဘာလ ၂ရ ရက္ေန႔မွာ နယူးေယာက္ ကုလသမဂၢဌာနခ်ဳပ္မွာ ႏိုင္ငံေပါင္းစံု အစိုးရကိုယ္စားလွယ္ေတြ တက္ေရာက္ ေဆြးေႏြးၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ က Beijing မွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ ႏိုင္ငံတကာ အမ်ဳိးသမီးညီလာခံႀကီးမွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၉ ႏိုင္ငံက အစိုးရေတြ၊ အစိုးရမဟုတ္တဲ့ NGO အဖဲြ႔အစည္း ၃ ေသာင္းနီးပါးက ကိုယ္စားလွယ္ေတြ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီညီလာခံႀကီးမွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေရး၊ က်ား၊ မ တန္းတူေဖာ္ေဆာင္ေရး၊ အမ်ဳိးသမီးေတြနဲ႔ မိန္းကေလးငယ္ေတြရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရး တိုးတက္ဖို႔ ေဖာ္ေဆာင္ေရး အစရွိတဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကို ခ်မွတ္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္လည္း ၁၉၉၅ ခုနွစ္က ေနာက္ပိုင္း ေက်ာ္လြန္ခဲ့ႏွစ္ ၂၀ မွာ တႏွစ္စီကို ကိုယ္စားျပဳၿပီး အမ်ဴိးသမီးေပါင္း ၂၀ ကို အခုလို လႈပ္ရွားမႈမွာ မီးေမွာင္ထိုးျပသဖို႔ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

VOA