ျမန္မာ့ ေရအားလၽွပ္စစ္ မူဝါဒကို တ႐ုတ္နဲ႔ေရးေနတယ္ ဆိုပါလား

ျမစ္ဆုံနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တ႐ုတ္သံအမတ္ရဲ့သံတမန္ မဆန္တဲ့ အျပဳအမူေတြနဲ႔ တ႐ုတ္အစိုးရပိုင္ State Power Investment Corporation – SPIC ကုမၸဏီရဲ့ ပိုင္စိုးပိုင္နင္း အေျပာေတြ အလုပ္ေတြေၾကာင့္ နိုင္ငံေရးပါတီေတြ ဘာသာေရးလူမွုေရးေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ နိုင္ငံအနံွ႕အျပားက ျပည္သူေတြ ဗေလာင္ဆူ ပူပန္ ေနၾကတုန္းမွာပဲ သတင္းဆိုးတခု ထပ္သိလိုက္ရပါတယ္။ 

၂၀၁၉ ဇန္နဝါရီလ ၃၁ ရက္ေန႔ ထုတ္ Frontier မဂၢဇင္းမွာပါတဲ့ ” ျမစ္ဆုံျပန္စဖို႔ – တ႐ုတ္နိုင္ငံက ျမန္မာအစိုးရကို ေရအားလၽွပ္စစ္ စကၠဴျဖဴ စာတမ္း နည္းပညာကူေပးေန ” သတင္းေဆာင္းပါးမွာ ေရအားလၽွပ္စစ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အဓိကတာဝန္ရွိတဲ့ Ministry of Electricity and Energy – MOEE လၽွပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနရဲ့ ေျခလွမ္းေတြထဲက တစြန္းတစကို ထပ္သိခြင့္ရလိုက္လို႔ပါ။ 

MOEE လၽွပ္စစ္ႏွင့္ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာန နဲ႔ Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation – MONREC သယံဇာတႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီး ဌာန တို႔က ကမၻာ့ဘဏ္အုပ္စုရဲ့ IFC အဖြဲ႕နဲ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ေရအားလၽွပ္စစ္က႑အတြက္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ဗ်ဳဟာေျမာက္ အကဲျဖတ္စမ္းစစ္မွု Strategic environmental assessment – SEA ကို ေဆာင္ရြက္ခဲ့ၿပီး အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ထားတာရွိပါတယ္။ 

SEA ဆိုတာကေတာ့ ျမစ္ဝွမ္းအလိုက္ စီမံကိန္းတခုခ်င္း နဲ႔ အားလုံးေပါင္းရဲ့ေဒသခံေတြနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ သက္ေရာက္မွုေတြကို စမ္းစစ္ထားတာ၊ မလုပ္သင့္တာ မလုပ္ေကာင္းတာ လုံးဝေရွာင္ရမွာေတြကို သုေတသန စမ္းစစ္ထားတာပါ။ 

ကမၻာ့ဘဏ္ အုပ္စု နဲ႔ IFC ဆိုတာ ကမၻာမွာ ဆည္ႀကီးေတြ ေဆာက္ဖို႔ အားေပးတဲ့အဖြဲ႕ေတြ ျဖစ္ၿပီး သူတို႔ေကာင္းပါတယ္ေျပာထားတာေတြက ေျပာသလို ျဖစ္မလာတာ ၊ သူတို႔ တြက္မထား မေျပာထားတဲ့ ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္လာတာေတြေၾကာင့္ ဆည္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ နာမယ္မေကာင္းတဲ့ အဖြဲ႕ေတြလို႔ ေယဘူယ်ဆိုရပါမယ္။ 

ဆည္ဆိုရင္ ေကာင္းပါတယ္ ဇြတ္ေျပာတတ္တဲ့ ကမၻာ့ဘဏ္အုပ္စုရဲ့ IFC နဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ အစီရင္ခံစာ မွာ ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းေဒသ ထိခိုက္နိုင္ေခ်ေတြကို စာမ်က္မွာ ၅၅ ကေန ၆၀ အထိ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေရးထားတာေတြ႕ရပါတယ္။ 

ဆိုလိုတာကေတာ့ ျမစ္ေတြ႕ရင္ ဆည္ေဆာက္ခ်င္တဲ့ ကမၻာဘဏ္အုပ္စုနဲ႔ IFC က ျမစ္ဆုံအပါအဝင္ ဧရာဝတီ ျမစ္ဝွမ္းမွာ ဆည္ေတြမေဆာက္သင့္ေၾကာင္း တိတိက်က် မွတ္ခ်က္ေပးထားတာပါ။ 

Frontier ရဲ့ သတင္းေဆာင္းပါးအရ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ လၽွပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္ ဝန္ႀကီး ဌာနကို တ႐ုတ္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ လီကီကြမ္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ National Energy Commission – NEA အမ်ိဳးသား စြမ္းအင္ ေကာ္မရွင္က ” ေရအားလၽွပ္စစ္ စကၠဴျဖဴ မူဝါဒ ” ေရးဖို႔ နည္းပညာပံံပိုးေနပါတယ္တဲ့။ သူက နာမည္ႀကီး ခါးပတ္တစင္း လမ္းတစင္း စီမံကိန္းႀကီးကို ဦးေဆာင္ေနတဲ့ National Development and Reform Commission – NDRC အမ်ိဳးသား ဖြံ့ၿဖိဳးမွုႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေကာ္မရွင္ ရဲ့ ဒုတိယဝန္ႀကီးပါတဲ့။ ဆိုေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ့ ခါးပတ္ႀကီး လမ္းႀကီးက ျမန္မာ့ ေရအားလၽွပ္စစ္ေတြ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့သေဘာ ေပါ့။ 

Frontier ရဲ့ အဆိုအရ NEA ရဲ့ ဒုတိယအုပ္ခ်ဳပ္ေရးတာဝန္ခံ Mr Li Fanrong က ၂၀၁၈ မွာ ျမန္မာျပည္လာခဲ့ၿပီး နိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံနဲ႔ ေတြ႕ခဲ့ပါတယ္တဲ့။ ၂၀၁၈ ၾသဂုတ္နဲ႔ စက္တင္ဘာလေတြမွာေတာ့ MOEE ျမန္မာနိုင္ငံက လၽွပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးက တ႐ုတ္နိုင္ငံကို သြားခဲ့ၿပီး NEA ရဲ့ အႀကီးတန္း အရာရွိေတြ၊ Hydropower Developer ေရအားလၽွပ္စစ္ စီမံကိန္း လုပ္ကိုင္သူေတြနဲ႔ ေတြ႕ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ 

ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔မွာေတာ့ လၽွပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးက တ႐ုတ္ေတြနဲ႔ စကၠဴျဖဴ မူဝါဒ ေရးေနေၾကာင္း IFC တာဝန္ခံေတြကို ေျပာျပခဲ့ေပမယ့္ ဒီစကၠဴျဖဴ မူဝါဒက ဘာေတြပါတယ္ဆိုတာ မေျပာျပပါဘူးတဲ့။ 

တ႐ုတ္နဲ႔ စကၠဴျဖဴ မူဝါဒ ေပါင္းေရးၿပီးေနာက္ အေရးႀကီးၿပီး အေရးပါတဲ့ အေျပာင္းအလဲကေတာ့ ကမၻာ့ဘဏ္အုပ္စု IFC ရဲ့ေရအားလၽွပ္စစ္က႑အတြက္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ဗ်ဳဟာေျမာက္ အကဲျဖတ္စမ္းစစ္မွု SEA ကို သယံဇာႏွင့္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရး ဝန္ႀကီး ဌာနနဲ႔ အတူတူ ဦးေဆာင္လုပ္ခဲ့တဲ့ လၽွပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္ဝန္ႀကီးဌာနဟာ သူရဲ့ ဌာနတံဆိပ္ကို SEA အစီရင္ခံစာမွာ မထည့္ေတာ့ပဲ ျဖဳတ္လိုက္ေတာ့တာပါ။ 

ဒီလို ျဖဳတ္လိုက္တာဟာ ကမၻာ့ဘဏ္အုပ္စုရဲ့ IFC နဲ႔ ေရအားလၽွပ္စစ္က႑အတြက္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ဆိုင္ရာ ဗ်ဳဟာေျမာက္ အကဲျဖတ္စမ္းစစ္မွု SEA ပါ အခ်က္ေတြကို တာဝန္မခံဘူး၊ လက္မခံဘူး ဆိုတဲ့ သေဘာသက္ေရာက္တာမို႔ ေတာ္ေတာ္ စိုးရိမ္စရာေကာင္းတဲ့ အေျခအေနလို႔ ျမင္တယ္။ 

SEA လုပ္ခဲ့တဲ့ Myanmar Institute for Integrated Development ရဲ့ အမွုေဆာင္ဒါရိုက္တာ Mr Joern Kristensen က MOEE ရဲ့အခုလို (SEA အစီရင္ခံစာမွာ တာဝန္မခံေတာ့ဘူးလို႔ သေဘာသက္ေရာက္ေစတဲ့) ဆုံးျဖတ္ခ်က္ဟာ ဝန္ႀကီးထက္ ျမင့္တဲ့သူေတြရဲ့သေဘာထားေၾကာင့္ ျဖစ္နိုင္တယ္လို႔ မွတ္ခ်က္ေပးထားတာ ေတြ႕တယ္။ 

အခုတေလာ တာဝန္ရွိသူ လူႀကီးတခ်ိဳ႕က ဖြံၿဖိဳးေရးအတြက္ လၽွပ္စစ္လိုတယ္၊ တ႐ုတ္ျပည္က ဆည္ေတြ သြားလည္ဖူးတယ္၊ ဘာမွ ထိခိုက္တာ မေတြ႕ဘူး၊ လုပ္စရာရွိတာ လုပ္ရမယ္ စတဲ့ အေျပာအဆိုေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ၾကည့္ရင္ သူေျပာသလို ျဖစ္ေနမလား ေတြးစရာျဖစ္လာတယ္။ 

Frontier ရဲ့သတင္းေဆာင္းပါးအရဆိုရင္ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ေရအားလၽွပ္စစ္ မူဝါဒကို တ႐ုတ္နိုင္ငံရဲ့ ေရအားလၽွပ္စစ္လုပ္ငန္းလုပ္သူေတြနဲ႔ ေရးေနတာမို႔ သူတို႔ ေဆာက္ခ်င္တဲ့ဆည္ေတြ ေဆာက္ခြင့္ရေအာင္ အေလးေပးထားတဲ့ မူဝါဒျဖစ္လာေအာင္ ေရးတာျဖစ္ေနရင္ မေတြးဝံ့စရာပါ။ 

ဧရာဝတီျမစ္ဝွမ္းက ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ ၅၅ ရာခိုင္ႏွုန္းကို လႊမ္းျခဳံထားၿပီး သံလြင္ျမစ္ဝွမ္းက ၁၉ ရာခိုင္ႏွုန္း လႊမ္းျခဳံထားတာပါ။ လူဦးေရရဲ့ ၇၀ ရာခိုင္ႏွုန္းက ေက်းလက္မွာေနၿပီး အမ်ားစုဟာ ျမစ္အနီး ဝန္းက်င္နဲ႔ အျခား သယံဇာတေပၚ မွီၿပီး သက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းၾကပါတယ္။ ဒီျမစ္ဝွမ္းေတြကို မွီခိုတဲ့ ေရလုပ္ငန္းေတြဟာ အခ်ိန္ျပည့္ အခ်ိန္ပိုင္း အလုပ္အကိုင္ ၃.၂ သန္း ေပးနိုင္တဲ့ က႑ျဖစ္ၿပီး တိုင္းျပည္ ဂ်ီဒီပီရဲ့စတုတၳေျမာက္ အမ်ားဆုံး ရင္းျမစ္ျဖစ္တဲ့ အာဟာရအတြက္ အဓိက ပရိုတင္းအစာျဖည့္ေပးေနတဲ့ ရင္းျမစ္ျဖစ္ပါတယ္။ 

ဒီလို အေရးပါၿပီး အေရးႀကီးတဲ့ အဓိက ေရခ်ိဳ ျမစ္ဝွမ္းႀကီးေတြအတြက္ ေရအားလၽွပ္စစ္ စကၠဴျဖဴ စာတမ္းကို ျပည္သူေတြ မသိပဲ ျပည္သူေတြနဲ႔ မတိုင္ပင္ပဲ တ႐ုတ္နဲ႔ ႀကိတ္ေရးေနတာက စိုးရိမ္စရာပါ။ 

လက္ရွိမွာ ေရအားလၽွပ္စစ္ဆည္ေတြ ဘယ္ႏွစ္ခုရွိတယ္ ၊ လၽွပ္စစ္ဘယ္ေလာက္ထြက္မယ္မွန္းထားၿပီး လက္ေတြ႕မွာ လၽွပ္စစ္ ဘယ္ေလာက္ပဲရေနတယ္ ။ ဘယ္ေလာက္ကုန္ထားတယ္ ၊ ဘယ္ေလာက္ အေႂကြးေတြရွိတယ္၊ ဝင္ေငြေတြ ဘယ္ေလာက္ျပန္ရတယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ ရွိထား သိထားဖို႔ လိုပါတယ္။ MOEE မွာ ဒီအခ်က္အလက္ေတြ ရွိမွာပါ။ ရွိရမွာပါ။ ရွိတဲ့စာရင္းေတြ ထုတ္ျပန္ေပးဖို႔ပဲ လိုတာပါ။ 

အီေကြေဒါ မီးေတာင္ေအာက္ ေရကာတာ ဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးက တ႐ုတ္နိုင္ငံနဲ႔ လုပ္မယ့္ ဆည္ေတြအတြက္ အေလးထားဖို႔ သတိေပးထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ 

တ႐ုတ္ေရကာတာ နဲ႔ အက်င့္ပ်က္ျခစားမွု တိုက္ရိုက္ဆက္စပ္ေနမွုကို သင္ခန္းစာယူဖို႔ပါ။ 

Tranaprency International ရဲ့ ၂၀၁၈ အတြက္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမွု ညႊန္းကိန္း အစီရင္ခံစာအရ ျမန္မာက ၂၉၊ တ႐ုတ္က ၃၉ ပါတဲ့ ။ သုညကေန ၁၀၀ အမွတ္ေပးတဲ့ စနစ္အရ အဆင့္နည္းတာက အက်င့္ပ်က္ျခစားမွု ျမင့္တယ္လို႔ ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။ ေပါက္ေဖာ္ေတြဆိုေတာ့လည္း ၂၉ နဲ႔ ၃၉ သူမသာကိုယ္မသာလို႔ ဆိုရမွာေပါ့။ 

အႏွစ္ခ်ဳပ္ရရင္ေတာ့ တ႐ုတ္ရင္းႏွီးျမႇုပ္ႏွံမွု စီမံကိန္းေတြအပါအဝင္ မမွန္ကန္၊ မတရား၊ မမၽွတလို႔ မေအာင္ျမင္ပဲ အမ်ားအက်ိဳးပ်က္စီးေစခဲ့တဲ့ မူဝါဒေတြ၊ စဥ္းစားပုံေတြ၊ လုပ္ရပ္ေတြရဲ့ သင္ခန္းစာေတြ အမ်ားႀကီးပါ။ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ႀကီး ရွိပါေသးတယ္။ 

ျမစ္ဆုံ အက်ပ္အတည္းေတာင္ အေၿဖ မထုတ္နိုင္ေသးခ်ိန္မွာ ေနာက္ထပ္ျမစ္ဆုံလို အျဖစ္ဆိုး အသစ္ေတြ ထပ္ျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ေကာင္းတာမို႔ တ႐ုတ္နဲ႔ ေရအားလၽွပ္စစ္ စကၠဴုျဖဴ စာတမ္း ေရးေနတဲ့ သတင္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ထုတ္ေဖာ္ရွင္းျပၿပီး တာဝန္ခံေပးပါ။ 

လၽွပ္စစ္နဲ႔ စြမ္းအင္က႑ နိုင္ငံေတာ္ပိုင္ စီးပြါးေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ သူတို႔နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ လုပ္ငန္းေတြရဲ့သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို အမ်ားျပည္သူသိေအာင္ ပြင့္လင္းျမင္သာစြာ ထုတ္ေဖာ္ ရွင္းၿပ တာဝန္ခံေပးဖို႔ ႏွိုးေဆာ္ တိုက္တြန္းလိုက္ပါတယ္။ 

(ေဒါက္တာေက်ာ္သူသည္ အရပ္ဘက္အဖြဲ႕အစည္းမ်ား စြမ္းရည္ျမႇင့္တင္ေရး ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ေပါင္းကူးအဖြဲ႕၏ ဒါရိုက္တာျဖစ္သည္။)

ဧရာဝတီ