ဒီကေန႔ ေမလ ၃ ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာသတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔မွာ သတင္းသမားေတြကို အကာအကြယ္ေပးဖို႔ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္က ေတာင္းဆိုလိုက္ေပမယ့္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ သတင္းသမားေတြ လံုေလာက္တဲ့အကာကြယ္ေပးမႈေတြမရပဲ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အေျခေနလည္း ဆိုးေနတယ္လို႔ CPJ သတင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး အဖြဲ႔ကေရာ ျမန္မာသတင္းသမဂၢကပါ ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ လူ႔ေဘာင္အသိုင္းအဝိုင္းအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တယ္လို႔ ကုလသမဂၢအတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ Antonio Guterrues က ဒီကေန႔က်ေရာက္တဲ့ ႏိုင္ငံတကာသတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔မွာ ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။
“ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တရားမွ်တေရးနဲ႔ လူ႔အခြင့္ေရးေတြအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္တာက သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ပါ။ ဒါဟာပြင့္လင္းျမင္သာတဲ့ ဒီမုိကေရစီ လူ႔ေဘာင္အသိုင္းအဝိုင္းအတြက္ အေရးပါသလို တာဝန္ခံတာဝန္ယူမႈေတြ ရွိလာေအာင္လည္း သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ရွိဖို႔ လိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဒါဟာ ေရရွည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးအတြက္ပါ အေရးပါတာပါ။ သတင္းေထာက္ေတြ၊ သတင္းေလာကမွာ အလုပ္လုပ္ေနသူေတြဟာ လူေတြသိဖို႔လိုအပ္ေနတဲ့ သတင္းေတြကို ေျပာျပရင္း ေဒသတြင္းသာမက ကမာၻတဝွမ္း စိန္ေခၚမႈေတြကို မီးေမာင္းထုိးျပေနၾကသူေတြမို႔ သူတို႔ဟာ လူထုအတြက္ သိပ္တန္ဖိုးရွိပါတယ္။”
လြတ္လပ္စြာ ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခြင့္နဲ႔ သတင္းမွန္ေတြသိခြင့္ရေရးအတြက္ သတင္းသမားေတြကို အကာကြယ္ေပးဖို႔ ဥပေဒေတြ ျပဌာန္း၊ က်င့္သံုးၿပီး ဒါေတြကို လိုက္နာေအာင္ အားျဖည့္ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သတင္းေထာက္ေတြအေပၚ က်ဴးလြန္တဲ့ ရာဇဝတ္မႈေတြ အတြက္ က်ဴးလြန္သူေတြကို အပစ္ေပးရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္းေျပာၾကားခဲ့သလို သတင္းသမားေတြကို အကာကြယ္ေပးဖို႔နဲ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ခိုင္မာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ဖုိ႔ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံအစိုးရေတြကို ေတာင္းဆိုလုိက္ပါတယ္။
“ဒီကေန႔ က်ေရာက္တဲ့ကမာၻ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေန႔မွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ခိုင္မာေအာင္လုပ္ေဆာင္ေပးဖို႔နဲ႔ သတင္းသမားေတြကို အကာကြယ္ေပးဖုိ႔ ႏိုင္ငံ့အစိုးရေတြကို ေတာင္းဆိုပါတယ္။ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ရင္း အမွန္တရားသိခြင့္ရေရး အတြက္ ရပ္တည္ဖုိ႔ပါပန္ၾကားပါတယ္။”
ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္မႈကိုၾကည့္ရင္ မႏွစ္က အဆင့္ ၁၃၁ ရွိခဲ့ရာက ဒီႏွစ္မွာေတာ့ အဆင့္ ၆ ဆင့္ ေလ်ာ့က်ၿပီး အဆင့္ ၁၃၇ ျဖစ္သြားတယ္လို႔ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၀ ရဲ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ဆန္းစစ္ေဖၚျပတဲ့ RSF နယ္စည္းမျခားသတင္းေထာက္မ်ားအဖြဲ႔ရဲ့ ၂၀၁၇ အညႊန္းကိန္းမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ့ လက္ရွိသတင္းလြတ္လပ္ခြင့္အေျခေနနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘယ္လုိျမင္ပါသလဲလို႔ CPJ သတင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရး ေကာ္မတီက အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႈး Steve Butler ကို ေမးၾကည့္ပါတယ္။
“သိပ္ကို ဆိုးေနပါတယ္။ ရိုက္တာသတင္းဌာနက သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္ကို ေထာင္ထဲမွာ ဖမ္းထားပါတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ဘယ္ဥပေဒကိုမွ မခ်ိဳးေဖါက္ခဲ့ဘူးဆိုတာ ထင္ရွားေနတာမို႔ သိပ္ကို ဆိုးတဲ့ အေျခေနပါ။ သူတို႔ေတြ ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္အဖမ္းခံရတယ္ ဆိုတာကို ရဲအရာရွိက ထြက္ဆိုခဲ့တာ ျဖစ္ၿပီး အခု ဒီထြက္ခ်က္ကို တရားရံုးက လက္ခံလိုက္တဲ့အတြက္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတာ့ ရွိလာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း သတင္းေထာက္တုိ္င္းအတြက္ ဒီလိုအဖမ္းခံရမယ့္ အႏၱရာယ္ ရွိေနတယ္ ဆိုတာကို သတိေပးရာ ေရာက္ေနဆဲပါ။”
ဦးသိန္းစိန္အစိုးရလက္ထက္မွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ အနဲအက်ဥ္းရလာတာမို႔ NLD အစိုးရလက္ထက္မွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ပိုရွိလာမယ္ ေမွ်ာ္လင့္ထားၾကေပမယ့္ ျဖစ္မလာဘူးလို႔ ေနာ္ေဝအေျခစိုက္ ျမန္မာသတင္းသမဂၢ ဥကၠဌ ဦးေမာင္ေမာင္ျမင့္က ေျပာပါတယ္။ အခု ရိုက္တာ သတင္းေထာက္ ၂ ေယာက္ ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္ အဖမ္းခံရတယ္ဆိုတဲ့ကိစၥ ေပၚလာတဲ့ေနာက္မွာ ႏုိင္ငံအတြက္ ပိုၿပီးနံမယ္ပ်က္စရာ ျဖစ္ရတယ္လုိ႔ ဆိုပါတယ္။
“သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ နံမယ္ပ်က္ ရွိတဲ့ ႏုိင္ငံအေနနဲ႔ အခုလိုမ်ိဳး သတင္းေထာက္ေတြကို လံုၿခံဳေရးကေန ေထာင္ေခ်ာက္ဆင္ ဖမ္းတယ္ဆိုတဲ့ ကိစၥေပၚလာတဲ့ အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ပိုၿပီးနံမယ္ပ်က္ရတယ္။ တိုင္းျပည္အေနနဲ႔။ ေနာက္တခ်က္က အရပ္သားေတြကို လံုၿခံဳေရးေတြက သတ္တဲ့ကိစၥေပါ့ေနာ္။ ဥပေဒနဲ႔ ၿငိစြန္းတဲ့ ကိစၥ၊ ရာဇဝတ္ျပစ္မႈ။ အဲဒီဟာကို ဒီသတင္းသမား ေတြက အမွန္အတိုင္း ေဖၚထုတ္ဖို႔ ႀကိဳးစားတာကို ႏိုင္ငံေတာ္ လံုၿခံဳေရး ဆိုတာနဲ႔ အေၾကာင္းျပၿပီးေတာ့ သူတုိ႔ကို ဖမ္းတယ္။ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ ကမာၻ႕အျမင္မွာ ဘယ္လိုျဖစ္သြားမလဲ ဆိုေတာ့၊ သတင္းေထာက္ေတြက ဒါေတြကို အမွန္အတိုင္းသတင္းပို႔ဖို႔ ႀကိဳးစားပါလ်က္နဲ႔ အစိုးရက တမင္တကာ တားျမစ္တယ္၊ ဆိုတဲ့ နံမယ္ပ်က္တာ ထပ္ျဖစ္တယ္။”
ဒီကိစၥကို သတင္းေထာက္ေတြသာ ေဖၚထုတ္ႏိုင္ၿပီး အရပ္သားအစိုးရဘက္က ႀကိဳသိႏုိင္မယ္ဆိုရင္ အခုေလာက္အထိ နံမယ္ပ်က္ရတာမ်ိဳး မျဖစ္မလာႏုိင္ဘူးလို႔လည္း ယံုၾကည္တဲ့အတြက္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ေပးေရးဟာ သိပ္ကို အေရးပါေၾကာင္း လက္ရွိအစိုးရကို သိေစခ်င္တယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။
"အဲဒီအခ်ိန္တုန္းကသာ ဒီသတင္းေထာက္ေတြက မွန္မွန္ကန္ကန္ သတင္းပို႔ႏိုင္ခဲ့လို႔ အရပ္သား အစိုးရဘက္ကေန ႀကိဳသိခဲ့မယ္ ဆိုလို႔ ရွိရင္ အရပ္သားအစိုးရက လံုၿခံဳေရးေတြ လုပ္သမွ်ကို မ်က္စိမွိတ္ၿပီး ကာကြယ္တဲ့ ဘဝကို မေရာက္ဖူး။ အခု ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမင္ေနရတာက ကမာၻ႕အျမင္မွာ ဘယ္လိုျဖစ္သြား သလဲ ဆိုေတာ့ ဒီေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ စစ္တပ္ရဲ့ မတရားမႈေတြကို ေခါင္းညိွမ့္ၿပီးေတာ့ လုိက္ၿပီးေတာ့ ကာကြယ္ေပးေနတယ္လို႔ ကမာၻႀကီးက ျမင္တယ္။ ျမင္တဲ့အခါက်ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တုိင္းျပည္လည္း ပိုသိကၡာ က်တယ္။ ဒီမိုကေရစီအစိုးရ တခုအေနနဲ႔လည္း တုိင္းျပည္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ဆိုၿပီး အာဏာယူခဲ့တဲ့ အစိုးရအေနနဲ႔လည္း သိကၡာ က်တယ္။
တကယ္လို႔သာ သတင္းသမားေတြသာ လြတ္လပ္ခြင့္ရွိမယ္။ ဒီသတင္းေတြကို ေစာေစာတုန္းကတည္းက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သတင္းပို႔ႏုိင္ ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ျပည္သူေတြလည္း အမွန္အမွားကို ကုိယ္တုိင္သိမယ္။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ကို ဘယ္ေလာက္ပဲ ခ်စ္ခ်စ္ ကိုယ့္ရဲ့ လံုၿခံဳေရးတပ္ေတြက ႏိုင္ငံတကာ အျမင္မွာေရာ ျပည္တြင္း ဥပေဒ အရေရာ၊ ရာဇဝတ္မႈ ေျမာက္ေနတဲ့ ကိစၥေတြကို လုပ္ေနတယ္ ဆိုရင္ ၾကာလာရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း သည္းခံမွာ မဟုတ္ဖူး။ အဲဒီေတာ့ အစိုးရကလည္း သင့္ေတာ္သလို သူတုိ႔စီစဥ္လိမ့္မယ္။ ဆိုလိုတာက ရပ္တံ့လို႔ ရႏိုင္တဲ့ အေနထားရွိေကာင္း ရွိခဲ့လိမ့္မယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ကို။ အခုေတာ့ ကုလသမဂၢနဲ႔ ထိပ္တုိက္ တိုးရတဲ့ အခ်ိန္ေရာက္ေနၿပီ။ ဒါေတြ အားလံုးက တကယ္တမ္း အေျခခံက်က် ေျပာရမယ္ ဆုိလို႔ရွိရင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိလို႔ ျဖစ္တဲ့ ကိစၥရပ္ေတြလို႔ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ဒီအတုိင္း ျမင္တယ္ခင္ဗ်။"
ႏုိင္ငံေပါင္း ၁၉၅ ႏုိင္ငံက လြတ္လပ္ခြင့္ဆိုင္ရာ စစ္တမ္းေကာက္ယူခဲ့တဲ့ Freedom House အဖြဲ႔ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကို တစိတ္တပုိင္းသာ လြတ္လပ္ခြင့္ရွိတဲ့ ႏုိင္ငံအျဖစ္ ေဖၚျပထားပါတယ္။
VOA
0 comments:
Post a Comment