ဆိုရွယ္မီဒီယာ အေကာင့္တခ်ဳိ႕ အပိတ္ခံရမႈအေပၚ ျမန္မာအစိုးရ Facebook ကို ေမးခြန္းထုတ္

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႔အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြကို အဓိက်ဴးလြန္သူေတြဟာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္အပါအ၀င္ ျမန္မာစစ္ဖက္ အရာရွိေတြျဖစ္တယ္ဆိုတာ ကုလသမဂၢဘက္က အေထာက္အထားေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့အတြက္ သူတို႔ရဲ႕ Facebook အေကာင့္ေတြကို ပိတ္လိုက္တာျဖစ္တယ္လို႔ Facebook တာ၀န္ရွိသူေတြက တနလၤာေန႔က ေျပာပါတယ္။

ျမန္မာအစိုးရဘက္ကေတာ့ Facebook ကို တိုက္ရိုက္ဆက္သြယ္ေမးျမန္းေနၿပီး ဒီလုပ္ရပ္ေၾကာင့္ စစ္တပ္နဲ႕ ျမန္မာအစိုးရၾကား အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး ထိခိုက္မွာကို စိုးရိမ္မိေၾကာင္း ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံရံုး ေျပာခြင့္ရ ဦးေဇာ္ေဌးက ဆိုပါတယ္။

တနလၤာေန႔က ျမန္မာႏိုင္ငံ စစ္ဖက္ဆိုင္ရာ Facebook အေကာင့္ေတြ အပိတ္မခံရခင္ နာရီပိုင္း အလို ဆြစ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံ ဂ်ီနီဗာၿမိဳ႕မွာ ျပဳလုပ္တဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႕ရဲ႕ ပထမဆံုးအႀကိမ္ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပဲြမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ျပင္းထန္တဲ့ လူ႕အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈေတြဟာ Genocide လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ အဆင့္ထိေရာက္ေနတယ္ဆိုတာ သူတို႔မွာ သက္ေသအေထာက္အထားေတြ ရွိေနေၾကာင္း ကုလသမဂၢ စံုစမ္းေရးမွဴးေတြက ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လႈိင္အပါအ၀င္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ရံုးနဲ႕ ျမ၀တီ စတဲ့ တပ္မေတာ္ရဲ႕ သတင္းထုတ္ျပန္တဲ့ Facebook အေကာင့္ေတြကို တနလၤာေန႕ က ပိတ္ပစ္လိုက္တဲ့ အေၾကာင္းအရင္းနဲ႕ ပတ္သက္လို႔ Facebook ေျပာခြင့္ရအမ်ဳိးသမီး Clare Wareing က သတင္းမီဒီယာေတြကို အီးေမးလ္ကေန တုန္႔ျပန္ေျဖဆိုရာမွာလည္း ကုလသမဂၢဘက္က ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖာက္မႈ အေထာက္အထားေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာ ေရးသားခဲ့ပါတယ္။

အမုန္းစကားေတြ ျပန္႔ပြားေအာင္ Facebook လို ဆိုရွယ္မီဒီယာေတြကို ၀ါဒျဖန္႔ေ၀တဲ့ေနရာ အျဖစ္ အသံုးျပဳခဲ့ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာ ကုလသမဂၢ အခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔မွာ ပါ၀င္သူတဦးျဖစ္တဲ့ ကုလ စံုစမ္းေရးမႈး Radhika Coomaraswarmy က အခုလိုေျပာပါတယ္။

"က်မတို႔ေတြ႕ရွိခဲ့တာကေတာ့ အမုန္းစကားေတြ ျပန္႔ပြားဖို႔အတြက္ ဆိုရွယ္မီဒီယာဟာ မူ၀ါဒျဖန္႔ေ၀တဲ့ ေနရာ ျဖစ္လာခဲ့တယ္ဆိုတာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအခ်က္အေပၚမွာ Facebook တာ၀န္ရွိသူေတြကိုယ္တိုင္ေရာ၊ လူတိုင္းကပါ အံအားသင့္ခဲ့ၾကပါတယ္။"

အခုလို ကုလသမဂၢအခ်က္အလက္ရွာေဖြေရးအဖဲြ႔ကေန ျမန္မာစစ္တပ္ဟာ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ က်ဴးလြန္ခဲ့ေၾကာင္း စံုစမ္းေတြ႕ရွိမႈမွာ Facebook ကို ၀ါဒျဖန္႕ခ်ိဖို႔နဲ႕ သူတို႔ရဲ႕ စစ္ဆင္ေရးေအာင္ျမင္ဖို႔ အခ်ိန္ယူ တည္ေဆာက္ အသံုးခ်ခဲ့တာကို အထင္အရွားေတြ႕ရွိခဲ့တာေၾကာင့္ အခု Facebook ကေန အေရးယူေဆာင္ရြက္ခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ၿဗိတိန္အေျခစိုက္ Burma Campaign UK အဖဲြ႔ရဲ႕ ညြန္ၾကားေရးမွဴး Mark Farmaner က ဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။

" Genocide ဆိုတာ စစ္တပ္ရဲ႕ ထိုးစစ္ဆင္ တိုက္ခိုက္မႈတခုတည္းမကပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္တဲ့ လုပ္ရပ္ေတြလည္းပါ၀င္ပါတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ ျမန္မာႏိုင္ငံက မဟုတ္ဘူး၊ သူတို႔ဟာ အၾကမ္းဖက္သမားေတြ စတဲ့ ျမန္မာစစ္တပ္ရဲ႕ ၀ါဒျဖန္႔ ေျပာဆိုမႈေတြလည္း ပါပါတယ္။ ဒီလိုေျပာဆိုမႈဟာ အမုန္းစကား ပြားမ်ားမႈ အေၾကာင္းအရာထဲမွာ အႀကံဳး၀င္ေနပါတယ္။ အမုန္းစကားဆိုတဲ့ေနရာမွာ တဦးနဲ႕တဦး အမုန္းပြားတာ၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး ခဲြျခားေျပာဆိုတာ သက္သက္မဟုတ္ပါဘူး။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြအေပၚ အမ်ားျပည္သူ မုန္းတီး၊ အမ်က္ေဒါသထြက္ လာဖို႔ စစ္တပ္က ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိ အခ်ိန္ယူ တည္ေဆာက္ခဲ့သလို သူတို႔ရဲ႕ စစ္္ဆင္ေရးကို ျပည္သူေတြ ေထာက္ခံလာေအာင္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအတြက္ Facebook ကို ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိတဲ့ ေနရာတခုအျဖစ္ အသံုးခ်ခဲ့တာပါ။"

အခုလို Facebook က အေရးယူေဆာင္ရြက္ခဲ့တဲ့ အေပၚမွာ ျမန္မာအစိုးရရဲ႕ တုန္႔ျပန္ခ်က္နဲ႕ ပတ္သက္လို႔ ႏိုင္ငံေတာ္အတိုင္ပင္ခံရံုး ေျပာခြင့္ရ ဦးေဇာ္ေဌးက မေန႔က သတင္းေထာက္ေတြကို အခုလိုေျပာပါတယ္။

"က်ေနာ္တို႔က ဒီေန႔ တေနကုန္စီးပြားေရးအစီးအေ၀းမွာ ေရာက္ေနတယ္ မသိလိုက္ဘူး။ သိလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာလည္း အကုန္လံုးက down သြားၿပီ။ down သြားေတာ့ နံပတ္၁ UN fact finding mission ရဲ႕ report ကို launch လုပ္တယ္ ၁ နာရီေလာက္မွာလုပ္တယ္။ မေရွးမေႏွာင္းမွာပဲ Facebook ကေနၿပီးေတာ့ အေကာင့္ေတြကို shutdown လုပ္လိုက္တယ္ေပါ့ေနာ္။ လုပ္တဲ့အေပၚမွာ သူတို႔ Statement လည္းထုတ္ထားတယ္။ Community Standard နဲ႔မညီလို႔ဆိုတဲ့ reason ကို က်ေနာ္တုိ႔ ေတြ႔ရတယ္ေပါ့ေနာ္။ တပ္ဘက္ကလည္း အဲဒီ Facebook နဲ႔ အဓိက ကိုင္တြယ္ေနတဲ႔ အရာရွိၾကီးေတြရွိတယ္ သူတို႔ က်ေနာ္တုိ႔ကိုဆက္သြယ္ပါတယ္။ ေနာက္ဒုဗိုလ္ခ်ဳပ္ အဆင့္ရွိတဲ့သူေတြ က်ေနာ္တို႔ကို ဆက္သြယ္တယ္။ ဆက္သြယ္ၿပီးေတာ့ ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲ အဲဒါေတြေမးတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေမးတဲ့အခါမွာ က်ေန္ာတို႔လည္း Facebook ကို ဖုန္းဆက္ၿပီးေတာ့ ေမးထားတယ္ ဒါဘယ္လိုေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲဆိုတာ Community Standard အေပၚမွာလည္း ေျပာစရာေတြ ေ၀ဖန္စရာေတြရွိေနတယ္ဆိုတာေတြကို က်ေနာ္တုိ႔ေျပာတယ္။"

ဒါအျပင္ Facebook ရဲ႕ လုပ္ရပ္ေၾကာင့္ ျမန္မာ အစိုးရနဲ႕ စစ္တပ္ၾကား အမ်ဳိးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရး လမ္းေၾကာင္းမွာ အထင္အျမင္လဲြ ထိခိုက္မႈေတြရွိလာမွာကို စိုးရိမ္ေၾကာင္း ဦးေဇာ္ေဌးကေျပာပါတယ္။

"လက္ရွိအစိုးရသြားေနတဲ့ အမ်ိဳးသားျပန္လည္သင့္ျမတ္ေရးကိုလည္း တနည္းတဖံုအားျဖင့္ ထိခိုက္မႈေတြရွိလာႏိုင္တယ္ဆိုတာကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ စိုးရိမ္တယ္။ ရွိလာမယ့္အလားအလာေတြလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ SMMT (Social Medai monitoring team) အေပၚမွာ အထင္လြဲမႈေတြျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ရွင္းရွင္းေလး နံပတ္၁ Senior General Min Aung Hlaing ေပါ့ေနာ္ တပ္မေတာ္ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္ page အပါအ၀င္ ျဖဳတ္ခ်ခံရတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ Facebook က ထုတ္ျပန္ထားတဲ့အတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။ နံပတ္၂ အခ်က္ကေတာ့ ဒီအေပၚမွာ အစိုးရ input တစံုတရာမပါပါဘူး။ နံပတ္၃ အခ်က္ကေတာ့ အစိုးရက ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ SMMTလည္းမပါဘူးေပါ့ေနာ္ ဒါကိုေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ အတိအလင္းေျပာခ်င္တယ္။"

Facebook က တနလၤာေန႔က ထုတ္ျပန္တဲ့ သတင္းေၾကညာခ်က္ထဲမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး မင္းေအာင္လိႈင္ရဲ႕ အေကာင့္ အပါအ၀င္ စစ္တပ္ပိုင္ ျမဝတီ ႐ုပ္ျမင္သံၾကားရဲ႕ အေကာင့္ အျပင္ လူပုဂၢိဳလ္နဲ႔ အဖြဲ႕အစည္း ၂၀ ရဲ႕ အေကာင့္ေတြကိုလည္း ပိတ္ပစ္လိုက္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။

ဒါအျပင္ အမုန္းစကားေတြ ျဖန္႔ေဝမႈကို တားဆီးတဲ့ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈ အေနနဲ႔ ျမန္မာ Facebook အေကာင့္ ၁၈ ခု၊ Follow ျပဳလုပ္ထားတဲ့ လူအေရအတြက္ ၁၂ သန္းေလာက္ရွိတဲ့ Facebook Page ၅၂ ခု၊ Instagram အေကာင့္ တခု ကိုလည္း ပိတ္လိုက္ေၾကာင္း အဲဒီ ထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ ေရးသားထားပါတယ္။

VOA