၂၀၁၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လကုန္ပိုင္းတြင္ လူအမ်ား ထိတ္လန္႔ တုန္လႈပ္ခဲ့သည့္ မႈခင္းသတင္းမ်ားထြက္ ေပၚလာခဲ့သည္။
ယင္းမႈခင္းသတင္းမ်ားမွာ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ၾသဂုတ္ ၂၉ ရက္တစ္ ရက္တည္းမွာပင္ ဖုန္းျဖင့္စကား ေျပာေနသူအား လည္ပင္းကိုဓားျဖင့္လွီးကာ ဖုန္းလုယက္ခံရသည့္ ျဖစ္စဥ္၊ ၾသဂုတ္ ၃၀ ရက္ ည ၇ နာရီက စက္မႈပန္းျခံဘက္တြင္ ဆုိင္ကယ္စီးနင္းလာသူတစ္ဦးကုိ ဓားကုိင္ထားသည့္ လူတစ္စုက ၀ုိင္းခုတ္ခဲ့သည့္ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ည ၁၁ နာရီ ခန္႔တြင္လည္း ၃၅ လမ္း၊ ၇၁ လမ္း ႏွင့္ ၇၂ လမ္းၾကားတြင္ သုံးဘီးဆုိင္ ကယ္ေမာင္းႏွင္သူကုိ Scoopy ဆုိင္ကယ္ျဖင့္ လူတစ္စုက ဓားျဖင့္ခုတ္ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္တို႔ျဖစ္သည္။
ယင္းျဖစ္စဥ္မ်ားမွာ မႏၲေလး ၿမိဳ႕တစ္ၿမိဳ႕တည္းတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္မ်ားျဖစ္သည္။
ယင္းအျပင္ မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕တြင္လည္း နည္းပညာတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးအား လူသံုးဦးက ဓားျဖင့္ထိုး၍ ဖုန္းလုယက္ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္တစ္ခုလည္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။
ယင္းျဖစ္စဥ္တြင္ ေသဆံုးခဲ့သည့္ ေက်ာင္းသားႏွင့္အတူ အေဖာ္ပါလာသူ တစ္ဦးလည္း ၀ိုင္း၀န္းထိုးႀကိတ္ခံရသည့္ ဗီဒီယိုဖိုင္မွာ လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့သည္။ အမႈႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး တရားခံမ်ားကို အခင္းျဖစ္ပြားၿပီး မၾကာမီတြင္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ၿပီး ျဖစ္စဥ္မွာ အရက္၀ယ္ရာမွ စကားမ်ားရန္ျဖစ္ၿပီး က်ဴးလြန္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ဟု မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ရဲတပ္ဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။
“ကေလးေတြက အရက္၀ယ္ ဖို႔ေရာက္တဲ့အခ်ိန္မွာ အရက္ဆိုင္က ပိတ္ထားေတာ့ ဆိုင္ကယ္ခဏ ရပ္တာပါ။ ထိုးႀကိတ္ရင္းကေန သံုးေယာက္ထဲကတစ္ေယာက္က ဓားနဲ႔ ထိုးလိုက္တာပါ။ တရားခံေတြက ဆိုင္ကယ္နဲ႔ ထြက္ေျပးတယ္။ ဗိုက္မွာဒဏ္ရာရလို႔ ေဆး႐ုံတင္လိုက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ ငါးမိနစ္ေလာက္ေနေတာ့ ေသဆံုးသြားတာပါ” ဟု ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႕မရဲစခန္းမွ စခန္းမွဴး သန္းေက်ာ္ေဌးက ေျပာၾကားသည္။
သို႔ေသာ္ ယင္းျဖစ္စဥ္မွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕က ထုတ္ျပန္သကဲ့သို႔ မဟုတ္ဘဲ ဖုန္းလုယက္ခံရၿပီးဓားျဖင့္အထိုး ခံရျခင္းျဖစ္သည္ဟု လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာမ်ားတြင္ ေရးသားလ်က္ရိွေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
အလားတူ ၾသဂုတ္ ၃၀ ရက္တြင္လည္း မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ဆိုင္ကယ္စီးလာသူတစ္ဦးအား လူငယ္တစ္စုက ဓားျဖင့္ခုတ္မႈမွာလည္း လူအမ်ားၾကားတြင္ ထိတ္လန္႔ခဲ့သည့္ မႈခင္းတစ္ခုျဖစ္သည္။
“မႏၲေလးၿမိဳ႕ႀကီး မလုံျခံဳေတာ့ဘူးဗ်ာ။ ကြၽန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္း ဒီေန႔ည ဓားခုတ္ခံရတယ္။ ဆုိင္ကယ္ စီးေနတုန္း လူသုံးေယာက္က ေနာက္ကေနခုတ္တာလုိ႔ သိရတယ္။ အားလုံးေဘးကင္းၾကပါေစ။ လူနာကေတာ့ ေဆးကုသမႈခံယူေနပါတယ္” ဟု SantiThawzolar ဆုိသည့္ လူမႈကြန္ရက္အသုံးျပဳသူတစ္ဦးက ေရးသားထားၿပီး Like လုပ္သူ ေထာင္ႏွင့္ခ်ီရွိကာ Share လုပ္သူ ၃၀၀၀ ေက်ာ္ရွိၿပီး မွတ္ခ်က္ေရးသားသူ ၆၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္ကုိ ေတြ႕ရသည္။
ထုိ႔ျပင္ ၾသဂုတ္ ၃၀ ရက္တစ္ ညတည္းမွာပင္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ ၃၅ လမ္း၊ ၇၁ လမ္းႏွင့္ ၇၂ လမ္းၾကားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ သုံးဘီးဆုိင္ ကယ္သမားအား ဓားျဖင့္ခုတ္ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္ကုိလည္း လူမႈကြန္ရက္စာမ်က္ႏွာထက္တြင္တစ္ဆင့္ ျပန္လည္မွ်ေ၀သူ မ်ားခဲ့သည္။
အလားတူ ၾသဂုတ္လလယ္ပိုင္းကလည္း မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ပြားခဲ့ၿပီး ဆိုင္ကယ္စီးလာသူႏွစ္ဦးအနက္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးမွာ ပဲြခ်င္းၿပီးေသဆံုးခဲ့သည္။
က်ဴးလြန္သူအား မႏၲေလးၿမိဳ႕ခံမ်ားက ၀ိုင္း၀န္းဖမ္းဆီးခဲ့ျခင္းေၾကာင့္ အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ေနရာႏွင့္ ကိုက္အနည္းငယ္အကြာတြင္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့သည္။
ယင္းျဖစ္စဥ္မ်ားမွာ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္ခဲ့သည့္ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္သက္တမ္းအတြင္း မၾကံဳဖူးေၾကာင္း မႏၲေလးၿမိဳ႕ခံ ကိုလင္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။
“ႏွစ္ေပါင္း ၂၀ ေက်ာ္အတြင္းမွာ ဒီလိုမ်ဳိးတစ္ညတည္းမွာ ဓားခုတ္ခံရမႈ ေလးငါးမႈျဖစ္တာ မၾကံဳဖူးဘူး။ တခါမွလည္း မၾကားဖူးဘူး” ဟု ကိုလင္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။
မႏၲေလးခ႐ုိင္အတြင္း မႈခင္းက်ဆင္းေရးအတြက္ ရဲတပ္ဖြဲ႕က သိန္းငွက္စစ္ဆင္ေရးအမည္ျဖင့္ ညပုိင္းႏွင့္နံနက္ အေစာပုိင္းတြင္ ပိတ္ဆုိ႔ရွာေဖြ၍ မႈခင္းအထူးက်ဆင္းေရးအတြက္ ေဆာင္ရြက္လ်က္ရိွသည္။
ထုိသုိ႔ မႈခင္းက်ဆင္းေရး ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေသာ္လည္း မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ေန႔ခင္းေၾကာင္ေတာင္ ေသနတ္ပစ္ခတ္ကာပစၥည္း လုယက္ျခင္း၊ ညပုိင္းအခ်ိန္မ်ားတြင္ ဓားခုတ္လုယက္မႈမ်ား ဆက္တုိက္ျဖစ္ပြားလာေနသျဖင့္ ၿမိဳ႕ခံမ်ားအၾကား စုိးရိမ္ထိတ္လန္႔လ်က္ရွိကာ မႏၲေလးၿမိဳ႕လုံျခံဳေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ ေ၀ဖန္မႈမ်ား ျပင္းျပင္းထန္ ထန္ထြက္ေပၚလ်က္ရွိသည္။
“မႏၲေလးမွာ အလုခံရတယ္ဆိုတာက သိပ္ထူးဆန္းတဲ့အရာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ မနက္မိုးလင္းလို႔ အိပ္ရာက ထရင္ၾကားရတဲ့ သတင္းလိုျဖစ္ေနၿပီ” ဟု ကိုလင္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိကၿမိဳ႕ႀကီးႏွစ္ခုက မႈခင္းမ်ား
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အဓိကၿမိဳ႕ႀကီး ႏွစ္ၿမိဳ႕ျဖစ္တဲ့ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕နဲ႔ မႏၲေလးၿမိဳ႕ႀကီးေတြမွာ မႈခင္းျဖစ္ပြားမႈေတြကို ယခုလပိုင္းအတြင္းမွာ ခပ္စိပ္စိပ္ ၾကားလာရပါတယ္။
“ခိုးတာ၊ လုတာေတြကေတာ့ တျဖည္းျဖည္းမ်ားလာတယ္။ ခိုးစရာ မရိွေတာ့ အိမ္ေရွ႕ကားမွာ ရပ္ထားတဲ့ ဆီကိုေတာင္ထုတ္ခိုးတယ္” ဟု ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
ရဲစခန္းတြင္ သြားေရာက္တိုင္ ၾကားျခင္းမရိွသျဖင့္ မႈခင္းအေရ အတြက္ကို အတိအက် မသိရိွႏိုင္ေသာ္လည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏ ဆင္ေျခဖံုးၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ လုယက္မႈမ်ား၊ ခိုးမႈမ်ားမွာ ဒုႏွင့္ေဒးရိွေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။
“ပိုက္ဆံအိတ္အလုခံရလို႔ ရဲစခန္းေတာ့ အေၾကာင္းၾကားလိုက္တယ္။ အမႈကေတာ့ မဖြင့္ျဖစ္ခဲ့ဘူး။ ေသေသခ်ာခ်ာလည္း ေမးျမန္းတာ မရိွေတာ့ အစ္မလည္း အမႈမဖြင့္ခဲ့ဘူး” ဟု ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး သာေကတၿမိဳ႕နယ္တြင္ ေနထိုင္သူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
အဆိုပါအမ်ဳိးသမီး လုယက္ခံရသည့္ ေနရာမွာ သာေကတၿမိဳ႕နယ္၏ ၿမိဳ႕လယ္ေကာင္ဟု ေျပာဆိုႏိုင္သည့္ သာေကတ႐ုပ္ရွင္႐ံု အနီးတြင္ျဖစ္ၿပီး အလုခံရသည့္ အခ်ိန္မွာ ည ၈ နာရီခန္႔တြင္ ျဖစ္သည္။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ မႈခင္းက်ဆင္းေရးအတြက္ ရဲတပ္ဖြဲ႕က စီမံခ်က္မ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္လ်က္ရိွေသာ္လည္း မႈခင္းမ်ားမွာမူ ဆက္လက္ျဖစ္ပြားေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။
“ယာဥ္စစ္တာေတြလည္း ရိွေနတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ တကယ္လုပ္မယ့္ သူဆိုတာက စစ္ေဆးေရးရိွတဲ့ေနရာမွာ လုပ္တာမွ မဟုတ္တာ။ လွည့္ကင္းေတြ ရိွတယ္ဆိုေပမယ့္ ဘယ္လိုမွ မလံုျခံဳဘူး” ဟု ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ အငွားယာဥ္ ေမာင္းႏွင္သူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။
အလားတူ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ဒုတိယၿမိဳ႕ေတာ္ဟု တင္စားႏိုင္သည့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္လည္း မႈခင္းျဖစ္ပြားမႈမ်ားမွာ ပိုမိုမ်ားျပားလာေနဆဲပင္ ျဖစ္သည္။
“ရန္ကုန္မွာတင္ မဟုတ္ဘူး။ မႏၲေလးမွာလည္း လုယက္မႈေတြက ခဏခဏျဖစ္ေနတာပဲ။ အလုခံရတယ္ဆိုတဲ့ သတင္းက သိပ္ထူးဆန္းတဲ့အရာေတာ့ မဟုတ္ဘူး” ဟု မႏၲေလးၿမိဳ႕ခံ ကိုလင္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။
“အခုဟာက မႏၲေလးမွာ ဆိုင္ကယ္တစ္စီး ေနာက္ကေရာက္လာရင္ ကိုယ့္ကိုဓားနဲ႔ ခုတ္သြားမလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္စိတ္က ရိွေနၿပီ။ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာရမယ္ဆိုရင္ ေနာက္ေက်ာမလံုဘူးေပါ့ဗ်ာ” ဟု ကိုလင္းေအာင္က ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။
မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ၾသဂုတ္လအတြင္းက ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္မႈခင္းမ်ားမွာ ဓားျဖင့္ခုတ္မႈမ်ားလည္း ပါ၀င္လာခဲ့သျဖင့္ ယင္းျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ ေနာက္ကြယ္မွ အၾကံအစည္မ်ား လည္းရိွႏိုင္သည္ဟု ၎က သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။
“ခုနက ေျပာသလိုေပါ့။ တစ္ညတည္းမွာ ဓားခုတ္မႈေတြက ေလးငါးမႈျဖစ္သြားတာ တစ္ခါမွမၾကံဳဖူးဘူး။ ကိုယ္ေတြေနလာတဲ့ သက္တမ္းအတြင္းမွာ ထူးျခားျဖစ္စဥ္ပဲ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္သြားတဲ့ေနရာေတြကလည္း မႏၲေလးၿမိဳ႕ရဲ႕ လမ္းမႀကီးေတြမွာ ျဖစ္တာ။ သမား႐ိုးက်ဆိုရင္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္တဲ့သူေတြက ေမွာင္ရိပ္ခိုၿပီး လုပ္တာပဲ ၾကားဖူးတယ္။ အခုလို လူျမင္ကြင္းမွာ ဆိုင္ကယ္စီးရင္းနဲ႔ အခုတ္ခံရတာေတြ၊ လူအမ်ားႀကီးေတြရဲ႕ေရွ႕မွာ ျဖစ္တာေတြက ေနာက္ကြယ္မွာ ဘယ္လိုေတြရိွ သလဲဆိုတာက စဥ္းစားစရာတစ္ခုပဲ” ဟု ကိုလင္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။
ထို႔ျပင္ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားမွာ ပိုမိုရဲတင္းလာၿပီး ယင္းေနာက္ကြယ္၏ အေၾကာင္းတရားမ်ားျဖစ္သည့္ ပညာေရးခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈမရိွျခင္းမ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာျခင္းျဖစ္သည္ဆိုသည့္ သံုးသပ္မႈမ်ားလည္း ရိွေနသည္။
“တရားဥပေဒမစိုးမိုးတာ၊ ဆင္းရဲမြဲေတတာ၊ မူးယစ္ေဆးျပသာနာေတြကို မထိန္းႏိုင္တာအျပင္ လူထုအခ်င္းခ်င္း သံသယနဲ႔ မယံုၾကည္တာ၊ က်ီးလန္႔စာစားျဖစ္လာတာေတြ၊ အခ်ိန္ကိုက္ျဖစ္လာေတြကိုလည္း စိုးရိမ္မႈနဲ႔ သံသယတခ်ဳိ႕ရိွတယ္” ဟု မႏၲေလးျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ဆရာ၀န္တစ္ဦးက မွတ္ခ်က္ျပဳ ေျပာၾကားသည္။
ရန္ကုန္ႏွင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ႀကီး ႏွစ္ၿမိဳ႕မွာ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အဓိက ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားျဖစ္သည့္အေလ်ာက္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ အင္အားမ်ား၏ ရာခိုင္ႏႈန္းအမ်ားအျပားကို ရရိွထားေၾကာင္း ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းက ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီးအစိုးရအဖြဲ႕၏ ႏွစ္ႏွစ္ျပည့္သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ေျပာၾကားထားသည္။
“ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ဟာဆိုရင္ အဓိက ၿမိဳ႕ႀကီးျဖစ္လို႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အားလည္း အမ်ားဆံုးရရိွပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရိွတဲ့အင္အားနဲ႔ မေလာက္လို႔ ထပ္ေတာင္းဖို႔ဆိုတာလည္း အဆင္မေျပဘူး။ ရန္ကုန္တိုင္းက အမ်ားဆံုးရတာဆိုေတာ့ ထပ္ေတာင္းလို႔လည္း မရႏိုင္ဘူး” ဟု ဦးၿဖိဳးမင္းသိန္းက ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ ၇၀၀၀၀ ေက်ာ္ရိွၿပီးသန္းေခါင္စာရင္းအရ ရဲတစ္ဦးလွ်င္ လူ ၁၃၀၀ အား ထိန္းသိမ္းရျခင္းေၾကာင့္ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အား ေလာက္ငွမႈ မရိွေခ်။
ယင္းကဲ့သို႔အေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ မႈခင္းတားဆီးေရးအတြက္ အားနည္းခ်က္မ်ားရိွေနသည္ဆိုသည့္ သံုးသပ္ခ်က္မ်ားလည္း ရိွေနသည္။
“တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားနည္းတဲ့အပိုင္းလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈဆိုေတာ့ လံုျခံဳေရးတာ၀န္ေတြက ရဲတာ၀န္ ျဖစ္ေနတယ္။ ရဲအင္အားမွာလည္း ပတၱေရာင္မလွည့္ႏိုင္တာ၊ နယ္လွည့္ျဖန္႔ၾကက္ၿပီးေတာ့ လံုျခံဳမႈမေဆာင္ရြက္ႏိုင္တာေတြလည္းပါတယ္” ဟု မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး မဟာေအာင္ေျမမဲဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေသာင္းထြန္း(ခ) ၿငိမ္းသစ္က ေျပာၾကားသည္။
ရဲတပ္ဖြဲ႕၏ အင္အားမလံုေလာက္မႈေပၚတြင္ မူတည္သကဲ့သုိ႔ စီမံခန္႔ခြဲ႕မႈတြင္လည္း မူတည္ေၾကာင္း မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ခ်မ္းျမသာစည္ၿမိဳ႕နယ္မွ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးျမင့္ေအာင္မုိးက ေျပာၾကားသည္။
“ရဲတပ္ဖြဲ႕အင္အားကေတာ့ နည္းတာလည္းရိွသလို စီမံခန္႔ခြဲမႈ အပိုင္းလည္း လိုအပ္တယ္။ ရဲအင္အားနည္းတယ္ဆိုတာက တစ္ပိုင္းေပါ့။ အဲဒီမွာ ရိွတဲ့အင္အားကိုလည္း ဘယ္လိုစီမံခန္႔ခြဲမႈေတြ လုပ္မလဲဆိုတာက အေရးႀကီးတယ္” ဟု ဦးျမင့္ေအာင္မိုးက ေျပာၾကားသည္။
၂၀၁၇ ခုႏွစ္က ထုတ္ျပန္ခဲ့သည့္ လအလိုက္မႈခင္းမွတ္တမ္းမ်ားအနက္ ေနာက္ဆံုးငါးလစာရင္းတြင္ မႈခင္း ၁၀ မ်ဳိးအနက္ လူသတ္မႈျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားဆံုးတိုင္းေဒသႀကီးတြင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ လူသတ္မႈႏွင့္ မုဒိမ္းမႈအမ်ားဆံုးျဖစ္ပြားသည့္တိုင္း ေဒသႀကီးတစ္ခုျဖစ္ၿပီး မႏၲေလးတိုင္းမွာလည္း ရန္ကုန္တိုင္းၿပီးလွ်င္ လူသတ္မႈႏွင့္ မုဒိမ္းမႈအမ်ားဆံုး ျဖစ္ပြားသည့္ တိုင္းေဒသႀကီးတစ္ခု ျဖစ္သည္။
ယင္းအျပင္ စစ္ကိုင္းတိုင္းေဒသႀကီးမွာလည္း မႈခင္းျဖစ္ပြားမႈ အမ်ားဆံုးေဒသမ်ားတြင္ တစ္ခုအပါ အ၀င္ျဖစ္သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
FSI ရဲ႕အညႊန္းကိန္းမွာ အဆင့္တက္လာတဲ့ ျမန္မာနဲ႔ ေလ်ာ့က်ေနတဲ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအစိုးရအဖြဲ႕ တက္ခါစတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အာ႐ံုစိုက္လုပ္ေဆာင္မည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကလည္း ဒီမိုကေရစီစနစ္တြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ အဓိကအရာတစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈရိွမွသာ ႏိုင္ငံတိုးတက္ၿငိမ္းခ်မ္းႏိုင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း မၾကာခဏထုတ္ေဖာ္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။
အစိုးရသစ္တက္ခါစအခ်ိန္တြင္ ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္ျဖင့္တရား ဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ခဲ့သည္။
ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႕အေနျဖင့္ လံုျခံဳေရး၊ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ မႈခင္းက်ဆင္းေရး ရက္ ၁၀၀ စီမံခ်က္ကို တစ္ႏိုင္ငံလံုးအတိုင္းအတာျဖင့္ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ ေမ ၁ ရက္တြင္ စတင္အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ ေၾကညာစာတမ္းတြင္ အဓိကဦးစားေပး လုပ္ငန္းအျဖစ္ လုပ္ကိုင္မည့္ အခ်က္ေလးခ်က္တြင္ နံပါတ္သံုးအခ်က္အျဖစ္ ျပည္သူလူထုအား တရားမွ်တစြာ အကာအကြယ္ေပးမည့္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈစနစ္တစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာေရးကို ဦးစားေပးအျဖစ္ ေဆာင္ရြက္မည္ဟု ေၾကညာခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ၾသဂုတ္လဆန္းပိုင္းတြင္ ထြက္ေပၚလာသည့္ အေမရိ ကန္ျပည္ေထာင္စုမွ ထင္ရွားသည့္ Think Tank အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္သည့္ Fun for Peace အဖြဲ႕၏ ၿပိဳကြဲပ်က္စီးေတာ့မည့္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ညႊန္းကိန္း Fragile State Index 2018 တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏အဆင့္မွာ ျမင့္တက္လာခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
အဆိုပါအညႊန္းကိန္းတြင္ သတ္မွတ္ခ်က္ ၁၂ ခုရိွၿပီး ယင္းသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားမွာ ႏိုင္ငံလံုျခံဳေရး၊ ျပည္တြင္းစစ္အေျခအေနႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ကို တိုင္းတာသည့္ Security apparatus ၊ လူ႔အခြင့္အေရးႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို တိုင္းတာသည့္ Human Right and Rule of Law ၊ လူမ်ဳိးေရး၊ ဘာသာေရး အကြဲအျပဲမ်ားကို တိုင္းတာသည့္ Fictionalized Elite၊ ဆင္းရဲခ်မ္းသာကြာဟမႈ ႏွင့္ အုပ္စုဖြဲ႕တိုက္ခိုက္သည့္ အေျခအေနမ်ားကို တိုင္းတာသည့္ Group Drievance ၊ စီးပြားေရးညႊန္းကိန္းမ်ားကို တိုင္းတာသည့္ Economics Indicator ၊ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမညီမွ်ျခင္းမ်ားကို တိုင္းတာသည့္ Uneven Development ၊ အစိုးရအား ယံုၾကည္မႈ ပါတီစံုမ်ားပါ၀င္မႈ၊ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ားကို တိုင္းတာသည့္ Political Indicator ၊ လူသားအရင္းအျမစ္မ်ားႏွင့္ ဦးေႏွာက္ယိုစီးမႈ ျပသာနာမ်ားကို တိုင္းတာသည့္ Human Flight and Brain Drain ၊ လူထုအား ၀န္ေဆာင္မႈေပးသည့္ အေျခအေနမ်ားကို တိုင္းတာသည့္ Public Services ၊ လူဦးေရအခ်ဳိး မညီမႈ၊ ကေလးေသဆံုးႏႈန္း စသည္တို႔ကို တိုင္းတာသည့္ Social Indicator ၊ ခိုး၀င္သူမ်ားႏွင့္ ျပည္ပအေထာက္အပ့ံမ်ားကို တိုင္းတာသည့္ Cross Cutting Indicators External Intervention ၊ ဒုကၡသည္အေရးကို တိုင္းတာသည့္ refugees and IDP စသည္တို႔ျဖစ္သည္။
ယင္းအေျခအေနမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အဆိုးရြားဆံုး အေျခအေနမ်ားျဖင့္ ရင္ဆိုင္ရလ်က္ရိွသည္ဟု ေဖာ္ျပထားၿပီး အဆိုးရြားဆံုး အေျခအေနမ်ားမွာ Security apparatus ၊ Group Grievance ၊ Human Right and Rule of Law စသည့္အေျခအေနမ်ားမွာ အဆိုးရြားဆံုး ျဖစ္သည္ဟု အဆိုပါ အညႊန္းကိန္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
အဆိုပါစာရင္းတြင္ ထိပ္ဆံုးမွ ေနရာယူထားသည့္ ႏိုင္ငံမ်ားမွာ ေတာင္ဆူဒန္၊ ဆိုမာလီးယား၊ ယီမင္၊ ဆီးရီးယား၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ဇင္ဘာေဘြ၊ ေဟတီ၊ ခ်ဒ္၊ အီရတ္၊ အီသီယိုးပီးယားစသည့္ႏိုင္ငံမ်ား ျဖစ္သည္။
ယင္းအညႊန္းကိန္းအျမင့္ဆံုး ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အဆင့္ ၂၂ အျဖစ္ ေဖာ္ျပျခင္းခံခ့ဲရၿပီး ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေနာက္တြင္ ကင္မရြန္း၊ လစ္ဗ်ား၊ ယူဂန္ဒါ၊ ေျမာက္ကိုရီးယား၊ အန္ဂိုလာ၊ မာလီစသည့္ ႏိုင္ငံမ်ား ရပ္တည္လ်က္ရိွသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ အားနည္းေသာ အေျခအေနတြင္ ရွိေနသည့္ ႏုိင္ငံမ်ားကဲ့သုိ႔ပင္ FSI အညႊန္းကိန္းျမင့္တက္မႈမွာ တိုင္းျပည္အတြက္ စိုးရိမ္စရာ အဆင့္တစ္ခုသို႔ ေရာက္ေနသည့္ အေျခအေနလည္းျဖစ္သည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္တြင္ အဆင့္ ၂၆၊ ၂၀၁၇ ခုႏွစ္တြင္ အဆင့္ ၂၅ ရိွခဲ့ရာမွ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္တြင္ အဆင့္ ၂၂ သို႔ ႐ုတ္ျခည္းျမင့္တက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ယင္းသို႔ ျမင့္တက္လာသည့္ အေျခအေနမ်ားမွာ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အစိုးရအျဖစ္တာ၀န္ယူၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ ျမင့္တက္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရ ေနာက္ဆံုးႏွစ္အျဖစ္ တာ၀န္ယူခဲ့သည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ အဆင့္ ၂၇ တြင္ ရပ္တည္ခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရသည္။
လက္ရိွ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာလည္း ထင္သေလာက္ အားရစရာမေကာင္းဘဲ ေရွ႕ေရာက္ျခင္းမရိွေၾကာင္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အခ်ဳိ႕က သံုးသပ္ေျပာၾကားမႈမ်ားရိွသည္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ဥပေဒေရးရာ ေကာ္မတီ အဖြဲ႕၀င္လည္းျဖစ္သည့္ ေဒၚေအးျမျမမ်ဳိးက တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအပိုင္းတြင္ ႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ားရိွေနၿပီး ယင္း႐ႈပ္ေထြးမႈမ်ားမွာလည္း ရခိုင္အေရးကဲ့သို႔ေသာ ျဖစ္စဥ္မ်ားမွာလည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ေၾကာင္း ၎ကေျပာၾကားသည္။
“ယိုင္နဲ႔တာေတာင္ မဟုတ္ဘူး။ ပံုကိုက်ေနတယ္။ ဒါကို ေကာင္းတဲ့ အလားအလာဘက္ကို ႀကိဳးစားရေတာ့မယ္။ အေရးႀကီးတဲ့အပိုင္းမွာ ျဖစ္ေနၿပီလို႔ သိထားတယ္။ သို႔ေသာ္လည္းပဲ အေျခအေနေတြက အရမ္းကို႐ႈပ္ေထြးေနတဲ့ အေျခအေနေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ လုပ္ရမယ္ဆိုတာ သိေပမယ့္ ကြၽန္မတို႔ လုပ္ရမယ့္ အခ်ိန္ကိုေတာ့ ေစာင့္ရမယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ လုပ္တာေတာ့ လုပ္ရမွာေပါ့။ တရားစီရင္ေရးအပိုင္းေတြမွာက တိုးတက္မႈမျမင္ရဘူး။ ကြၽန္မတို႔ ေခါင္းေဆာင္ကိုယ္တိုင္က အျမဲတမ္းလည္းေျပာတယ္။ ကြၽန္မတို႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအပိုင္းမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ရမယ္ဆိုတာလည္း အားလံုးက လက္ခံထားတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း အခု ထိေကာင္းတဲ့ဘက္ကို ေရြ႕လာတာ မျမင္ရေသးဘူး။ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာေတာ့ ေရြ႕မယ္ဆုိတာေတာ့ အားလံုးက ခံယူထားတယ္” ဟု ေဒၚေအးျမျမမ်ဳိးက ေျပာၾကားထားသည္။
အလားတူ မႏၲေလးတိုင္း ေဒသႀကီး မဟာေအာင္ေျမမဲဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေသာင္းထြန္း(ခ) ၿငိမ္းသစ္ကလည္း “တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အပိုင္းကေတာ့ အားနည္းေနတုန္းပဲ။ အဓိကကေတာ့ ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္ေတြက တာ၀န္ပိုယူရေတာ့မယ္” ဟု ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား ထိေရာက္ေအာင္ျမင္ရန္မွာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလံုးက ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရန္လည္း လိုအပ္ၿပီး တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ အဓိကက်ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႕အေနျဖင့္လည္း ခံယူခ်က္မ်ားကို ေျပာင္းလဲပစ္ရန္ ႀကိဳးစားရမည္ဆိုသည့္ သံုးသပ္မႈမ်ားလည္း ရိွေနသည္။
ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠ႒ ဦး၀င္းျမင့္က သမၼတတာ၀န္ယူၿပီး မၾကာမီကာလတြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါး ႏွိမ္နင္းေရး လုပ္ငန္းအတြက္ စီမံခ်က္ခ် လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ယင္းေနာက္ပိုင္းတြင္ မူးယစ္ေဆး၀ါးဖမ္းဆီးရမိမႈမ်ား ျမင့္တက္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားမွာလည္း ျမင့္တက္လာခဲ့သည္။ ယင္းေၾကာင့္ အဆိုပါအေျခအေနကို ဟန္ခ်က္ညီညီ သြားႏိုင္ရန္ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးဌာန၏ စီမံခန္႔ခြဲမႈမွာအေရးႀကီးလာေၾကာင္း မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး ခ်မ္းျမသာစည္ၿမိဳ႕နယ္မွ တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးျမင့္ေအာင္မုိးက ေျပာၾကားသည္။
“ခုနက အစ္ကိုေျပာသလိုေပါ့။ မူးယစ္ေဆးကို စီမံခ်က္ခ်ၿပီး ဖမ္းတာေတြျဖစ္လာေတာ့ အခုမႈခင္းေတြကလည္း ျဖစ္လာတယ္။ တစ္ဖက္ကို အာ႐ံုစိုက္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္ဖက္မွာ လစ္ဟင္းလာသလားေပါ့။ အဲဒီအတြက္ ဟန္ခ်က္ညီဖို႔လိုတယ္။ အင္အားနည္းတာမ်ားတာနဲ႔ မဆိုင္ဘူး။ စီမံခန္႔ခြဲမႈနဲ႔ပဲဆိုင္တယ္။ အခုလည္း ရဲတပ္ဖြဲ႕က မႈခင္းစီမံခ်က္ေတြနဲ႔ လုပ္ေနတာပဲ။ ဒါေပမဲ့ ဒီဘက္မွာ လွည့္ကင္းလွည့္ေနရင္ ဟိုဘက္မွာ ျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါေတြ ကိုေက်ာ္လႊားဖို႔က စီမံခန္႔ခြဲမႈ ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ပဲ ေက်ာ္လို႔ရမွာ” ဟု တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးျမင့္ေအာင္မုိးက ေျပာၾကားသည္။
မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားတြင္ အမ်ားအားျဖင့္ က်ဴးလြန္သူအမ်ားစုမွာ လူငယ္မ်ားျဖစ္ၿပီး မူးယစ္ေဆးသံုးစြဲ ၿပီးေနာက္ပိုင္းတြင္ ပိုမိုက်ဴးလြန္လာခဲ့သည္ကို ေတြ႕ရေၾကာင္း၊ သမၼတက မူးယစ္တိုက္ဖ်က္ေရးမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနမႈ ပိုမိုအားေကာင္းလာသည့္အခ်ိန္တြင္ မႈခင္းမ်ားလည္း ေလ်ာ့နည္းလာႏိုင္သည္ဟု မႏၲေလးတိုင္းေဒသႀကီး မဟာေအာင္ေျမမဲ ဆႏၵနယ္မွ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေသာင္းထြန္း(ခ) ၿငိမ္းသစ္က သံုးသပ္သည္။
“အခုေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား မႈခင္းက်ဴးလြန္တာက လူငယ္ေတြ၊ ဆင္းရဲလို႔ က်ဴးလြန္တာရိွသလို မူးယစ္ေဆးေၾကာင့္ က်ဴးလြန္တာလည္း ရိွတယ္။ မူးယစ္ေဆးေၾကာင့္ က်ဴးလြန္တာက ပိုမ်ားေတာ့ အခုသမၼတႀကီးရဲ႕ စီမံခ်က္အရိွန္ေကာင္းလာ မယ္ဆိုရင္ ေလ်ာ့နည္းသြားမယ္လို႔ ထင္တယ္” ဟု ၎က ဆိုသည္။
Fun for Peace အဖြဲ႕၏ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္အစီရင္ခံစာတြင္လည္း အညႊန္းကိန္းျမင့္တက္လာသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အေလးထားေဆာင္ရြက္ရမည့္ အေျခအေနမ်ားလည္း ရိွေနသည္။
“ရန္ကုန္လိုၿမိဳ႕ႀကီးမွာေတာင္ ရက္ရက္စက္စက္အသတ္ခံရတဲ့ မႈခင္းေတြျဖစ္ေနရင္ ေတာနယ္ေဒသေတြမွာဆို ပိုဆိုးတယ္။ အစိုးရအေနနဲ႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို အေလးထားသင့္ၿပီ” ဟု ရန္ကုန္တိုင္းေဒသႀကီး လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေဟာင္း ေဒၚညိဳညိဳသင္းက သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။
ကိုယ္ထူကိုယ္ထေဆာင္ရြက္ေနရသည့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး
ၾသဂုတ္ ၂၉ ရက္ႏွင့္ ၃၀ ရက္ ႏွစ္ရက္တည္းမွာပင္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ေပၚ၌ ဓားခုတ္လုယက္မႈမွာ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ေနထိုင္သူမ်ားအဖို႔ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္အခ်က္ေပး ေခါင္းေလာင္းသံမ်ားပင္ ျဖစ္သည္။
“တစ္ခါမွ မျဖစ္ဖူး၊ မၾကံဳဖူးတဲ့ အေျခအေနဆိုေတာ့ လံုျခံဳေရးက ပိုဂ႐ုစိုက္ရေတာ့မယ္” ဟု မႏၲေလးၿမိဳ႕ခံ ကိုလင္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။
၎တို႔ ေဒသခံမ်ားအေနျဖင့္ ရပ္ကြက္၊ ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း လံုျခံဳေရး လုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ ကိုယ္ပိုင္အစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ စီစဥ္ေနၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ကိုလင္းေအာင္က ဆိုသည္။
“အဓိက သက္ဆိုင္ရာတာ၀န္ရိွတဲ့သူေတြနဲ႔ ညိႇရမွာေပါ့။ အခုေတာ့ အစီအစဥ္ဆြဲေနၿပီ။ သိပ္မၾကာခင္ အေကာင္အထည္ေပၚမွာပါ။ ေမွာင္ေနလူျပတ္ေနတဲ့ ေနရာေတြမွာေတာင္ မႈခင္းမျဖစ္ဘဲနဲ႔ အခုဟာက ၿမိဳ႕ေပၚႀကီးမွာျဖစ္တယ္ ဆိုတာက ေတာ္ေတာ္လန္႔ဖို႔ေကာင္းတယ္။ အခုေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူငယ္ေတြ တိုင္ပင္ထားတာလည္းရိွတယ္။ အမ်ားျပည္သူ လံုျခံဳေရးအတြက္ေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ေရာင္ျပန္၀တ္စံုႀကီးေတြ တကားကားနဲ႔ေတာ့ မလုပ္ခ်င္ဘူး။ ကိုယ္ေတြက အဲဒီလို ၀တ္စားထားရင္ မႈခင္းက်ဴးလြန္မယ့္ေကာင္က ထြက္ေျပးမွာပဲ။ ဘယ္လိုစီစဥ္မယ္ဆိုတာေတာ့ လူႀကီးေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ထားတာေတြရိွတယ္” ဟု ကိုလင္းေအာင္က ေျပာၾကားသည္။
ယင္းသုိ႔ ျပည္သူမ်ားကိုယ္တိုင္ ပါ၀င္သည့္ လံုျခံဳေရးအစီအမံမ်ားကို မႏၲေလးတိုင္း ခ်မ္းျမသာစည္ၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ေဆာင္ရြက္လာခဲ့သည္မွာ ႏွစ္ႏွစ္ခန္႔ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီျဖစ္ၿပီး ယင္းအက်ဳိးဆက္မွာ ခ်မ္းျမသာ စည္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ မႈခင္းႀကီးႀကီးမားမား မျဖစ္ေၾကာင္း ခ်မ္းျမသာစည္ၿမိဳ႕နယ္မွ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ ဦးျမင့္ေအာင္မုိးက ေျပာၾကားသည္။
“သိပ္မၾကာခင္မွာ အဲဒီလိုဖြဲ႕ထားတာ ႏွစ္ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မယ္။ ခ်မ္းျမသာစည္မွာက ရပ္ကြက္ ၁၄ ခုရိွတယ္။ အဲဒီရပ္ကြက္ေတြတိုင္းမွာ အဲဒီအဖြဲ႕ေတြရိွတယ္။ ညဆို ၈ နာရီေလာက္ကေနစၿပီး မနက္လင္းခါနီးအထိ လွည့္ကင္းေတြလွည့္တယ္။ အဲဒီမွာ ရဲပါတာက နည္းတယ္။ သူတို႔လည္း လွည့္ကင္းမရိွေသးတဲ့သူေတြ ဘာေတြဆိုရင္ေတာ့ လာၿပီးအားျဖည့္ေပးတာေပါ့။ ဒါေပမဲ့မ်ားေသာ အားျဖင့္ကေတာ့ လူငယ္ေတြနဲ႔ လူႀကီးေတြစုၿပီး ပတ္တာေပါ့။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ကလည္း ညဘက္ဆိုလူငယ္ေတြအတြက္ လက္ဖက္ရည္တိုက္တာတို႔ဘာတို႔ လုပ္ရတယ္။ အဲဒီအက်ဳိးဆက္က ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္မွာ ႀကီးႀကီးမားမား မျဖစ္ခဲ့ဘူး” ဟု ခ်မ္းျမသာစည္ၿမိဳ႕နယ္မွ တိုင္းေဒသႀကီးလႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးျမင့္ေအာင္မုိးက ေျပာၾကားသည္။
ႏိုင္ငံတကာကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ အကူအညီမ်ားေပးလ်က္ရိွၿပီး ထင္ရွားသည့္ ကူညီမႈမ်ားမွာ EU က ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္မ်ားကို အၾကမ္းဖက္ၿဖိဳ ခြင္းေရးနည္းလမ္းမ်ား၊ လူထုႏွင့္ ဆက္ဆံေရးတို႔ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
ႏိုင္ငံတကာက ျမန္မာႏိုင္ငံ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ေထာက္ပံ့လ်က္ရိွသည့္ အစီအစဥ္မွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးႏွင့္ တရားဥပေဒ လက္လွမ္းမီေရးဆိုသည့္ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ေပးအပ္ေနျခင္းျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ထင္ျမင္သာရိွသည့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမ်ားမွာ အားနည္းလ်က္ရိွသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
အစိုးရသက္တမ္း ထက္၀က္ေက်ာ္သည္အထိ ထင္သာျမင္သာမရိွေသးေသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး ဘာေတြလုပ္ရေတာ့မလဲ
ရန္ကုန္၊ မႏၲေလးစသည့္ ၿမိဳ႕ႀကီးမ်ားတြင္ပင္ လုယက္မႈမ်ား၊ အႏုၾကမ္းစီးမႈစသည့္ျဖစ္စဥ္မ်ားမွာ ဆက္တိုက္ဆိုသလို ျဖစ္ပြားေနၿပီ ျဖစ္သည္။ က်ဴးလြန္သူအမ်ားစုမွာလည္း ဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မ်ားလည္း ပါ၀င္လာသည္ကို ေတြ႕ရိွရၿပီး ၾသဂုတ္ ၃၀ ရက္ ည ၁၀ နာရီခန္႔တြင္ ဆိုင္ကယ္စီးလာသူႏွစ္ဦးအား ဓားျဖင့္ခုတ္ခဲ့သည့္ ျဖစ္စဥ္တြင္ က်ဴးလြန္ခဲ့သူမ်ားမွာ လူငယ္မ်ား ျဖစ္ေနသည္ကို ေတြ႕ရသည္။
လူငယ္မ်ားပါ က်ဴးလြန္လာေနသည့္ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ ယိုယြင္းေနသည့္ တရားဥပေဒစိုး မိုးေရးလုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို အစိုးရအေနျဖင့္ ထိထိေရာက္ေရာက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ရန္ လိုအပ္လာၿပီျဖစ္ေၾကာင္း ေဒၚညိဳညိဳသင္းက ေျပာၾကားသည္။
ျပည္သူလူထုကေရြးခ်ယ္ထားသည့္ အစိုးရတစ္ရပ္အေနျဖင့္ျပည္ သူလူထု၏ လိုအပ္ခ်က္မ်ားကို ျဖည့္ဆည္းေပးရမည္မွာ တာ၀န္တစ္ရပ္ျဖစ္ၿပီး လက္ရိွအေျခအေနမ်ားအရ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ အဓိက လုိအပ္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
“ကိုယ္တင္ထားတဲ့ အစိုးရဆိုေတာ့ ကိုယ့္အစိုးရကိုယ္ပဲေျပာရမွာေပါ့။ ရန္ကုန္မွာေတာ့ စီမံကိန္းေတြ ဘက္ကေန တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ တစ္ခ်က္ေလာက္ေတာ့ ငဲ့ပါဦးလို႔ ေျပာခ်င္တယ္” ဟု ေဒၚညိဳညိဳသင္းက ဆက္လက္ေျပာၾကားသည္။
ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ လက္ရိွတြင္ ယိုယြင္းမႈမ်ားႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရလ်က္ရိွေၾကာင္း ျပည္သူမ်ားအပါအ၀င္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကလည္း သံုးသပ္ေ၀ဖန္လ်က္ရိွသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္၏အတိုင္ပင္ခံပုဂၢိဳလ္ကိုယ္တိုင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္တြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ အေရးႀကီးသည့္ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္လ်က္ရိွသည္ဟု မၾကာခဏထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားလ်က္ရိွသည့္ အေျခအေနတြင္ က်န္ရိွေနသည့္ အစိုးရသက္တမ္းအတြင္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ အေရးႀကီးလာၿပီ ျဖစ္သည္။
ၾသဂုတ္လကုန္ပိုင္းတြင္ မႏၲေလးၿမိဳ႕၌ ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ဓားခုတ္မႈျဖစ္စဥ္မ်ား၊ တရားခံမေပၚဘဲ တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာျမင့္ေနၿပီျဖစ္သည့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွ ေလးေလာင္းၿပိဳင္လူသတ္မႈကဲ့သို႔ေသာ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားမွာ ျပည္ထဲေရးႏွင့္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အစိုးရ၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ စိန္ေခၚမႈမ်ားလည္း ျဖစ္ေနသည္။ ဒီမိုကေရစီစနစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္မည္ဟု ေၾကြးေၾကာ္ထားသည့္ အစိုးရတစ္ရပ္အေနျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ၾကပ္ၾကပ္မတ္မတ္ လုပ္ေဆာင္ရမည္ျဖစ္သည္။
Fun for Peace အဖြဲ႕၏ ၿပိဳကြဲပ်က္စီးေတာ့မည့္ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ညႊန္းကိန္း Fragile State Index 2018 တြင္ အဆင့္တက္လာသည့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနျဖင့္ အဆင့္ျပန္က်ရန္ လုပ္ေဆာင္ရမည္လည္း ျဖစ္သည္။
ယင္းသို႔လုပ္ေဆာင္ႏိုင္မွသာ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ေၾကညာထားသည့္ ေရြးေကာက္ပြဲေၾကညာ စာတမ္းႏွင့္ ကိုက္ညီမည္ျဖစ္သည္။
စီးပြားေရးက်ပ္တည္းမႈမ်ား ႏွင့္ ၾကံဳေတြ႕ေနရသည့္ အေျခခံလူတန္းစားမ်ားတြင္ ထြက္ေပါက္အျဖစ္ မႈခင္းက်ဴးလြန္လာမည္ဆိုပါက ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးမွာ ရင္ေလးဖြယ္ရာပင္ျဖစ္သည္။ လက္ရိွတြင္ မႏၲေလးၿမိဳ႕၌ ျဖစ္ပြားေနသည့္ မႈခင္းျဖစ္စဥ္မ်ားမွာေနာက္ကြယ္မွ ေစခိုင္းမႈမ်ားလည္း ရိွေနသည္ဟု သံုးသပ္မႈမ်ားလည္း ရိွသည္။
“အခုလိုမႏၲေလးမွာ မႈခင္းေတြျဖစ္လာတာ အရမ္းႀကီးလည္း မေၾကာက္ဘူး။ ဒါေပမဲ့ မလံုျခံဳဘူးလို႔လည္း ခံစားရတယ္။ အခုျဖစ္ေနတာက ပံုမွန္ျဖစ္ေနတာထက္ ပိုေနတယ္လို႔ျမင္တယ္။ ျပႆနာေတြက ေခါက္႐ိုးက်ဳိးေနတဲ့ လက္မတင္ Plan လို႔ ထင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေၾကာက္သလားဆိုေတာ့ အရမ္းႀကီးမေၾကာက္ဘူး” ဟု မႏၲေလးၿမိဳ႕ ျပည္သူ႔ေဆး႐ံုႀကီးတြင္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေနသည့္ ဆရာ၀န္တစ္ဦးက မွတ္ခ်က္ျပဳေျပာၾကားသည္။
မည္သည့္အေၾကာင္းေၾကာင့္ျဖစ္ေစ ျပည္သူမ်ား၏ ဘ၀ လံုျခံဳမႈ ရရိွရန္ ေဆာင္ရြက္ေပးရမည္မွာ အစိုးရတစ္ရပ္၏ တာ၀န္ျဖစ္သည္။
သက္တမ္းထက္၀က္ ေက်ာ္လာၿပီျဖစ္သည့္ အမ်ဳိးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ အစိုးရအေနျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ယခင္ကထက္ ပိုမိုအာ႐ံုစိုက္ လုပ္ေဆာင္ရန္ လိုအပ္လာၿပီျဖစ္သည္။
0 comments:
Post a Comment