ဒုကၡသည္ စခန္းမ်ား အေရး ေဒါက္တာ ဝင္းျမတ္ေအး ႏွင့္ ေမးျမန္းခ်က္

ရခိုင္ျပည္နယ္၊ ကခ်င္ျပည္နယ္၊ ရွမ္းျပည္နယ္ႏွင့္ ကရင္ျပည္နယ္ မ်ားရွိ ဒုကၡသည္စခန္း (IDP Camp) မ်ားကို အစိုးရအစီအစဥ္ျဖင့္ ပိတ္သိမ္းနိုင္ေရးအတြက္ မဟာဗ်ဴဟာတခုကို လူမွုဝန္ထမ္း၊ကယ္ဆယ္ေရးႏွင့္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထား ေရးဝန္ႀကီးဌာန (လူကယ္ျပန္) က ေရးဆြဲရန္ စီစဥ္လ်က္ ရွိသည္။

မဟာဗ်ဴဟာ ေရးဆြဲနိုင္ေရး အတြက္ ဇြန္လ ၂ ရက္က ေနျပည္ေတာ္၌ ျပဳလုပ္သည့္ အလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပြဲအတြင္း လူကယ္ျပန္ ျပည္ေထာင္စု ဝန္ႀကီး ေဒါက္တာ ဝင္းျမတ္ေအး က ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကသူမ်ားသည္ မူလ အလုပ္ အကိုင္ ပ်က္ျပားသြားသလို အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးလာေၾကာင္း၊ ကေလးသူငယ္မ်ားႏွင့္ လူငယ္ မ်ား ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး အခြင့္အေရးမ်ား ဆုံးရွုံးၿပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားလည္း ရပ္တည္မွု ဖြံ့ၿဖိဳးမွု ထိခိုက္ကာ အၾကမ္းဖက္ ခံရမွုႏွင့္ လူကုန္ကူး ခံရနိုင္ေျခမ်ား ရွိလာေၾကာင္းကို ေျပာဆိုသြားသည္။

ထိုအေရးကိစၥမ်ား စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ ေနမွုႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ေဒါက္တာ ဝင္းျမတ္ေအး ကို ဧရာဝတီ အႀကီးတန္း သတင္း ေထာက္ နန္းလြင္ႏွင္းပြင့္ က ဆက္သြယ္ ေမးျမန္းထားပါသည္။

ေမး။  ။ IDP စခန္းေတြ ပိတ္သိမ္းဖို႔အတြက္ မဟာဗ်ဴဟာေရးဆြဲဖို႔ အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ လုပ္တာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းၿပ ပါဦး။

ေျဖ။  ။ အဲဒါက က်ေနာ္တို႔ ရွင္းလင္းတုန္းက ေျပာျပထားတဲ့ အတိုင္းပါပဲ ။ ေဘးဒုကၡ ခံစားေနရတဲ့ လူေတြကို လက္ခံ တဲ့ စခန္းေတြက IDP ေပါ့ ။ အဲဒါေတြက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတယ္။ ရခိုင္မွာ ဆိုရင္ေတာ့ လူမွု ပဋိပကၡေတြ ေၾကာင့္ ေပါ့။ က်န္တဲ့ ေနရာေတြမွာ က်ေတာ့ တိုက္ပြဲေတြေၾကာင့္ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ကရင္တို႔မွာ ရွိတယ္။

အျခား သဘာဝေဘးေၾကာင့္လည္း ခဏတျဖဳတ္ လုပ္ရတာေတြ ရွိတယ္။ ဘာစခန္းပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လိုတဲ့အခ်ိန္က်ရင္ေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ ဖြင့္ရမယ္။ မလိုဘူးဆိုရင္ေတာ့ ပိတ္ရမယ္။ သိပ္တာရွည္သြားရင္ စခန္းအတြင္းမွာ ေနတဲ့ လူမွုေရး၊ စီးပြား ေရး၊ ပညာေရးကို ေႏွာင့္ေႏွးမွု အဟန႔္အတားေတြ ရွိတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔က ပိတ္ဖို႔အတြက္ဆိုရင္ အခု လုပ္တဲ့ဟာ က ရိုးရိုးေလးပါပဲ။ တနိုင္ငံလုံး အတိုင္းအတာ အေနနဲ႔ အဲဒီလိုမ်ိဳး စခန္းမ်ိဳးေတြကို ဘယ္စခန္းရယ္လို႔ မဟုတ္ဘူး။ ပိတ္သိမ္းမယ္ ဆိုရင္ National Strategic Plan (အမ်ိဳးသား မဟာဗ်ဴးဟာ စီမံကိန္း) ေပါ့။ ျပည္ေထာင္စု ကေန အစိုးရ ကေန National Strategic Plan ႀကီး တခုအေနနဲ႔ ရွိေနရမယ္။ ရွိေတာ့မွ ဒီဟာကို Apply လုပ္လို႔ ရမယ္။ အဲဒီ သေဘာ အေနနဲ႔ လုပ္တာပါ။

ေမး။  ။ ဒီမဟာဗ်ဴဟာက စေရးဆြဲေနၿပီလား။ အခု ဘယ္အဆင့္ ရွိေနၿပီလဲ။

ေျဖ။  ။ အခုဟာကေတာ့ ပထမအႀကိမ္ အလုပ္႐ုံ ေဆြးေႏြးပြဲ အစ လုပ္တာေပါ့။ ေနာက္ပိုင္းက်ရင္ ဆက္ၿပီးေတာ့ ဒါကို လုပ္ရမွာပါ။ Initial Workshop (ကနဦး အလုပ္႐ုံေဆြးေႏြးပြဲ) ေတြ မေန႔က (ဇြန္ ၂ ရက္) လုပ္ၿပီးသြားၿပီ။ က်ေနာ္တို႔ ကေတာ့ အဲဒါကို ေစာင့္ရမယ္။ အဲဒီက ထြက္လာတဲ့ Output ေတြကို ၾကည့္ၿပီး ဘာဆက္လုပ္သြားမယ္ ဆိုတာက ေတာ့ ဒီကေန Strategic Plan ႀကီး ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ ေရးဆြဲမယ္။ ဒါက မၾကာပါဘူး။ မၾကာခင္ ျဖစ္သြားမွာပါ။

ဒါက လက္ေတြ႕မွာလည္း က်ေနာ္တို႔ လုပ္ထုံးလုပ္နည္း Strategic Plan နဲ႔ ေဆာင္ရြက္ေနတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ National Strategic Plan ဆိုတာကေတာ့ နိုင္ငံတကာက ၾကည့္ရင္လည္း ဒါက စံခ်ိန္စံညြန္းနဲ႔ ကိုက္ညီတယ္ေပါ့။ အဲဒီသေဘာ ပါ။ အခ်က္အလက္လည္း ၿပီးျပည့္စုံမယ္။ စံခ်ိန္စံညြန္းနဲ႔လည္း ကိုက္ညီေအာင္ ဆိုၿပီး က်ေနာ္တို႔ လုပ္ေနတာပါ။

အခုလည္း ေဆာင္ရြက္ေနတာကေတာ့ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြ စံခ်ိန္စံႏွုန္းေတြနဲ႔ ညီေအာင္ အတတ္နိုင္ဆုံး ႀကိဳးစားၿပီး ေဆာင္ရြက္ ေနတာပါပဲ။

ေမး။  ။ ဒီလိုလုပ္ဖို႔ ၂၀၁၆ ခုႏွစ္ ေမလတည္းက ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ ျပန္ၾကားေရး သတင္းမွာလည္း ေတြ႕ရတယ္။ ရွင္းျပပါဦး။

ေျဖ။  ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဆိုလိုတာက ဒီစခန္းေတြကို ပိတ္သိမ္းျခင္းကို ေျပာတာပါ။ Strategic Plan ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ပိတ္ သိမ္းတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔က ၂၀၁၆ အစိုးရသစ္တက္ေတာ့ အဓိကက ရခိုင္ျပည္နယ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ရခိုင္ျပည္နယ္ တည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းမွုႏွင့္ ဖြံ့ၿဖိဳးမွု တိုးတက္ေရး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေရး ဗဟိုေကာ္မတီ ဆိုတာ ရွိပါတယ္။

အဲဒီ ဗဟို ေကာ္မတီက လုပ္ငန္း ေကာ္မတီ ၄ ခုရွိပါတယ္။ ၄ ခုထဲက တခုက ေနရပ္စြန႔္ခြာသူမ်ား ျပန္လည္ ေနရာ ခ်ထား ေရးနဲ႔ လူမွု စီးပြား ဖြံ့ၿဖိဳးတိုးတက္ေရး ဆိုတာက က်ေနာ္တို႔ လူကယ္ျပန္ မွာ ဥကၠ႒ ေလ။ အဲဒီ လုပ္ငန္း ေကာ္မတီ ကလည္း ဒီလုပ္ငန္းေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနတာပဲလို႔ က်ေနာ္က ေျပာတာပါ။

ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး လုပ္ငန္းေတြကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေနတာပဲ။ ဒါေပမယ့္ အခုလို National Strategic Plan ႀကီး ဆြဲဖို႔ထိကို ေဆာင္ရြက္ေသာ္လည္း အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ေတာ့ အခု ျဖစ္ေအာင္ လုပ္တာပါ။

ေမး။  ။ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္ျပည္နယ္ေတြမွာက တိုက္ပြဲေတြ ရွိေနေသးတယ္။ ကခ်င္မွာဆို အခု တိုက္ပြဲျဖစ္လိုက္ ေျပးၾကရ နဲ႔ ဆိုေတာ့ စခန္းေတြ ပိတ္သိမ္းဖို႔ ဝန္ႀကီး ဘယ္လို သေဘာထား ရွိပါသလဲ။ သူတို႔အတြက္ ျပန္လည္ ေနရာ ခ်ထားေရး လုပ္ဖို႔ စခန္းေတြ ပိတ္ဖို႔ လိုအပ္ၿပီလား။

ေျဖ။  ။ အဲဒါေၾကာင့္ ေျပာတာ က်ေနာ္တို႔က Plan ထဲမွာ ပါမယ္။ လိုအပ္ခ်က္ရွိရင္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔အတြက္ Plan လုပ္ ထား မွာ။ လိုအပ္လာမွ လုပ္မွာ။ အခု အကုန္လုံး ပိတ္သိမ္းမွာ မဟုတ္ေသးဘူး။ ရခိုင္မွာေတာ့ ဥပမာ အားျဖင့္ ၂၀၁၂ တည္းက ၾကာေနတဲ့ ဥစၥာကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ အရွိန္အဟုန္နဲ႔ ပိတ္သြားမယ္။ သို႔ေသာ္ ကခ်င္တို႔ ရွမ္းတို႔ ကရင္တို႔မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥ ေတြကေတာ့ နယ္ေျမတည္ၿငိမ္ ေအးခ်မ္းမွုရွိၿပီ။ ျပည္သူေတြ အတြက္လည္း အႏၲရာယ္ကင္းတယ္ ဆိုတဲ့ အခ်ိန္က်ရင္ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး၊ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေရး လုပ္ငန္းေတြကို က်ေနာ္တို႔ လုပ္မယ္။

သို႔ေသာ္ Plan ထဲမွာ ပါတာက က်ေနာ္တို႔က ျပန္လည္ေနရာ ခ်ထားတယ္ ဆိုတာက အခု အေဆာက္အအုံကို လက္ရွိ ယာယီေနတဲ့ ေနရာကို ဖ်က္သိမ္းမယ္။ လူေတြအကုန္လုံး ကားေတြနဲ႔ တင္ၿပီး တေနရာမွာ သြားပို႔မယ္ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားေရး အတြက္ Plan ထဲမွာ ဘာေတြပါလဲ ဆိုေတာ့ မသြားခင္ ျပန္လည္ ေနရာခ်ထားဖို႔ ေနရာကို မေရာက္ခင္ မိမိေနရာ သို႔မဟုတ္ အေကာင္းဆုံး ေရြးခ်ယ္ထားတဲ့ သေဘာတူထားတဲ့ ေနရာ တေနရာကို မေရာက္ခင္ သူတို႔ရဲ့ ဒုကၡသည္ စခန္းတြင္းမွာ ေန႔စဥ္ သူတို႔ရဲ့ စားဝတ္ေနေရး၊ ပညာေရး၊ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း၊ ဒါေတြကို လည္း က်ေနာ္တို႔က ေဆာင္ရြက္ေနရမယ္။

က်ေနာ္တို႔က ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာလည္း ဒါကို ဦးစားေပး ေဆာင္ရြက္တယ္။ စခန္းမွာ ရွိေနတဲ့ လူေတြကို စခန္းမွာ ေန႔စဥ္ စားေရးဝတ္ေရး ေနေရး၊ က်န္းမာေရး၊ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္းေတြရေအာင္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ပညာေရး သင္ေပးတာတို႔ ဒါေတြ လုပ္တယ္။ အဲဒီ Plan မွာလည္း ဒါေတြ ပါမယ္။ ဒါေတြက အက်ိဳး ရွိပါတယ္ခင္ဗ်။

ေမး။  ။ မဟာဗ်ဴဟာ ေရးဆြဲတာက ကာလ ဘယ္ေလာက္မ်ား လ်ာထားပါသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ ၾကာမလဲ။

ေျဖ။  ။ အဲဒါကေတာ့ မေန႔က (ဇြန္ ၂ ရက္) Outputေတြ ထြက္လာၿပီးရင္ ေျပာနိုင္မွာပါ။ မၾကာပါဘူး။ ခဏေလးပါ ခင္ဗ်။  ။

ဧရာဝတီ