နယူးေရာက္ ႏွစ္သစ္ကူး ျမန္မာအပါအ၀င္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဖိႏွိပ္ခံ ႏုိင္ငံေတြအေရး အေလးေပး

ႏွစ္စဥ္က်င္းပေနတဲ့ နယူးေရာက္ၿမိဳ႕က နာမည္ေက်ာ္ Times Square က ႏွစ္သစ္ႀကိဳဆိုပဲြမွာ ၂၀၁၈ခုႏွစ္အကုန္အတြက္ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ ကမၻာတ၀ွမ္းက သတင္းသမားေတြနဲ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ရည္ရြယ္ ခ်ီးျမွင့္ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ 

ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ဖိႏွိပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ Times Square ပဲြေတာ္ကေပးတဲ့ အမွာစကားကေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ယံုၾကည္သူေတြအေနနဲ႕ အရွဳံးမေပးပဲ ႏွစ္ဆ ပိုႀကိဳးစားသြားမယ္ ဆိုတာပဲျဖစ္တယ္လို႔ CPJ အဖဲြ႔က ေျပာပါတယ္။ 

ကမၻာတ၀ွမ္း ပရိသတ္ေပါင္း ဘီလီယံနဲ႕ခ်ီၿပီး ရုပ္သံကေနဆင့္ ၾကည့္ရွဳေနတဲ့ နယူးေရာက္ၿမိဳ႕လည္ေကာင္ Times Square က ၂၀၁၈ခုနွစ္ကုန္လို႔ ၂၀၁၉ခုႏွစ္ကူးေျပာင္းမယ့္ ဒီဇင္ဘာလ (၃၁) ရက္ ည သန္းေခါင္းယံအခ်ိန္ ႀကိဳဆိုဆင္ႏႊဲတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးပဲြမွာ သတင္းသမားေတြနဲ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို အားေပးခ်ီးျမွင့္တဲ့အေနနဲ႕ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက နာမည္ႀကီး သတင္းဌာနေပါင္းစံု ၀ါရင့္သတင္းသမားေတြကို အထူးဧည့္သည္ေတာ္ေတြ အျဖစ္ ဖိတ္ေခၚၿပီး က်င္းပခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ပဲြ အစီအစဥ္မွဴးအျဖစ္တင္ဆက္တဲ့ အမ်ဳိးသမီးက အခုလို ေၾကညာသြားပါတယ္။ 

"ႏွစ္စဥ္ Times Square မွာက်င္းပတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးအႀကိဳပဲြမွာ က်မတို႔အားလံုးကို ေလးစားအတုယူ အားၾကေအာင္ ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အဖဲြ႕အစည္းေတြ၊ လူပုဂၢိဳလ္ေတြရဲ႕ စိတ္ဓါတ္အားမန္ကိုခ်ီးျမွင့္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏွစ္မွာေတာ့ သတင္းေလာကနဲ႔ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို က်မတို႔ ခ်ီးျမွင့္ၾကမွာျဖစ္ပါတယ္။ မၾကာခင္မိနစ္ပိုင္းအတြင္း ႏွစ္သစ္ကူးမယ့္ ညသန္းေခါင္ယံအခ်ိန္ေရာက္ဖို႔ စကၠန္႔ (၆၀)အလိုကို ေရတြက္ဖို႔ ဒီမွာရွိတဲ့ အေကာင္းဆံုးသတင္းသမားေတြ စင္ျမင့္ေပၚကိုတက္လာၾကေတာ့မွာပါ။" 

အထူးဧည့္သည္ေတာ္ေတြအျဖစ္ တက္ေရာက္ခဲ့တဲ့သတင္းသမားေတြထဲမွာ တူရကီႏိုင္ငံ ေဆာ္ဒီ ေကာင္စစ္၀န္ရံုးမွာ အသတ္ခံခဲ့ရတဲ့ ၀ါရွင္တန္ပို႔စ္ ေဆာင္းပါးရွင္ Jamal Khashoggi ကိုယ္စားျပဳၿပီး ၀ါရွင္တန္ပို႔စ္ အယ္ဒီတာ Karen Attiah အပါအ၀င္ နယူးေရာက္တိုင္းမ္စာသတင္းစာ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာ Rebecca Blumenstein၊ CNN၊ TIME မဂၢဇင္း၊ NBC၊ the Wall Street Journal တို႔အျပင္ နယူးေရာက္အေျခစိုက္ CPJ CPJ သတင္းသမားမ်ား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ ဥကၠဌ Joel Simon လည္းပါ၀င္ပါတယ္။ 

၁၉၀၇ ခုႏွစ္ကတည္းက စတင္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ အစဥ္အလာမျပတ္ ႏွစ္စဥ္က်င္းပလာတာျဖစ္ၿပီး လူေပါင္း တသန္းနီးပါးလာေရာက္ စုေ၀းတဲ့ Times Square က ႏွစ္သစ္ကူးႀကိဳဆိုတဲ့ပဲြမွာ သတင္းေလာကနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခ်ီးျမွင့္ဂုဏ္ျပဳတာဟာ တကယ့္ကို ထင္ရွားၿပီး အလြန္အေရးပါတဲ့ လုပ္ရပ္ျဖစ္တယ္လို႔ CPJ အာရွေရးရာ ညြန္ၾကားေရးမွဴး Steve Butler ကဗီြအိုေအကို ေျပာပါတယ္။ 

"Times Square ႏွစ္သစ္ကူးပဲြေတာ္ ကို အဲဒီ ဧရိယာပတ္၀န္းက်င္မွာရွိတဲ့စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြက ဦးစီးက်င္းပတာပါ။ ဒီစီးပြားေရးသမားအေနနဲ႕ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဆိုတာ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အေျခခံတန္ဖိုးျဖစ္တယ္ဆိုတာ သူတို႔ အသိအမွတ္ျပဳေၾကာင္း ျပသလိုက္တာပါ။ ဒါအျပင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာေရာ၊ အျခားကမၻာ တ၀ွမ္းက ႏိုင္ငံေတြမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ဟာ ၿခိမ္းေျခာက္ခံေနရတယ္ဆိုတာကို သူတို႔က အသိမွတ္ျပဳခဲ့တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ သတင္းသမားေတြနဲ႕ သတင္းလြတ္လြပ္ခြင့္ကို ေထာက္ခံေၾကာင္း ျပသတဲ့ အလြန္အေရးႀကီးတဲ့ အထိမ္းအမွတ္လုပ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။" 

CPJ ရဲ႕ ၂၀၁၈ခုႏွစ္ အစီရင္ခံစာမွာလည္း ကမၻာတလႊားမွာ သတင္းေထာက္လုပ္ေနရင္း အသတ္ခံရတဲ့ သတင္းသမားေပါင္း ၅၃ ဦးရွိခဲ့ၿပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေထာင္ဒဏ္ ၇ ႏွစ္စီခ်မွတ္ခံထားရတဲ့ ရိုက္တာသတင္းေထာက္ ကို၀လံုးနဲ႕ ကိုေက်ာ္စိုးဦး အပါအ၀င္ ဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ သတင္းသမားေပါင္း ၂၅၁ ဦးရွိေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ဖိႏွိပ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ Times Square ပဲြေတာ္ကေပးတဲ့ အမွာစကားနဲ႔ပတ္သက္လို႔ Steve Butler ကအခုလို ေျပာပါတယ္။ 

"ဒီသတင္းေထာက္ႏွစ္ေယာက္ကို အစိုးရလွ်ဳိ႕၀ွက္ခ်က္ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္မႈစဲြခ်က္နဲ႔ ရံုးတင္စစ္ေဆး ေထာင္ဒဏ္အျပစ္ေပးခဲ့တဲ့ ျဖစ္စဥ္ကို ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ခ်ဳိးေဖာက္တဲ့ ႏိုင္ငံတႏိုင္ငံျဖစ္ေနပါၿပီ။ Times Square က ႏွစ္သစ္ကူးပဲြေတာ္က ေပးတဲ့ အမွာစကားကလည္းသတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ယံုၾကည္သူေတြအေနနဲ႕ ဒီလိုဖိနွိပ္မႈေတြကို အရွဳံးမေပးပဲ ႏွစ္ဆထက္ပိုႀကိဳးစားသြားမယ္ဆိုတာပါ။" 

Times Square က ၂၀၁၈ခုႏွစ္အကုန္ ၂၀၁၉ခုႏွစ္သစ္ကူးႀကိဳဆိုပဲြမွာ လံုၿခံဳေရးနဲ႔ ေဖ်ာ္ေျဖေရးအသံုးစရိတ္ ခန္႔မွန္းေခ် အေမရိကန္ေဒၚလာ တသန္းေက်ာ္ကုန္က် ၿပီး ကမၻာလွည့္ခရီးသည္ တသန္းေလာက္ ပါ၀င္ဆင္ႏဲႊခဲ့တယ္လို႔ သတင္းေတြမွာ ေဖၚျပထားပါတယ္။

VOA